Μεγάλη συζήτηση άνοιξε η Δημοκρατική Alexandria Ocasio-Cortez (AOC), μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, με την εμφάνισή στο Met Gala τη Δευτέρα.

Η Cortez φορούσε ένα λευκό, στράπλες φόρεμα του fashion brand Brother Vellies στο οποίο ήταν γραμμένη επάνω με κόκκινο χρώμα η φράση «Φορολογήστε τους πλούσιους». Τη συνόδευε η ακτιβίστρια και σχεδιάστρια μόδας που ίδρυσε την ετικέτα μόδας Brother Vellies, Aurora James.

Να σημειωθεί ότι το φόρεμα της Cortez κάνει αναφορά στην αύξηση της φορολόγησης των εταιρειών που προωθείται από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.  

Η χρήση της μόδας ως εργαλείου διαμαρτυρίας για την αποτύπωση ευρύτερων κοινωνικών ανησυχιών δεν είναι κάτι καινούργιο. Στην πραγματικότητα, εδώ και πολύ καιρό ακολουθείται ως στρατηγική από άτομα που επιδιώκουν να φέρουν αλλαγές.

Από τις σουφρατζέτες του 19ου αιώνα που έβγαιναν στους δρόμους φορώντας τακούνια, θηλυκά φορέματα και μεγάλα καπέλα για να αντικρούσουν τους ισχυρισμούς ότι η εμφάνισή τους ήταν δεν ήταν θηλυκή, και τα πατριώτικα υφάσματα του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου μέχρι τα ρούχα και αξεσουάρ δρόμου εμπνευσμένα από τους ιθαγενείς της Αυστραλίας από μια μάρκα όπως η Dizzy Couture σήμερα, το φόρεμα έχει μεταδώσει πολιτικά μηνύματα, δημιουργώντας «βλέμματα» για γενιές που ασπάζονται την  αλλαγή.

Η κοινωνική αλλαγή χρειάζεται τις οπτικές της μορφές και η μόδα είναι μία από αυτές. Η μόδα είναι ένας λαμπρός δίαυλος επικοινωνίας νέων ιδεών. Το ότι διαβάζουμε για τη «διαμάχη» που προκάλεσε η ενδυματολογική επιλογή της Cortez δείχνει απλώς ότι η ίδια κατανοεί πλήρως τη δύναμη της μόδας.

Το Conversation συνοψίζει πέντε ενδυματολογικές επιλογές που αποτέλεσαν πρόκληση για αλλαγή:

1. Το κοστούμι του George Washington

Οι θεμελιωτές της αμερικανικής επανάστασης ήθελαν ρήξη με τους παλιούς κώδικες της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας. Μεγάλο μέρος του κόσμου εξακολουθούσε να έχει νομικά διατάγματα που ρύθμιζαν τους τύπους, τα υλικά και τις ποσότητες των υφασμάτων, των χρωμάτων, των κοσμημάτων και των αξεσουάρ που επιτρέπονται στις διάφορες κοινωνικές ομάδες.

wikimedia commons

Στη Βόρεια Αμερική, οι επίσημοι κώδικες ένδυσης του παλιού καθεστώτος έφεραν σθεναρή αντίδραση καθώς οι άνδρες δεν προβλεπόταν να φορούν τα ακριβά και πολύχρωμα κεντημένα από μετάξι ενδύματά που φοριούνταν συνήθως στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Τα εισαγόμενα υφάσματά τους θεωρήθηκαν ανάρμοστα για τις τοπικές κοινωνίες και ο εκλεκτός αέρας τους ήρθε σε αντίθεση με την ιδέα ότι όλοι οι άνδρες μπορεί πλέον να είναι (σχετικά) ίσοι.

Ο γλυπτό του εκλεγμένου προέδρου Τζορτζ Ουάσινγκτον σμιλεύτηκε από τον Ουντόν στα τέλη του 18ου αιώνα. Από το γιλέκο του Ουάσινγκτον όμως λείπει ένα κουμπί.

Αυτή ήταν μια σκόπιμη χειρονομία για να δείξει ότι οι ενέργειές του ήταν πιο σημαντικές από την εμφάνισή του. Φορούσε επίσης απλό μάλλινο ύφασμα για την ορκωμοσία του αντί για το αναμενόμενο μετάξι ή βελούδο. Αυτή ήταν μια σταθερή επίδειξη ανεξαρτησίας της Βόρειας Αμερικής και ίσως το πρώτο αμερικανικό «business casual».

2.Η τσάντα- υπέρμαχος κατάργησης της δουλείας

Από τα τέλη του 18ου αιώνα, μια σειρά από αντικείμενα και κοσμήματα μέχρι τυπωμένα πιάτα κυκλοφόρησαν στη βρετανική αγορά για να ασκήσουν κριτική στο εμπόριο των σκλάβων.

Victoria and Albert Museum

Οι Βρετανοί Κουάκεροι είχαν υποστηρίξει την κατάργηση το 1783. Η Γυναικεία Κοινωνία για το Μπέρμιγχαμ (αρχικά γνωστή ως η Γυναικεία Κοινωνία για την Ανακούφιση των Νέγρων Σκλάβων) κινητοποίησε τους οπαδούς της κατά της δουλείας με τσάντες τυπωμένες με εικόνες και συνθήματα σχεδιασμένα για να κερδίσουν υποστήριξη για το κίνημα υπέρ της κατάργησης της δουλείας.

Οι μεταξωτές τσάντες με κορδόνια, φτιαγμένες από γυναίκες σε κύκλους ραπτικής, παρουσιάστηκαν σε εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο Γεώργιος Δ’ και η πριγκίπισσα Βικτώρια. Οι τσάντες είχαν τυπωμένα άρθρα εφημερίδων και φυλλάδια που υποστήριζαν την κατάργηση.

