Η προστασία των οστών είναι πιο εύκολη από αυτό που μπορεί να φαντάζεται ο καθένας. Μία σωστή διατροφή, ένα καλό πρόγραμμα άσκησης και ο αρμονικός τρόπος ζωής αρκούν για να σας χαρίσουν γερά οστά.

Τα οστά έχουν κυρίαρχο ρόλο στον οργανισμό. Παρέχουν τη σωστή δομή, προστατεύουν τα όργανα, στηρίζουν τους μυς και αποθηκεύουν ασβέστιο. Αν και η νεαρή ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο, στη δόμηση των γερών και δυνατών οστών, ποτέ δεν είναι αργά.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την υγεία των οστών;

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες, που μπορούν να συμβάλλουν ή να αναστείλουν την υγεία των οστών. Άλλοι μπορούν να αλλάξουν και άλλοι όμως όχι.

Ποσότητα ασβεστίου: Μία διατροφή με χαμηλά ποσοστά ασβεστίου συμβάλλει στη μείωση της πυκνότητας των οστών, στην πρώιμη οστεοπόρωση και στην αύξηση του κινδύνου των καταγμάτων.

Φυσική άσκηση: Τα άτομα που είναι ανενεργά έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν οστεοπόρωση, από ότι όσοι αθλούνται.

Κάπνισμα και αλκοόλ: Έρευνες έχουν δείξει, ότι το κάπνισμα «αδυνατίζει» τα οστά ενώ στην ίδια λογική, η τακτική κατανάλωση αλκοόλ (2 ποτά την ημέρα) αυξάνει τις πιθανότητες οστεοπόρωσης, μάλλον επειδή το αλκοόλ μπορεί να εμποδίσει με την ικανότητα του οργανισμού να απορροφά το ασβέστιο.

Γυναίκες: Οι γυναίκες από τη γέννησή τους έχουν λιγότερο οστίτη ιστό από τους άντρες. Άρα και αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης.

Ηλικία: Τα οστά με την πάροδο του χρόνου, γίνονται πιο αδύναμα και πιο λεπτά, αυξάνοντας τις πιθανότητες για οστεοπόρωση αναλογικά με την ηλικία.

Φυλή, σωματοδομή και κληρονομικότητα: Εάν είστε λευκός ή ασιάτης έχετε περισσότερες πιθανότητες να έρθετε αντιμέτωπος με την οστεοπόρωση. Οι πιθανότητες αυξάνονται και στην περίπτωση που είστε εξαιρετικά αδύνατος ( με δείκτη μάζας 19 ή λιγότερο) ή έχετε μικρό σωματικό σκελετό, επειδή ενδεχομένως έχετε μικρότερη οστική μάζα, αναλογικά με την ηλικία σας. Επιπλέον, εαν κάποιος από τους γονείς ή τα αδέρφια σας πάσχουν από οστεοπόρωση, ο κίνδυνος να νοσήσετε αυξάνεται.

Επίπεδα ορμονών: Οι θυρεοειδικές ορμόνες, ενδέχεται να προκαλέσουν μείωση της οστικής μάζας, ενώ στην περίπτωση των γυναικών, η απώλεια αυξάνεται δραματικά κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης, όταν δηλαδή μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων στον οργανισμό. Οι παρατεταμένες περιόδους αμηνόρροιας και η απουσία της εμμήνου ρύσης πριν από την εμμηνόπαυση, επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης. Αντίθετα, στην περίπτωση των ανδρών, τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να προκαλέσουν απώλεια της οστικής μάζας.

Τροφικές διαταραχές: Τα άτομα που πάσχουν από ανορεξία ή βουλιμία κινδυνεύουν σοβαρά με απώλεια οστική μάζας. Ακόμα, όμως και εκείνα που έχουν υποστεί γαστρεκτομή, χειρουργείο για απώλεια βάρους ή πάσχουν από ασθένειες, όπως είναι η κοιλιοκάκη, η νόσος του Crohn και η νόσος του Cushing μπορούν να παρουσιάσουν προβλήματα στην απορρόφηση του ασβεστίου.

