Τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), σχετικά με την ψυχική υγεία των Ελλήνων, έχουν διπλασιαστεί για τις βαριές περιπτώσεις της νόσου μέσα σε μόλις 3 χρόνια.

Στις βασικές αιτίες που προκαλούν κατάθλιψη συγκαταλέγονται τα οικονομικά προβλήματα, η ανεργία, η θλίψη και τα ψυχολογικά τραύματα. Ωστόσο, σύμφωνα με το health.com, η κατάθλιψη έχει και άλλα «ύπουλα πρόσωπα», που είναι δύσκολο να αναγνωριστούν.

Υπερέκθεση στο internet

Δαπανώντας πάρα πολύ χρόνο σε chat rooms και σε site κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με μία σειρά από μελέτες, αυξάνετε τις πιθανότητες να πάθετε κατάθλιψη. Το συμπέρασμα αυτό αφορά ειδικά μάλιστα σε εφήβους.

Οι εξαρτημένοι από το διαδίκτυο μπορεί να δυσκολεύονται στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση στον πραγματικό κόσμο και ενδεχομένως να εμφανίζουν έλλειψη συντροφικότητας, ενώ συχνά δεν έχουν ρεαλιστική άποψη για την καθημερινότητα. Ορισμένοι ειδικοί μάλιστα αποκαλούν αυτού του είδους την κατάθλιψη ως «κατάθλιψη του Facebook».

Σε μια μελέτη του 2010, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περίπου το 1,2% των ατόμων ηλικίας 16 έως 51, που πέρασε ένα υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα σε site κοινωνικής δικτύωσης είχαν υψηλότερο ποσοστό να εμφανίσουν μέτρια έως σοβαρή κατάθλιψη. Ωστόσο, οι ερευνητές σημείωσαν ότι δεν είναι σαφές εάν η υπερβολική χρήση διαδικτύου οδηγεί σε κατάθλιψη ή αν οι καταθλιπτικοί άνθρωποι είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα έχει μία σχέση «θύτη-θύματος» με την κατάθλιψη. Δηλαδή, ενώ μπορεί ένας καπνιστής να είναι επιρρεπής στην κατάθλιψη, εξίσου μπορεί η κατάθλιψη να οδηγήσει στο κάπνισμα.

Ωστόσο, η νικοτίνη είναι γνωστό ότι επηρεάζει τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης και σεροτονίνης, που είναι, επίσης ο μηχανισμός της δράσης για αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει την εθιστική φύση του, καθώς και τις εναλλαγές της διάθεσης που προκύπτουν όταν κάποιος σταματά το κάπνισμα, ενώ με την ίδια λογική ερμηνεύει και γιατί η κατάθλιψη συνδέεται με τη διακοπή του καπνίσματος. Με απλά λόγια, κόβοντας το τσιγάρο θα μπορούσε κάποιος να βοηθήσει στην εξισορρόπηση των χημικών ουσιών του εγκεφάλου του.

Νόσος του θυρεοειδούς

Όταν ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετή ορμόνη, η κατάσταση αυτή ονομάζεται υποθυρεοειδισμός και η κατάθλιψη είναι ένα από τα συμπτώματά της. Αυτή η ορμόνη είναι πολυλειτουργική και ένα από τα κύρια καθήκοντά της είναι να δρα ως νευροδιαβιβαστής και να ρυθμίζει τα επίπεδα της σεροτονίνης.

Εάν αντιμετωπίζετε νέα συμπτώματα κατάθλιψης, ειδικά σε συνδυασμό με ευερεθιστότητα, δυσκοιλιότητα και κόπωση, καλό θα ήταν να ελέγξετε τα επίπεδα του θυρεοειδούς σας. Ο υποθυρεοειδισμός είναι θεραπεύσιμος με φαρμακευτική αγωγή.

Κακές συνήθειες ύπνου

Δεν προκαλεί έκπληξη ότι η στέρηση ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε ευερεθιστότητα, αλλά θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο κατάθλιψης. Μια μελέτη του 2007 διαπίστωσε, ότι όταν υγιείς συμμετέχοντες είχαν στερηθεί τον ύπνο, είχαν μεγαλύτερη δραστηριότητα του εγκεφάλου όταν τους έδειχναν ενοχλητικές εικόνες από τους ξεκούραστους ομολόγους τους. Μάλιστα η δραστηριότητα του εγκεφάλου τους ήταν παρόμοια με την αντίδραση καταθλιπτικών ασθενών, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Η έλλειψη ύπνου εμποδίζει την ανασύσταση των κυττάρων του εγκεφάλου, άρα ο εγκέφαλος σταματά να λειτουργεί καλά και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη.

