Τι είναι ο δείκτης κορεσμού των τροφών και κατά πόσο αποτελεί εργαλείο στη διατροφή; Η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Κάλλια Γιαννιτσοπούλου εξηγεί.

Προκειμένου να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού, πολλοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί με το σχεδιασμό διατροφικών προγραμμάτων και την ανάπτυξη νέων διατροφικών θεωριών που όμως έχουν περιορισμένη επιστημονική βαρύτητα. 

Σύμφωνα με την Αυστραλή ερευνήτρια Δρ. Σουζάνα Χόλτ, η κατανάλωση τροφών ίδιας θερμιδικής αξίας έχει διαφορετικές επιπτώσεις σε σχέση με τη χρονική διάρκεια του κορεσμού που προκαλούν. Πιο συγκεκριμένα, η Δρ. Χολτ και οι συνεργάτες της προσέφεραν 38 διαφορετικές τροφές ίδιας θερμιδικής αξίας (240kcal) και στη συνέχεια μετά το γεύμα έδωσαν στους συμμετέχοντες της έρευνας πίνακες για να συμπληρώσουν τον βαθμό κορεσμού που ένιωθαν. Έπειτα από δύο ώρες αφαγίας, τα άτομα που συμμετείχαν στην μελέτη είχαν την ευκαιρία να φάνε από μπουφέ, όπου οι ερευνητές κατέγραφαν τις ποσότητες και τα είδη των τροφών που καταναλώθηκαν. Ανά 15 λεπτά, η πείνα των ατόμων καταγράφονταν.

Χρησιμοποιώντας το ψωμί ως τη βάση (100 βαθμοί) οι 38 διαφορετικές τροφές βαθμολογήθηκαν. Έτσι, οι τροφές που σκόραραν περισσότερο από 100 είναι πιο χορταστικές από το ψωμί, ενώ αυτές που σκόραραν λιγότερο από 100 είναι λιγότερο.

Χρησιμοποιώντας τους πίνακες καταγραφής κορεσμού και καταγράφοντας τους ρυθμούς κατανάλωσης των 38 τροφών, η επιστημονική ομάδα έβγαλε κάποια συμπεράσματα σχετικά με το δείκτη κορεσμού των τροφών που χρησιμοποιήθηκαν στην μελέτη. Ο παρακάτω πίνακας περιλαμβάνει τα πιο σημαντικά αποτελέσματα της μελέτης:

Δείκτης κορεσμού τροφών 

(Tρόφιμο: Δείκτης Κορεσμού σε σχέση με το ψωμί που έχει δείκτη 100)

Κρουασάν: 47
Κέικ: 65
Μπισκότα: 120
Κράκερ: 127
Σοκολάτα: 70
Φιστίκια: 84
Γιαούρτι: 88
Πατατάκια: 91
Παγωτό: 96
Ποπ κορν: 154
Μούσλι: 100
Δημητριακά βρώμης: 116
Άσπρο ψωμί: 100
Πατάτες τηγανιτές: 116
Μακαρόνια: 119
Άγριο ρύζι: 132
Ρύζι: 138
Ψωμί ολικής αλέσεως: 157
Μακαρόνια ολικής αλέσεως: 188
Βραστές πατάτες: 323
Όσπρια: 133
Τυρί: 146
Αυγά: 150
Φασόλια κονσέρβας: 168
Μοσχαρίσιο κρέας: 176
Σολομός: 225
Δημητριακά καλαμποκιού: 118
Μπανάνα: 118
Μήλα: 197

Όπως μπορείτε να δείτε, τροφές όπως τα μήλα, ο σολομός και οι βραστές πατάτες έχουν μεγαλύτερο δείκτη κορεσμού σε σχέση με το ψωμί στην ίδια ποσότητα. 

Συμπερασματικά, η ομάδα της Χόλτ κατέληξε στο γεγονός ότι η κατανάλωση των τροφών με μεγαλύτερο δείκτη κορεσμού μπορεί να φανεί χρήσιμη στο πλαίσιο μιας προσπάθειας απώλειας βάρους. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την ερευνήτρια, οι ειδικοί της διατροφής θα μπορούσαν να λάβουν υπ’ όψιν τους το δείκτη κορεσμού των τροφών κατά τον σχεδιασμό των διαιτολογίων.

Ωστόσο, θα  πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στις παραπάνω πληροφορίες. Τα αποτελέσματα της μελέτης προέκυψαν από μικρό δείγμα πληθυσμού και δεν υπάρχουν άλλες μελέτες που να επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα της Χόλτ. Επιπλέον, υπάρχουν κάποια παράδοξα συμπεράσματα τα οποία χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση. Ένα από αυτά είναι ότι η πατάτα έχει μεγαλύτερο δείκτη κορεσμού από το ρύζι ολικής άλεσης. Όμως, η πατάτα έχει και μεγαλύτερο γλυκαιμικό δείκτη, γεγονός το οποίο δείχνει ότι ανεβάζει απότομα τα επίπεδα της γλυκόζης.

Το ίδιο συμβαίνει και με το ρύζι σε σχέση με το άγριο ρύζι. Το ρύζι έχει μεγαλύτερο δείκτη κορεσμού, αλλά και μεγαλύτερο γλυκαιμικό δείκτη. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει σύνδεση του δείκτη κορεσμού με το γλυκαιμικό δείκτη, αλλά ούτε και με την περιεκτικότητα της τροφής σε φυτικές ίνες, αφού τα μούσλι που είναι πιο πλούσια σε φυτικές ίνες από τα δημητριακά καλαμποκιού έχουν χαμηλότερο δείκτη κορεσμού, γεγονός το οποίο προκαλεί έκπληξη, αφού ως γνωστόν οι φυτικές ίνες παρατείνουν τον κορεσμό. Τέλος, η μελέτη δεν έδωσε αποτελέσματα  για μια ευρεία γκάμα τροφών και δεν υπήρχε έλεγχος της λήψης τροφής τις ημέρες πριν την έρευνα, γεγονός το οποίο επηρεάζει την κατανάλωση τροφής την ημέρα της έρευνας. 

Είναι ακόμα πολύ νωρίς για να θεωρήσουμε τον δείκτη κορεσμού ένα αξιόπιστο εργαλείο αξιολόγησης των τροφών και για την ώρα μοιάζει να είναι ένας εντυπωσιακός εμπορικός όρος που προσελκύει όσους επιθυμούν να χάσουν βάρος «εύκολα». 

Κάλλια Γιαννιτσοπούλου
Kλινική διαιτολόγος- διατροφολόγος MSc, MBA, SRD
Επιστημονικό Διαιτολογικό Κέντρο «Σώμα Υγιές» www.somaygies.gr
Κωνσταντινουπόλεως 22 & Γρ. Λαμπράκη 315, Νίκαια
[email protected], fb page