Φαρμακευτική αγωγή: Η μακροχρόνια χρήση ορτικοστεροειδών φαρμάκων, όπως η πρεδνιζόνη, κορτιζόνη, πρεδνιζολόνη και δεξαμεθαζόνη, είναι επιζήμια για τα οστά. Άλλα φάρμακα που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο της οστεοπόρωσης περιλαμβάνουν τη μακροχρόνια χρήση των αναστολέων της αρωματάσης για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού, τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, που ονομάζονται εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), η μεθοτρεξάτη, για τη θεραπεία του καρκίνου, ορισμένα αντιεπιληπτικά φάρμακα κ.α.

Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα οστά;

Υπάρχουν αρκετοί απλοί και καθημερινοί τρόποι, που μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην αναστολή της απώλειας οστικής μάζας.

Το ασβέστιο στο νούμερο 1 της διατροφής: Για τους ενήλικες ηλικίας μεταξύ 19 και 50 ετών και πιο συγκεκριμένα, για τους άντρες μεταξύ 51 και 70 ετών, οι ειδικοί συνιστούν 1.000 mg ασβέστιο την ημέρα. Η σύσταση αυτή αυξάνεται σε 1.200 mg ημερησίως για τις γυναίκες, ειδικά μεταξύ 51 και 71 ετών. Τα αμύγδαλα, το μπρόκολο, το λάχανο, ο σολομός σε κονσέρβα, οι σαρδέλες (με τα κόκαλα) και τα προϊόντα σόγιας, όπως το τόφου είναι ιδανικές πηγές ασβεστίου.

Προσοχή στη βιταμίνη D: Για τους ενήλικες μεταξύ 19 και 70 ετών, οι ειδικοί προτείνουν 600 μονάδες (IUs) βιταμίνης D καθημερινά. Το ποσό αυξάνεται στα 800 IUs για όσους έχουν υπερβεί το 71ο έτος της ηλικίας τους. Η σπουδαιότερη πηγή βιταμίνης D είναι ο ήλιος, αλλά τα λιπαρά ψάρια, όπως ο τόνος και οι σαρδέλες, ο κρόκος του αυγού, το εμπλουτισμένο γάλα και τα συμπληρώματα βιταμίνης D είναι επίσης ικανοποιητικές πηγές.

Άσκηση: Η αερόβια άσκηση, όπως είναι το τρέξιμο, το περπάτημα, το jogging, το τένις και η ανάβαση (ακόμα και στις σκάλες) μπορούν να βοηθήσουν τον οργανισμό σας να σχηματίσει γερά και δυνατά οστά, επιβραδύνοντας την απώλεια οστικής μάζας.

Αποφύγετε τις καταχρήσεις: Το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, επιδεινώνουν μεταξύ άλλων, την απώλεια οστικής μάζας, επομένως καλό θα ήταν να τα σταματήσετε ή έστω να τα περιορίσετε.

Φαρμακευτική αγωγή ενδυνάμωσης: Υπάρχουν διάφορες φαρμακευτικές αγωγές, που μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην ενδυνάμωση της οστικής μάζας. Η καλύτερη λύση είναι να μιλήσετε με τον γιατρό σας, για το αν όντως τη χρειάζεστε.

Για τις γυναίκες: Η ορμονική θεραπεία είναι ιδανική για την «καταπολέμηση» της απώλειας οστικής μάζας. Τα οιστρογόνα, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση, μπορούν να βοηθήσουν στην πυκνότητα των οστών. Ωστόσο έχετε κατά νου, ότι διάφορες ορμονοθεραπείες, αυξάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας θρόμβων στο αίμα, του καρκίνου του ενδομητρίου και ενδεχομένως, του καρκίνου του μαστού. Μία επίσκεψη στον γιατρό σας θα σας λύσει όλες τις απορίες.