Έχουμε ακούσει πολλά για τα γαλακτοκομικά και τη σχέση τους με την ακμή και ήρθε η ώρα ο Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος Νικόλας Δήμζας να βάλει μια τάξη.

Η διατροφή μπορεί να επιδεινώσει την ακμή του δέρματος όταν προσομοιάζει στην δίαιτα Δυτικού τύπου. Συγκεκριμένα, οι υδατάνθρακες υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, η αυξημένη πρόσληψη ω-6 λιπαρών οξέων και η αυξημένη πρόσληψη γάλακτος μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ακμής.

Πώς η διατροφή επηρεάζει την ακμή και τα συμπτώματά της
Η διατροφή ρυθμίζει την παραγωγή ορισμένων ορμονών που επηρεάζουν την παραγωγή σμήγματος. Το σμήγμα είναι μια λιπαρή ύλη που παράγεται από τους σμηγματογόνους αδένες στα θυλάκια των τριχών. Όταν παράγεται σε υπερβολικές ποσότητες τότε μπορεί να φράξει το στόμιο του θύλακα και να οδηγήσει στην εμφάνιση της ακμής.

 Το γάλα ανήκει στα τρόφιμα επηρεάζουν που την ακμή
Ένα από τα πιο γνωστά τρόφιμα που κάνουν τα συμπτώματα της ακμής είναι το γάλα. Για τον λόγο αυτό όταν τα συμπτώματα της ακμής είναι έντονα καλό είναι να αποφεύγουμε το γάλα. Αντίθετα, το γιαούρτι και το τυρί που είναι γαλακτοκομικά προϊόντα, δεν φαίνεται να προκαλούν συμπτώματα ακμής.

Το γάλα περιέχει έναν παράγοντα (Insulin Growth Factor IGF-1) ο οποίος δεν υδρολύεται από τα ένζυμα του εντέρου, απορροφάται και περνά στην κυκλοφορία του αίματος. Επίσης, η καζεΐνη, μία από τις πρωτεΐνες που περιέχει το γάλα, οδηγεί στην απελευθέρωση IGF-1 από το ήπαρ (συκώτι). Στη συνέχεια ο ινσουλινόμορφος παράγοντας (IGF-1) αυξάνει την παραγωγή σμήγματος άμεσα, αλλά και έμμεσα καθώς αυξάνει την σύνθεση των ανδρογόνων.

Άλλος ένας λόγος για τον οποίο το γάλα επιτείνει τα συμπτώματα της ακμής είναι διότι περιέχει τα λεγόμενα αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (BCAA). Αυτά τα αμινοξέα μέσω του υποδοχέα (mTOR), αυξάνουν την σύνθεση σμήγματος. Το γάλα και τα γαλακτοκομικά περιέχουν και ορμόνες του φύλου όπως τα οιστρογόνα, η προγεστερόνη, τα ανδρογόνα και η δεϋδροεπιανδοστερόνη. Αυτές οι ορμόνες έχουν την ικανότητα να επιδεινώνουν τα συμπτώματα της ακμής.

Λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος και συμπτώματα ακμής
Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι πως το ελαφρύ (χαμηλών λιπαρών) γάλα και το άπαχο, επηρεάζουν την ακμή περισσότερο από ό,τι το πλήρες γάλα. Όμως δεν είναι η περιεκτικότητα σε λίπος που καθορίζει την επίδραση του γάλακτος στην ακμή. Αντίθετα, η επίδραση των πρωτεϊνών (καζεΐνη και πρωτεΐνες ορού γάλακτος) στην παραγωγή IGF-1 και ινσουλίνης γίνεται πιο έντονη μετά από την διεργασία που απολήγει στη μείωση της λιποπεριεκτικότητας. Η διεργασία αυτή πιθανόν να οδηγεί σε αύξηση της συγκέντρωσης ορισμένων λειτουργικών μορίων του γάλακτος. Επίσης, το πλήρες γάλα περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα οιστρογόνων σε σχέση με το ελαφρύ και το αποβουτυρωμένο. Τα οιστρογόνα μάλιστα, έχουν την ικανότητα να αναστέλλουν και την εκδήλωση συμπτωμάτων ακμής. Ακόμη, το αποβουτυρωμένο και το ελαφρύ γάλα περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα α-λακταλβουμίνης και η πρωτεΐνη αυτή του γάλακτος επιδεινώνει τα συμπτώματα της ακμής.

Γιατί το γάλα σχετίζεται με την ακμή και όχι το γιαούρτι;
Γιατί το γιαούρτι αποτελεί προϊόν μικροβιακής ζύμωσης, ενώ το γάλα περιέχει ορισμένα μικρο-RNA που αυξάνουν την παραγωγή ανδρογόνων και συνεπώς σμήγματος. Η βακτηριακή ζύμωση όμως των γαλακτοβάκιλλων (Lactobacillus) οδηγεί στην μείωση της ποσότητας των μικρο-RNA και με τον τρόπο αυτό προλαμβάνει την εκδήλωση συμπτωμάτων ακμής. Παράλληλα όμως, η ζύμωση μειώνει την συγκέντωση του ινσουλινόμορφου παράγοντα (IGF-1 ) στο τελικό προϊόν της γιαούρτης.

Σύσταση για την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων σε παιδιά και εφήβους
Οι εθνικοί διατροφικοί οδηγοί δίνουν σύσταση για τα γαλακτοκομικά της διατροφής. Τα παιδιά και οι έφηβοι θα πρέπει να καταναλώνουν τουλάχιστον 2 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα, χαμηλών λιπαρών. Στην ομάδα των γαλακτοκομικών προϊόντων συμπεριλαμβάνεται το γάλα, το γιαούρτι, το τυρί, το κεφίρ, το ξινόγαλο κ.ά. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η ιδανική σωματική και οστική αύξηση και ανάπτυξη.

Η ένταξη των γαλακτοκομικών προϊόντων στην διατροφή έχει συσχετιστεί κατά καιρούς με την πρόληψη ή και την εμφάνιση άλλων νοσημάτων εκτός της ακμής. Για παράδειγμα, το πλήρες γάλα είναι πιθανόν πως συμβάλλει στην πρόληψη της υπέρτασης και του ορθοκολικού καρκίνου. Αντίθετα, είναι πιθανόν πως αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Παρ' όλα αυτά, δεν έχει τεκμηριωθεί με απόλυτη βεβαιότητα κάποιο ασφαλές συμπέρασμα.

Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος
Νικόλας Δήμζας
www.docdiet.gr