Ο νόμος για την κατάργηση  της δουλείας, που προέβλεπε την άμεση κατάργηση της δουλείας στο μεγαλύτερο μέρος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ψηφίστηκε δέκα χρόνια αργότερα, το 1833. Ένας παρόμοιος νόμος επικυρώθηκε στις ΗΠΑ το 1865.

3. Τα καπέλα χωρίς φτερά

Η βιομηχανία στρουθοκαμήλων και εξωτικών πουλιών ήταν τεράστια τον 19ο αιώνα. Όπως και τα φτερά, οι γυναίκες φορούσαν ολόκληρα σώματα πτηνών ως αξεσουάρ.

Η βιομηχανία αυτή επικεντρώθηκε στη Νότια Αφρική, όπου τα φτερά άξιζαν περισσότερο από χρυσό. Εξάγονταν σε δωμάτια στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη όπου νεαρά κορίτσια τα αποτελείωναν και τα έβαφαν για είναι έτοιμα για λιανική πώληση.

Te Papa

Το 1914 σημειώθηκε μαζική στροφή κατά της χρήσης των φτερών καθιστώντας την πρώτη ύλη σχεδόν άχρηστη. Οι νέες γυναίκες που ενδιαφέρονταν για τον εθνικό δρυμό και διάφορα κινήματα αντιτάχθηκαν στο εμπόριο αυτών των ειδών για οικολογικούς λόγους. Απλώς σταμάτησαν να φορούν αυτό που μέχρι τότε ήταν μόδα, ξεκινώντας ένα παγκόσμιο κίνημα «κατά των φτερών».

Οι γυναίκες που συμμετείχαν στην Εταιρεία Audubon της Μασαχουσέτης ήταν τόσο επιτυχημένες που το lobbying τους οδήγησε στην πρώτη ομοσπονδιακή νομοθεσία περί προστασίας των ΗΠΑ, τον νόμο Lacey (1900). Η ταρίχευση πουλιών, τα φτερά και τα πουλιά που χρησιμοποιούνταν ως σκουλαρίκια βγήκαν σε μεγάλο βαθμό εκτός μόδας.

4. Το μπλουζάκι ACT UP

Η διάδοση του AIDS τη δεκαετία του 1980-90 οδήγησε στην κινητοποίηση ενός μοναδικού μείγματος ακτιβισμού που προήλθε από τα κινήματα των γυναικών, των ισπανόφωνων, των μαύρων και των ομοφυλόφιλων της δεκαετίας του 1970.

Η οργάνωση ACT UP (AIDS Coalition to Unleash Power) στη Νέα Υόρκη διαπίστωσε ότι μόνο ο θυμός και η ανυπακοή των πολιτών θα εστιάσουν την προσοχή της κυβέρνησης και των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών στην κατάσταση της υγείας των ομοφυλόφιλων κυρίως ανδρών.

Act Up Oral History Project

Έτσι ξεκίνησαν μια σειρά από site-specific διαμαρτυρίες, συχνά θεατρικές. Τα μέλη της ACT UP περιλάμβαναν εξειδικευμένα πρόσωπα από τη διαφήμιση και το design που δημιούργησαν ενιαία και κομψά μπλουζάκια, αφίσες και πανό. Τα σχέδια ήταν καθαρά, επιδέξια και έμοιαζαν με καλή διαφήμιση.’

Όπως απέδειξε πρόσφατα η Sarah Schulman στην 20χρονη ιστορία της στο ACT UP, τα τολμηρά σχέδια στα T-shirt είχαν ως αποτέλεσμα από τη μία τον καλύτερο αντίκτυπο στην κάλυψη των διαμαρτυριών της ACT UP από τις τηλεοπτικές εκπομπές και από την άλλη δημιούργησαν μια νέα ταυτότητα υπέρ της γκέι κοινότητας. Το ACT UP καθιέρωσε έτσι την εμφάνιση των ομοφυλόφιλων ανδρών μιας ολόκληρης γενιάς.

Κυβερνητικά όργανα και μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες αναγκάστηκαν από τις δημόσιες διαμαρτυρίες να υιοθετήσουν καλύτερα και πιο ορθολογικά μηνύματα για τη υγεία, να διεξάγουν καλύτερα χρηματοδοτούμενες και πιο δίκαιες δοκιμές φαρμάκων και να πουλήσουν φθηνότερα φάρμακα.

5. Το μπλουζάκι για τους πυρηνικούς πυραύλους μπροστά στη Θάτσερ

Το 1984 η σχεδιάστρια Katharine Hamnett φόρεσε ένα μπλουζάκι που έγραφε «58% DONT WANT PERSHING» (αναφορά στους πυρηνικούς πυραύλους). Με αυτό το μπλουζάκι εμφανίστηκε σε υψηλού κύρους εκδήλωσε στην οποία συμμετείχε η συντηρητική πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ.

katharinehamnett.com

Η Hamnett έφτιαξε το μπλουζάκι της το προηγούμενο βράδυ, αναγνωρίζοντας την ευκαιρία που είχε και το έκρυψε κάτω από το παλτό της κατά την είσοδό της στην εκδήλωση. Η γραφική του μορφή οφείλει χρέος τόσο στο Punk της δεκαετίας του 1970 όσο και στο ACT UP. Αργότερα αναπολώντας τη συνάντηση με τη Θάτσερ  είχε περιγράψει τη σκηνή.

«Κοίταξε προς τα κάτω και είπε: ‘’Φαίνεται να φοράς ένα μάλλον δυνατό μήνυμα στο μπλουζάκι σου’’. Έσκυψε να το διαβάσει και έκρωξε, σαν κοτόπουλο», είχε πει. 

Με πληροφορίες από The Conversation