Η γαστρίτιδα είναι μια φλεγμονή, ερεθισμός ή διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου, που είτε μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, η λεγόμενη οξεία γαστρίτιδα, είτε σταδιακά, η χρόνια γαστρίτιδα.

Αν και σε γενικές γραμμές, η γαστρίτιδα δεν είναι κολλητική, όταν οφείλεται σε παθογόνους οργανισμούς (ιούς, βακτηρίδια) είναι μεταδοτική. Ειδικότερα το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού θεωρείται οικογενειακή μόλυνση.

Τι προκαλεί γαστρίτιδα;

Η γαστρίτιδα μπορεί να προκληθεί από ερεθισμό λόγω υπερβολικής χρήσης οινοπνεύματος, χρόνιο έμετο, άγχος ή χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη ή άλλα αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Εκτός από αυτά όμως, η γαστρίτιδα μπορεί να προκληθεί ακόμη από:

• Το ελικοβακτηριδίου του πυλωρού (H. pylori): ένα βακτηρίδιο που ζει στο βλεννογόνο, δηλαδή την εσωτερική επένδυση του στομάχου. Χωρίς θεραπεία η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε έλκη και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και σε καρκίνο του στομάχου.

• Κακοήθης αναιμία: Μια μορφή αναιμίας που εμφανίζεται όταν το στομάχι δεν έχει μια φυσική ουσία που απαιτείται για την ορθή απορρόφηση και αφομοίωση της βιταμίνη Β12.

• Παλινδρόμηση χολής: Πρόκειται για μία ανάστροφη ροή της χολής στο στομάχι, που συνδέεται με το ήπαρ και χοληδόχο κύστης.

• Λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια και ιούς.

Εάν η γαστρίτιδα αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή απώλεια αίματος, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του στομάχου.

Ποιες είναι οι πιο κοινές μορφές της γαστρίτιδας;

Οξεία γαστρίτιδα

Οξεία ή διαβρωτική γαστρίτιδα είναι η περίπτωση της διάβρωσης του γαστρικού βλεννογόνου, που προκαλείται από βλάβη στον αμυντικό μηχανισμό του βλεννογόνου, λόγω δυσλειτουργίας του ενζύμου, το οποίο ευθύνεται για τη βιοσύνθεση των εικοσανοειδών στο στομάχι, αυξάνοντας την πιθανότητα των πεπτικών ελκών.

Επίσης, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ασπιρίνη, ενδεχομένως να μειώσουν μια ουσία που προστατεύει το στομάχι, την προσταγλανδίνη, προκαλώντας γαστρίτιδα.

Χρόνια γαστρίτιδα

Στην περίπτωση που ο οισοφαγικός σφιγκτήρας δε λειτουργεί σωστά, κάποια οξέα του στομάχου μπορεί να ξεφύγουν μέχρι τον οισοφάγο. Αυτό προκαλεί πολύ οδυνηρή καούρα, καθώς στην ουσία τα τοιχώματα του οισοφάγου έχουν διαβρωθεί από το οξύ.

Πρόκειται για την χρόνια γαστρίτιδα, η οποία αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων των γαστρικών ιστών και συνήθως αφορά στο αποτέλεσμα της λοίμωξης από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Η. pylori).

Ποια είναι τα συμπτώματα της γαστρίτιδας;

Τα συμπτώματα της γαστρίτιδας ποικίλλουν σε κάθε περίπτωση, αν και οι ασθενείς αναγνωρίζουν ως πιο κοινά τα:

• Ναυτία ή επαναλαμβανόμενες αναταραχές του στομάχου

• Κοιλιακό φούσκωμα

• Κοιλιακό άλγος

• Έμετος (πολλές φορές με αίμα ή καφέ στίγματα)

• Δυσπεψία

• Κάψιμο ή αίσθημα «ροκανίσματος» στο στομάχι μεταξύ των γευμάτων ή κατά τη διάρκεια της νύχτας

• Λόξυγκας

• Ανορεξία

• Μαύρα, σκούρα κόπρανα.

Βέβαια, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις γαστρίτιδας, ενδεχομένως να υπάρχει πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα. Ο πόνος είναι συνήθως στο άνω κεντρικό τμήμα της κοιλιάς, το «λάκκο» του στομάχου.

