Η Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, Δέσποινα Μαρσέλου, και οι Plant-based health professionals, UK, αξιολογούν τα νέα ευρήματα σχετικά με το κόκκινο κρέας, που έχουν προκαλέσει αναστάτωση.

Σίγουρα όλοι θα ακούσατε πρόσφατη έρευνα που έδειξε ότι το κόκκινο κρέας τελικά δεν είναι για όλους τόσο βλαβερό, προκαλώντας διχασμό στην επιστημονική και όχι μόνο κοινότητα. Τι συμβαίνει και ποια είναι τελικά η αλήθεια;

Η νέα έρευνα πραγματοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα των Πανεπιστημίων McMaster και Dalhousie του Καναδά και τα ευρήματά της έδειξαν ότι η μείωση του κόκκινου κρέατος έχει μικρή επίδραση στην υγεία, συστήνοντας στους περισσότερους ενήλικες να συνεχίσουν να καταναλώνουν τα τωρινά επίπεδα κρέατος, κόκκινου και επεξεργασμένου.

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν συστηματικές ανασκοπήσεις που επικεντρώθηκαν σε τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές και μελέτες βασιζόμενες στην παρατήρηση, με στόχο να βρουν την επίδραση του κόκκινου και του επεξεργασμένου κρέατος όσον αφορά τους καρδιομεταβολικούς δείκτες και τον καρκίνο. Τα ευρήματα σε γενικές γραμμές έδειξαν ότι δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διασύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης κρέατος και του κινδύνου για καρδιοπάθειες, διαβήτη και καρκίνο. Σε κάποιες περιπτώσεις βρέθηκε πολύ μικρή μείωση του κινδύνου στα άτομα που κατανάλωναν τρεις ή λιγότερες μερίδες κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος την εβδομάδα, με τη διασύνδεση να είναι αβέβαιη.

Οι πέντε συστηματικές ανασκοπήσεις δημοσιεύτηκαν στο Annals of Internal Medicine Today και κάπως έτσι άρχισε η αναστάτωση στους επιστημονικούς κύκλους, αλλά και στον κόσμο. Τι πρέπει, όμως, να ξέρετε για τα «νέα» δεδομένα; Οι Plant-based health professionals, UK έδωσαν μάλλον την καλύτερη απάντηση και σίγουρα αξίζει να είστε ενήμεροι και για τις δύο όψεις του νομίσματος, καθώς πολλοί αξιοσέβαστοι γιατροί και επαγγελματίες υγείας παγκοσμίως αντιτίθενται σε αυτά τα ευρήματα, με τον ίδιο τρόπο που κάποτε εναντιώνονταν σε παρόμοια ευρήματα που είχαν δείξει ότι το κάπνισμα δεν προκαλεί καρκίνο των πνευμόνων.

Καταρχάς, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι τα ευρήματα αυτά δεν βασίζονται σε νέα μελέτη, αλλά σε δεδομένα και ανάλυση ήδη υπάρχοντων δεδομένων. Η επιλογή αυτή των δεδομένων ήταν πολύ συγκεκριμένη, αγνοώντας έναν μεγάλο όγκο ευρημάτων που θεωρήθηκε χαμηλής ποιότητας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, όμως, αν δεν συμπεριληφθούν όλα τα σχετικά ευρήματα, τότε όπως είναι ευνόητο θα οδηγηθούμε σε λάθος συμπεράσματα. Δεν έχουν συμπεριληφθεί, για παράδειγμα, καθόλου δεδομένα από την plant-based διατροφή και έρευνα, συμπεριλαμβανομένης της χορτοφαγίας και του βιγκανισμού, όπου το κρέας δεν καταναλώνεται καθόλου. Αυτή, όμως, η παράλειψη των οφελών που προκύπτουν από τις έρευνες σε σχέση με αυτή τη φυτοφαγία, οδηγεί σε λανθασμένες εκτιμήσεις.

Δεύτερον, τα ευρήματα της ανάλυσης συνεχίζουν να δείχνουν ότι το κόκκινο κρέας και η κατανάλωσή του αυξάνουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών, αλλά με «μικρή» επίδραση και από έρευνες χαμηλής ποιότητας.

