Ένα θέμα-ταμπού, που συχνά ντρεπόμαστε να αναφέρουμε στον γιατρό μας, αλλά λέει πολλά για την εντερική μας υγεία. Η Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και τη φλεγμονή και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, Δέσποινα Μαρσέλου, μας εξηγεί το γιατί.

Μια από τις συχνές ερωτήσεις μου στο γραφείο είναι και το πόσο συχνά… αερίζεστε, όπου ζητάω εκτενή περιγραφή, λαμβάνοντας απαντήσεις με χαμόγελο και αμηχανία. Σας φαίνεται περίεργο; Κι όμως, οι ερωτήσεις που αφορούν το έντερο είναι άκρως σημαντικές για την υγεία και το ανοσοποιητικό και αποτελούν δείγμα σχετικά με το αν το μικροβίωμα του εντέρου βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ενώ πάντα παίζει ρόλο και η διατροφή, vegan ή μη. Τι καταλαβαίνω από τις απαντήσεις σας; Πάμε να τα δούμε αναλυτικά!

Άοσμα αέρια
Τα περισσότερα αέρια είναι άοσμα και συνήθως προκαλούνται από κατάποση αέρα. Όταν δηλαδή καταβροχθίζουμε το γεύμα μας με μεγάλη ταχύτητα, όταν πίνουμε αναψυκτικά με ανθρακικό, όταν μασάμε τσίχλα, μπορεί να συμβάλλουμε στην συσσώρευση αέρα και την αίσθηση πρηξίματος. Αν δεν απελευθερωθεί αέρας μέσω ερυγών (ρέψιμο), τότε το πιθανότερο είναι ότι θα περάσει από το πεπτικό και θα βγει… από την άλλη άκρη. Αυτό, φυσικά, είναι απολύτως φυσιολογικό, αλλά αν σας ενοχλεί, μπορείτε να το καταπολεμήσετε τρώγοντας πιο αργά ώστε να μην καταπίνετε πολύ αέρα, αποφεύγοντας τα αναψυκτικά με ανθρακικό και την τσίχλα.

«Επείγοντα» αέρια
Λίγα πράγματα είναι πιο άβολα (και ενοχλητικά) από τα αέρια που προσπαθούν να απελευθερωθούν, μόλις ξεκινήσετε να τρώτε ένα γεύμα. Μην τρομάζετε, όμως, ότι το έντερό σας αντεπιτίθεται στις διατροφικές σας επιλογές. Ουσιαστικά είναι ο τρόπος που έχει ο οργανισμός μας για να… μετακινήσει περιεχόμενο. Όταν μπαίνει φαγητό στο στομάχι μας, τότε αυτό δίνει σήμα στο έντερο ώστε να δημιουργήσει χώρο γι’ αυτά που έρχονται. Γι’ αυτό και έχουμε αυτή την ξαφνική και επείγουσα αίσθηση.

Αθόρυβα αλλά δύσοσμα αέρια
Όταν συμβαίνει αυτό, ο «ένοχος» είναι πιθανότατα τροφές πλούσιες σε θείο, όπως τα σταυρανθή λαχανικά σαν το λάχανο, το μπρόκολο, τη λαχανίδα, αλλά και τα αυγά, το κρέας, το σκόρδο και τα κρεμμύδια. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγετε φυτικές τροφές όπως το μπρόκολο, τη λαχανίδα, το σκόρδο, το λάχανο και τα κρεμμύδια, καθώς είναι άκρως υγιεινές για το μικροβίωμα του εντέρου και το ανοσοποιητικό, ενώ έχουν άπειρες χρήσεις στη vegan διατροφή κι όχι μόνο. Συμβαίνει, επίσης, με τα FODMAPs να παράγονται αέρια. FODMAP είναι ακρωνύμιο που περιγράφει ένα σύνολο υδατανθράκων μικρής αλύσου που αποτελείται από ζυμώσιμους ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες. Οι υδατάνθρακες αυτοί απορροφούνται μερικώς και ζυμώνονται γρήγορα από τα βακτήρια στο παχύ έντερο, τα οποία με τη σειρά τους παράγουν αέρια που μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακό πόνο και/ή δυσκοιλιότητα και αέρια. Τα FODMAPs βρίσκονται σε διάφορες τροφές όπως τα μήλα, το γάλα, τα κάσιους, τα δημητριακά, τα όσπρια κι αν διαπιστώσετε ότι τροφές αυτού του είδους σας φέρνουν αέρια, μιλήστε με διαιτολόγο-διατροφολόγο, που θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε και να ελέγξετε την κατανάλωση τέτοιων τροφών, ακολουθώντας ένα εξατομικευμένο πλάνο low-FODMAP διατροφής. Διαβάστε περισσότερα εδώ κι εδώ.