Τέλος μιας τηλεοπτικής εκπομπής

Όταν κάτι σημαντικό φτάνει στο τέλος του, όπως μια τηλεοπτική εκπομπή, ταινία ή μια μεγάλη ανακαίνιση στο σπίτι, μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη σε μερικούς ανθρώπους.

Το 2009, ορισμένοι οπαδοί της ταινίας «Avatar» δήλωσαν ότι αισθάνονται κατάθλιψη, ακόμα και τάσεις αυτοκτονίας επειδή ο φανταστικός κόσμος της ταινίας δεν ήταν πραγματικός. Παρόμοιες αντιδράσεις υπήρξαν και στην τελευταία ταινία του Χάρι Πότερ. Αρκετοί άνθρωποι, σύμφωνα με τους ειδικούς, απορροφώνται τόσο έντονα σε μια κινηματογραφική αφήγηση ξεχνώντας την πραγματική ζωή και τα προβλήματα τους.

Η περιοχή που μένετε

Έρευνες διαπίστωσαν, ότι οι άνθρωποι που ζουν σε αστικές περιοχές έχουν 39% υψηλότερο κίνδυνο διαταραχών της διάθεσής τους, από εκείνους που κατοικούν στις αγροτικές περιοχές. Μια μελέτη του 2011 στο περιοδικό «Nature» προσφέρει μια εξήγηση για την τάση αυτή: Οι κάτοικοι των πόλεων έχουν περισσότερη δραστηριότητα στο τμήμα του εγκεφάλου που ρυθμίζει το στρες και τα υψηλότερα επίπεδα στρες μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχωτικές διαταραχές.

Βέβαια, τα ποσοστά κατάθλιψης διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα και την περιοχή που ζει κάποιος. Για παράδειγμα, οι πλουσιότερες χώρες παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά σε σχέση με εκείνες που έχουν χαμηλότερα εισοδήματα, ενώ σημαντικό στοιχείο της έρευνας είναι ότι ακόμη και το υψόμετρο μπορεί να διαδραματίσει έναν ρόλο στην κατάθλιψη, με τον κίνδυνο αυτοκτονίας να αυξάνεται όσο αυξάνεται το υψόμετρο.

Πάρα πολλές επιλογές

Ο τεράστιος αριθμός των διαθέσιμων επιλογών π.χ στα σούπερ μάρκετ μπορεί να είναι συντριπτικός. Όσο καλό και αν φαντάζει αυτό σε μερικούς, οι ειδικοί επιμένουν ότι για ορισμένους ανθρώπους η ανταπόκριση στην υπερφόρτωση επιλογής, συνδέεται με τη τελειομανία και την κατάθλιψη.

Η έλλειψη των ψαριών στη διατροφή

Η χαμηλή πρόσληψη των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, που υπάρχουν σε αφθονία στο σολομό και τα φυτικά έλαια, μπορεί να σχετίζεται με τον αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης. Μία φινλανδική μελέτη του 2004, διαπίστωσε τη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης λιγότερων ψαριών και της κατάθλιψης, στην περίπτωση των γυναικών, όχι όμως και των ανδρών. Αυτά τα λιπαρά οξέα ρυθμίζουν νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη, η οποία θα μπορούσε να εξηγήσει τη σύνδεση.

Κακή σχέση με τα αδέρφια

Αν και οι κακές σχέσεις με οποιονδήποτε θα μπορούσαν να προκαλέσουν κατάθλιψη, μια μελέτη του 2007 στο «American Journal of Psychiatry» διαπίστωσε, ότι οι άνδρες που δεν είχαν καλές σχέσεις με τα αδέλφια τους πριν την ηλικία των 20, είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη αργότερα στη ζωή τους.

Αν και δεν είναι σαφές τι είναι το τόσο σημαντικό στις αδελφικές σχέσεις, οι ερευνητές παρατήρησαν, ότι πάρα πολλές αντιπαραθέσεις συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης πριν από την ηλικία των 50 ετών.