Σημαντικό είναι, όμως, να δούμε τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για να κρίνει την ποιότητα των αποτελεσμάτων (GRADE), η οποία δεν έχει σχεδιαστεί για να αξιολογεί διατροφικά επιστημονικά στοιχεία, αλλά για μελέτες που αφορούν δοκιμές σε φάρμακα, πράγμα που σημαίνει ότι η μεθοδολογία έχει πολλά ελαττώματα. Σκεφτείτε ότι αν η ίδια μεθοδολογία χρησιμοποιούνταν για να εξετάσει τη σχέση καπνίσματος και καρκίνου των πνευμόνων, της κατανάλωσης ζάχαρης και των καρδιοπαθειών, της κατανάλωσης λαχανικών σε σχέση με την υγεία κ.ο.κ., δεν θα φτάναμε στον συσχετισμό ότι η ζάχαρη και το κάπνισμα μας κάνουν κακό και τα λαχανικά καλό.

Στο πλαίσιο της ανασκόπησης, έγινε και μια ανάλυση των οφελών της μείωσης του κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος σε 3 μερίδες την εβδομάδα και έδειξε ότι αυτή η μικρή μείωση οδήγησε σε μικρά οφέλη, οδηγώντας τον κόσμο στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει σοβαρό όφελος από την μείωση της κατανάλωσης. Αυτό, όμως, είναι παρόμοιο με το να λέμε στον κόσμο πως αν μειώσει τον αριθμό τσιγάρων του από 20 στα 13 την ημέρα, θα έχει μικρό όφελος, οπότε ας συνεχίσει να καπνίζει όσο θέλει!

Αναφέρεται, επίσης, ότι βάσει της ανάλυσης, ο κόσμος δεν θέλει να σταματήσει να τρώει κρέας και άρα δεν θα ήταν αποδεκτό για την ιατρική κοινότητα να συμβουλεύει τη μείωση της κατανάλωσής του. Αυτό, όμως, ισοδυναμεί με το να μην λέμε στον κόσμο την αλήθεια επειδή δεν θέλει να την ακούσει.

Η παρότρυνση για κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος πάει ενάντια σε κάθε εθνική και διεθνή σύσταση, χωρίς να υπάρχουν νέα δεδομένα που να υποστηρίζουν αυτή τη νέα οδηγία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατηγοριοποιεί το επεξεργασμένο κρέας στην ομάδα 1 επικινδυνότητας, ότι δηλαδή είναι καρκινογόνο, και το κόκκινο κρέας στην ομάδα 2Α, ότι δηλαδή πιθανόν προκαλεί καρκίνο. Η American Heart Association, το World Cancer Research Fund, ο Παγκόσμιος Οργανισμό Υγείας και πολλοί άλλοι μεγαλύτεροι και μικρότεροι οργανισμοί έχουν καταλήξει ότι όσο λιγότερο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας καταναλώνουμε, τόσο το καλύτερο για τη συνολική μας υγεία.

Να τονίσω, επίσης, ότι αναφέρεται και στην ίδια τη μελέτη πως δεν έχουν ληφθεί υπ’ όψιν ηθικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες όσον αφορά την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Αυτόματα, αυτό σημαίνει ότι δεν λαμβάνεται καθόλου υπ’ όψιν το κεφάλαιο της κλιματικής καταστροφής, με την εκτροφή ζώων να αποτελεί κυρίαρχη αιτία εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αποψίλωσης δασών, απώλειας της βιοποικιλότητας κ.ο.κ., κάτι που κατά τη γνώμη μου είναι ανεύθυνο.

Τέλος, κάτι που επίσης έχει σημασία να δούμε είναι ότι οι επικεφαλής της μελέτης ήταν επίσης υπεύθυνοι για τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στην ίδια επιθεώρηση, η οποία αρνούνταν τη σύνδεση μεταξύ κατανάλωσης ζάχαρης και χρόνιων παθήσεων.

Να θυμάστε πάντα ότι τα ευρήματα κάθε έρευνας θέλουν ανάλυση και αξιολόγηση από ειδικούς, ώστε να κατατοπίσουν αυτοί μετά τον κόσμο για την εγκυρότητά τους. Μην υιοθετείτε, λοιπόν, αβίαστα τα ευρήματα κάθε νέας έρευνας και φροντίστε να συμβουλεύεστε πάντα κάποιον ειδικό, ακόμη περισσότερο όταν μιλάμε για τόσο… «ριζοσπαστικά» αποτελέσματα.

Δέσποινα Μαρσέλου
Κλινική διαιτολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα
Ηρώων Πολυτεχνείου 67, Πειραιάς
www.getactive.gr, www.notanordinarymum.gr
fb page getactive