Σε άλλες περιπτώσεις, ο πόνος μπορεί να εστιάζεται στο αριστερό άνω τμήμα της κοιλιάς και στο πίσω μέρος, σα να δίνει την αίσθηση ότι «ταξιδεύει» στο σώμα, από την κοιλιά προς την πλάτη, αν και μπορεί να είναι ασαφής ή ακόμα και απότομος.

Σε ακραίες περιπτώσεις γαστρίτιδας, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ωχρότητα, εφίδρωση, ταχυπαλμία, αίσθημα λιποθυμίας ή δυσκολία στην αναπνοή, σοβαρό πόνο στο στήθος ή στο στομάχι, έμετο με μεγάλες ποσότητες αίματος ή ακόμα και αιματηρές ή σκούρες, κολλώδεις και δύσοσμες κενώσεις.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της γαστρίτιδας;

Οι περισσότερες μορφές χρόνιων μη συγκεκριμένων μορφών γαστρίτιδας δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Ωστόσο, η χρόνια γαστρίτιδα είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την ασθένεια του πεπτικού έλκους, του γαστρικού πολύποδα και του καλοήθους ή κακοήθους όγκου του στομάχου. Μερικοί άνθρωποι με χρόνια γαστρίτιδα H. pylori ή αυτοάνοση γαστρίτιδα αναπτύσσουν ατροφική γαστρίτιδα.

Η ατροφική γαστρίτιδα καταστρέφει τα κύτταρα του εσωτερικού τοιχώματος του στομάχου που παράγουν πεπτικά οξέα και ένζυμα και μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του στομάχου.

Πώς γίνεται η διάγνωση της γαστρίτιδας;

Για τη διάγνωση της γαστρίτιδας, ο γιατρός σας θα εξετάσει το ατομικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικό σας, προκειμένου να προβεί σε ενδελεχή αξιολόγηση φυσικής κατάστασης. Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Γαστροσκόπηση, όπου ένα ενδοσκόπιο, ένας λεπτός σωλήνας με μια μικρή κάμερα στην άκρη, εισάγεται μέσα από το στόμα σας μέχρι το στομάχι, για να δει ο ειδικός το βλεννογόνο του στομάχου. Ο γιατρός θα ελέγξει την ενδεχόμενη φλεγμονή και μπορεί να εκτελέσει βιοψία, μια διαδικασία στην οποία ένα μικρό δείγμα ιστού απομακρύνεται και στη συνέχεια αποστέλλεται για εργαστηριακή ανάλυση.

• Εξετάσεις αίματος. Ο γιατρός μπορεί να εκτελέσει διάφορες εξετάσεις αίματος, όπως τον έλεγχο των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα σας για να καθορίσει αν έχετε αναιμία, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια. Επίσης, μπορεί να ελεγχθεί τυχόν λοίμωξη από το H. pylori κ.λπ.

• Τεστ αίματος στα κόπρανα. Η εξέταση αυτή ελέγχει την παρουσία αίματος στα κόπρανα σας, μια πιθανή ένδειξη γαστρίτιδας.

Ποια είναι η θεραπεία για τη γαστρίτιδα;

Η θεραπεία για γαστρίτιδα συνήθως περιλαμβάνει:

• Λήψη αντιόξινων και άλλων φαρμάκων για τη μείωση των οξέων του στομάχου, που προκαλούν περαιτέρω ερεθισμό σε μολυσμένες περιοχές.

• Αποφυγή καυτερών και πικάντικων τροφών.

• Για γαστρίτιδα που προκαλείται από λοίμωξη από H. pylori, ο γιατρός πιθανόν θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτικά, καθώς και αντιόξινα για την καούρα.

• Αν πρόκειται για γαστρίτιδα που προκαλείται από κακοήθη αναιμία, ενδεχομένως να χρειαστείτε συμπληρώματα βιταμίνης Β12.

• Στον διατροφικό τομέα, συνίσταται σε ασθενείς με γαστρίτιδα να αποφεύγουν τρόφιμα, όπως η λακτόζη (από γαλακτοκομικά) ή η γλουτένη (από το σιτάρι), που ενδεχομένως να ερεθίσουν το στομάχι.