Η ψυχολογία της δίαιτας και πώς μπορούμε να αδυνατίσουμε οριστικά
Το Πρόγραμμα Μπεκ-Νέες εφαρμογές της Γνωσιακής Θεραπείας βασίζεται στην πεποίθηση ότι αν τροποποιήσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, μπορούμε να χάσουμε κιλά αποτελεσματικά και, κυρίως, οριστικά.
Ο δυτικός κόσμος αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Περίπου τα 2/3 των ενηλίκων, και ολοένα και περισσότερα παιδιά και έφηβοι, είναι υπέρβαροι. Έρευνες αποδεικνύουν ότι τα άτομα των οποίων το βάρος ξεπερνά κατά πολύ το φυσιολογικό, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν διάφορες παθήσεις. Οι περισσότεροι άνθρωποι που χάνουν βάρος στα πλαίσια μιας δίαιτας, ξαναπαίρνουν κιλά ύστερα από ένα χρόνο. Μέχρι στιγμής, έχουν αναπτυχθεί ελάχιστες ιατρικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, ενώ οι θεραπευτικές αγωγές που διατίθενται έχουν σημαντικά μειονεκτήματα.
Η φαρμακευτική αγωγή είναι αποτελεσματική βραχυπρόθεσμα, αλλά συνεπάγεται ανεπιθύμητες παρενέργειες. Συν τοις άλλοις, είναι αναποτελεσματική μακροπρόθεσμα. Όσοι τη σταματούν, συνήθως ξαναπαίρνουν τα κιλά που έχασαν. Η βαριατρική χειρουργική ενέχει κινδύνους, όπως άλλωστε κάθε χειρουργική επέμβαση, και όσοι υποβάλλονται σε αυτή, καταναλώνουν πολύ μικρότερες ποσότητες τροφής (συνήθως κουταλιές της σούπας ανά φορά).
Το Πρόγραμμα Μπεκ αναπτύχθηκε ως απάντηση σε αυτό το πρόβλημα. Εμπεριέχει ένα σημαντικό στοιχείο που απουσιάζει από άλλα προγράμματα απώλειας βάρους. Βασίζεται στις τεχνικές της Γνωσιακής Θεραπείας και μας βοηθάει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε, ώστε να αλλάξουμε και τη συμπεριφορά μας που αφορά στον τρόπο πρόσληψης της τροφής. Και τα αποτελέσματά του δεν είναι βραχυπρόθεσμα, αλλά διαρκούν εφ’ όρου ζωής.
Έρευνες δείχνουν ότι ο άνθρωπος όχι μόνο μπορεί να αλλάξει συμπεριφορά, αλλά μπορεί και να διατηρήσει αυτές τις αλλαγές. Για παράδειγμα, τα άτομα που είναι εριστικά στις σχέσεις τους, μπορούν να βελτιώσουν την επικοινωνία τους. Τα συνεσταλμένα άτομα μπορούν να γίνουν πιο δυναμικά. Ωστόσο, αν η αλλαγή δεν γίνει στο επίπεδο της σκέψης, οι άνθρωποι αργά ή γρήγορα επιστρέφουν στις παλιές συμπεριφορικές τους συνήθειες. Αυτή η αρχή ισχύει και για τη δίαιτα. Αν δεν αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεστε, δεν θα καταφέρετε να εδραιώσετε νέες διατροφικές συνήθειες.
Η δρ Τζούντιθ Μπεκ δημιούργησε ένα καινούριο πρόγραμμα, το οποίο οδηγεί το χρήστη βήμα προς βήμα. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται παράλληλα στην αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς. Τα περισσότερα άτομα που ακολουθούν δίαιτες, γνωρίζουν ότι οφείλουν να προσλαμβάνουν θρεπτικές τροφές, να τηρούν σθεναρή στάση με τους ανθρώπους που προσφέρουν συγκεκριμένες τροφές με πιεστικό τρόπο, να υπομένουν την πείνα και τις βουλιμικές τάσεις, να γυμνάζονται, να απέχουν από τη συναισθηματική υπερφαγία και να δίνουν συνεχώς κίνητρα στον εαυτό τους. Ωστόσο, δεν γνωρίζουν είτε πώς να επιτύχουν αυτά τα πράγματα είτε πώς να τα τηρούν απαρέγκλιτα.
Ο Άαρον Τ. Μπεκ, MD είναι Καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια
Το απόσπασμα είναι από την εισαγωγή του βιβλίου «Η ψυχολογία της δίαιτας της Judith Beck» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.