Αέρια που… καίνε
Ο συνήθης ύποπτος σε αυτή την περίπτωση είναι τα καυτερά φαγητά, που παρά τη δυσάρεστη αυτή αίσθηση, είναι ένα από τα μυστικά της μακροζωίας, σύμφωνα με έρευνα που έχει δημοσιευτεί στο PLoS One. Η αλήθεια είναι πως όταν κάτι έχει καυτερή αίσθηση στο στόμα σας, θα έχει καυτερή κι όταν φεύγει από τον οργανισμό σας, κάτι που οφείλεται σε συγκεκριμένους υποδοχείς που αναγνωρίζουν την καψαϊκίνη (την έντονη ουσία που καίει στις καυτερές πιπεριές), γι’ αυτό αν φάτε καυτερά, να περιμένετε αυτή την αίσθηση. Κάτι άλλο που προκαλεί ερεθισμό είναι και αίσθηση καύσου είναι και η διάρροια, την οποία μπορείτε να αποφύγετε αυξάνοντας τις φυτικές ίνες στη διατροφή σας, που θα δώσουν όγκο στα κόπρανα. Προσθέστε μια μερίδα σταδιακά και δώστε στον οργανισμό σας τον χρόνο που χρειάζεται να προσαρμοστεί, αν δεν καταναλώνατε τις απαραίτητες φυτικές ίνες πριν.

Αέρια που «ξεσπούν»
Αν νιώθετε συσσωρευμένα αέρια που ξεσπούν, μάλλον ο οργανισμός σας δεν τα πήγε και πολύ καλά με την τελευταία σας διατροφική επιλογή. Αν τα αέρια αυτά είναι άοσμα, τότε μπορεί να προκλήθηκαν από φυτικές τροφές, όπως φασόλια, φακές, σπαράγγια, πράσινες μπανάνες κ.ά. Αυτές οι τροφές περιέχουν ινουλίνη, μια διαλυτή φυτική ίνα που μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγή αερίων. Είναι, όμως, και πρεβιοτική που σημαίνει ότι θρέφει τα καλά βακτήρια στο μικροβίωμα του εντέρου, άρα τη χρειάζεστε στη διατροφή σας. Αν, ωστόσο, τα αέρια αυτά έχουν οσμή, αυτό μπορεί να είναι δείγμα ότι έχετε κάποια δυσανεξία –πράγμα σύνηθες με τη λακτόζη που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά, με τη γλουτένη στα δημητριακά- που σημαίνει ότι κάποιο ένζυμο που είναι απαραίτητο για την πέψη αυτών των τροφών λείπει. Μπορεί, επίσης, αυτού του είδους τα αέρια να προκληθούν αν έχετε παρατηρήσει μειωμένη ποσότητα κοπράνων, που σημαίνει ότι μπορεί να χρειάζεστε μια μικρή βοήθεια έναντι της δυσκοιλιότητας.

Εξαιρετικά δύσοσμα αέρια
Όταν η ισορροπία στο μικροβίωμα του εντέρου μας διαταραχτεί, τότε έχουμε δυσβίωση, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πεπτικά προβλήματα και πολύ δύσοσμα αέρια. Σε αυτή την περίπτωση, τα πρεβιοτικά και τα προβιοτικά σύμφωνα με έρευνες μπορούν να βοηθήσουν στην εξουδετέρωση των κακών βακτηρίων και να συμβάλλουν στην αποκατάσταση της ισορροπίας. Αν παρατηρήσετε επίμονα δύσοσμα αέρια και συμπτώματα όπως απώλεια βάρους, φούσκωμα, ναυτία, κόπωση ή αιμορραγία, θα πρέπει οπωσδήποτε να δείτε τον γιατρό σας, καθώς αυτά μπορεί να είναι σημάδια δυσαπορρόφησης, που εντοπίζονται σε παθήσεις όπως η κοιλιοκάκη, η νόσος του Crohn ή όταν υπάρχει υπερανάπτυξη κακών βακτηρίων στο μικροβίωμα.

Δέσποινα Μαρσέλου
Κλινική διαιτολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα
Ηρώων Πολυτεχνείου 67, Πειραιάς
www.getactive.gr, www.notanordinarymum.gr
fb page getactive