Η «μετατροπή» των τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, σε χημικές ουσίες, γνωστές ως πουρίνες, είναι υπεύθυνη για την παραγωγή ουρικού οξέος στο σώμα. Το ουρικό οξύ συνήθως αποβάλλεται στα νεφρά, αλλά εάν υπάρχει σε αφθονία στο αίμα ή τα νεφρά δεν λειτουργούν σωστά, τότε παραμένει στο σώμα, διαταράσσοντας τη λειτουργία του και προκαλώντας διάφορες παρενέργειες.

Υπερουριχαιμία

Η πιο κοινή «αντίδραση» ενός δυσλειτουργικού, λόγω αυξημένου ουρικού οξέος, οργανισμού, είναι η υπερουριχαιμία. H υπερουριχαιμία μπορεί να είναι διατροφικής προέλευσης, να προκληθεί σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη, λευχαιμία, αρθρίτιδα, νεφρικές νόσους ή νεφρική ανεπάρκεια ή άτομα που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία. Ωστόσο μπορεί να οφείλεται σε απλούς μεταβολικούς παράγοντες.

Μπορεί να προκαλέσει μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα, ψωρίαση, αιμόλυση και νεφρικά νοσήματα ενώ για την αύξηση του ουρικού οξέος μπορεί να ευθύνονται επίσης η υπέρταση, ο υποθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, ο αλκοολισμός, η σαρκοείδωση, αλλά και η παχυσαρκία, οι χρόνιες στερητικές δίαιτες, οι παρενέργειες φαρμάκων και η τοξική δράση ουσιών. Σημαντικό ρόλο στην υπερουριχαιμία παίζει και ο κληρονομικός παράγοντας.

Ουρική αρθρίτιδα

Μία επίσης κοινή παρενέργεια του αυξημένου ουρικού οξέως είναι η ουρική αρθρίτιδα. Πρόκειται για τη φλεγμονώδη πάθηση των αρθρώσεων, παλιότερα γνωστή ως «ποδάγρα». Είναι συχνή σε άντρες και γυναίκες και θεωρείται από τις πιο επώδυνες νόσους.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι αν η διατροφή κάποιου βασίζεται στο κρέας, το οποίο είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, τόσο το σώμα αυξάνει την παραγωγή ουρικού οξέος με τις πουρίνες, το υποπροϊόν της πέψης πρωτεϊνών.

Όταν το πλεόνασμα του ουρικού οξέος δεν απομακρυνθεί από τα νεφρά, σχηματίζει κρυστάλλους, που καταλήγουν στις ενώσεις των ποδιών και των χεριών, ειδικότερα μάλιστα στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού.

Οι κρύσταλλοι αυτοί είναι αρκετά σκληροί και πιέζουν το μαλακό μέρος των ιστών, που βρίσκεται κάτω από το δέρμα, προκαλώντας βασανιστικό πόνο, φλεγμονή και οίδημα. Με απλά λόγια ουρική αρθρίτιδα. Η ουρική αρθρίτιδα πλέον εμφανίζεται ακόμα και σε εφήβους, λόγω της υψηλής σε πρωτεΐνες, διατροφής τους.

Μεταβολική οξέωση

Η μεταβολική οξέωση είναι η παρενέργεια του αυξημένου ουρικού οξέως, η οποία εμφανίζεται σε άτομα, τα οποία καταναλώνουν πρωτεΐνες, χωρίς να μπορεί ο οργανισμός τους να τις μεταβολίσει. Αποτέλεσμα αυτού είναι η υπερβολική αύξηση ουρικού οξέος στο αίμα.

Η μεταβολική οξέωση μπορεί να προκαλέσει γρήγορη αναπνοή, η οποία συνοδεύεται από σύγχυση και λήθαργο, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε καταπληξία ή ακόμα και στον θάνατο.

Πρόκειται για οποιαδήποτε διαδικασία προκαλεί μια μείωση στο pH του σώματος, εξαιτίας της κατακράτησης οξέων ή της απώλειας των ρυθμιστικών διττανθρακικών.

Συνήθως, η μεταβολική οξέωση, κατατάσσεται ανάλογα με την παρουσία ή την απουσία μη φυσιολογικού χάσματος ανιόντων και παρατηρείται στην διαβητική, αλκοολική και γαλακτική οξέωση, στην οξέωση της νεφρικής ανεπάρκειας και στην οξέωση, που οφείλεται στην υπερκατανάλωση οξέων, όπως είναι τα σαλικυλικά, η μεθανόλη ή η αιθανόλη.

Η μεταβολική οξέωση χωρίς χάσμα ανιόντων παρατηρείται μεταξύ άλλων, στη διάρροια, στην οξέωση των νεφρικών σωληναρίων και στο πολλαπλό μυέλωμα.

Πέτρες στα νεφρά

Οι πέτρες στα νεφρά σχηματίζονται όταν το ουρικό οξύ κρυσταλλώσει στα νεφρά και παραμείνει εκεί σχηματίζοντας πέτρες. Αυτές μπορεί να ποικίλουν σε μέγεθος και σε μερικές περιπτώσεις μπορούν να αποβληθούν μέσω της ούρησης, κάτι που είναι ιδιαίτερα επώδυνο.

Ωστόσο, για κάποιον που εμφάνισε κάποια φορά στη ζωή του πέτρες στα νεφρά, οι πιθανότητες επανεμφάνισης αυξάνονται, άρα αυτός θα πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικός στις διατροφικές του συνήθειες.

Εάν όμως, προσαρμόσει τη διατροφή του ανάλογα και μειώσει ή δεν καταναλώσει καθόλου πρωτεϊνούχα κρέατα, ο κίνδυνος επανεμφάνισης της νόσου, μειώνεται σημαντικά. Οι έρευνες δείχνουν ότι, περισσότερες πιθανότητες για να εμφανίσουν πέτρες στα νεφρά έχουν οι καυκάσιοι άντρες, που ζουν σε θερμό κλίμα και ηλικιακά είναι μεταξύ 30 και 60 ετών. Επιπλέον, δύο ακόμη στοιχεία, που παίζουν σημαντικό ρόλο, είναι η υψηλή πίεση και η κληρονομικότητα.