Η επιστροφή από τις διακοπές, ιδίως αν είναι μεγάλης διάρκειας, μπορεί να είναι πολύ δύσκολη για πολλούς και η επιστροφή στη ρουτίνα να προκαλεί άγχος και μελαγχολία. Γιατί συμβαίνει αυτό και τι μπορούμε να κάνουμε;

Όταν ένα ταξίδι, κοντινό ή μακρινό, μας έχει χαρίσει όμορφες στιγμές, μας έχει ξεκουράσει και έχει συμβάλλει σημαντικά στο να αλλάξουμε παραστάσεις, τότε η επιστροφή στην κανονική μας ζωή, με όλες τις ιδιαιτερότητες και τα μειονεκτήματά της, μπορεί να μοιάζει πιο «βαριά». Αυτή η αίσθηση αναφέρεται ως μετα-ταξιδιωτική μελαγχολία και συχνά προκαλείται από εργασιακό άγχος ή εξουθένωση, δυσαρέσκεια με τη ζωή όπως την έχουμε δομήσει ή έλλειψη χαλάρωσης κατά τη διάρκεια των διακοπών.

Αυτό που νιώθετε μπορεί να μην σχετίζεται καν με τις ίδιες τις διακοπές, αλλά με κάτι άλλο που συμβαίνει στη ζωή σας. Όταν δεν ξέρουμε ακριβώς τι αισθανόμαστε ή γιατί το αισθανόμαστε, είναι χρήσιμο να έχουμε τρόπους να το καταλάβουμε, όπως π.χ:

• Καταγραφή σκέψεων (π.χ. ημερολόγιο): Προσδιορισμός των γεγονότων που προκάλεσαν τη στεναχώρια, εντοπισμός των σκέψεων που προκλήθηκαν αυτόματα, εντοπισμός των στοιχείων που υποστηρίζουν ή αντικρούουν τη σκέψη.
• Ενσυνειδητότητα (mindfulness): Να έχετε επίγνωση του τι συμβαίνει μέσα σας και γύρω σας χωρίς να κρίνετε.
• Εκπαίδευση: Μάθετε για τους διαφορετικούς τύπους συναισθημάτων προκειμένου να αναγνωρίζετε καλύτερα αυτά που βιώνετε
• Δεξιότητες ενεργοποίησης της συμπεριφοράς: Μάθετε ποιες δραστηριότητες, άνθρωποι, μέρη ή πράγματα σας κάνουν να νιώθετε πιο ικανοποιημένοι ή σας κάνουν να νιώθετε πιο πολύ ο εαυτός σας, και στη συνέχεια προσπαθήστε να εντάξετε περισσότερες από αυτές στο πρόγραμμά σας.

 Τι ακριβώς είναι η μετα-ταξιδιωτική κατάθλιψη;
Η κατάθλιψη μετά το ταξίδι αναφέρεται σε έναν τύπο κατάθλιψης με ένα ευρύ φάσμα αρνητικών συναισθημάτων που επηρεάζει τη λειτουργικότητα του ατόμου μετά τις διακοπές του. Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Θλίψη
• Απογοήτευση/ερεθιστικότητα
• Άγχος
• Κόπωση
• Άγχος
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Έλλειψη κινήτρων
• Διαταραχή του ύπνου

Αν και η κατάθλιψη μετά τις διακοπές είναι σίγουρα ένα πραγματικό φαινόμενο, διαφέρει από την κατάθλιψη στο ότι δεν αναγνωρίζεται ως επίσημη διάγνωση. Η κατάθλιψη μετά το ταξίδι είναι επίσης μια βραχυπρόθεσμη κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι, αν τα συμπτώματά σας συνεχίζουν να επιμένουν, ίσως αξίζει να διερευνήσετε αν έχετε καταθλιπτική διαταραχή. Οι παράγοντες που πρέπει να εξετάσετε όταν η κατάθλιψη μετά το ταξίδι σας επιμένει είναι οι εξής:

• Συμπτώματα που διαρκούν για δύο ή περισσότερες εβδομάδες
• Διαρκείς αλλαγές στη διάθεση και τα συναισθήματά σας
• Διαρκείς αλλαγές στη νόηση, όπως η ευαισθητοποίηση/αντίληψη, η μνήμη, η συλλογιστική, η κρίση ή η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων
• Αποστασιοποίηση από την κοινωνία
• Παρακώλυση οποιασδήποτε καθημερινής προσωπικής, σχεσιακής, ακαδημαϊκής ή κοινωνικής λειτουργίας

Εάν τα συμπτώματά σας συνεχίζουν να εμφανίζονται για περισσότερες από δύο εβδομάδες, σκεφτείτε να μιλήσετε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, καθώς είναι πιθανό να πάσχετε από τυπική κατάθλιψη. Η κατάθλιψη αυτή μπορεί να διαγνωστεί και έχει αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις που μπορούν να χορηγηθούν από έναν θεραπευτή ή επαγγελματία ψυχίατρο.

Αισθήματα άγχους με την επιστροφή στην Αθήνα
Η επιστροφή στις ευθύνες και το άγχος της κανονικής ζωής μετά την ελευθερία των διακοπών μπορεί οπωσδήποτε να προκαλέσει στρες σε κάποιους ανθρώπους. Όταν βρισκόμαστε στην κανονική ροή της ζωής μας, οι ευθύνες μας είναι πάντα εκεί, οπότε το άγχος που προκαλούν μπορεί να μην το αισθανόμαστε υπερβολικό, αφού έχουμε συνηθίσει στην πίεση. Η ανακούφιση της ελευθερίας από τις ευθύνες, όμως, που συχνά βιώνουμε στις διακοπές μπορεί στη συνέχεια να κάνει την επιστροφή πολύ πιο δύσκολη. Πολλοί μπορεί ακόμη και να επιστρέψουν από τις διακοπές με ακόμη περισσότερες υποχρεώσεις, λόγω εργασιακών ή σχολικών απαιτήσεων.

Εάν το άγχος συνεχίζει να επηρεάζει τη ζωή σας και μετά το τέλος του ταξιδιού, ίσως είναι συνετό να ζητήσετε τη συμβουλή ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας, καθώς μπορεί να αποτελεί ένδειξη χρόνιου στρες ή αγχώδους διαταραχής. Θα είναι σε θέση να σας ενημερώσουν για την κατάστασή σας και να σας καθοδηγήσουν μέσω των κατάλληλων θεραπειών.

Πώς να διώξετε τα αρνητικά συναισθήματα της επιστροφής
Όσο περνούν οι ημέρες, τα συμπτώματα της μετα-ταξιδιωτικής μελαγχολίας πιθανότατα θα εξασθενήσουν, αλλά αν θα θέλατε να βοηθήσετε κι εσείς λίγο την κατάσταση, δοκιμάστε τα παρακάτω:

• Δώστε λίγο χρόνο προσαρμογής στον εαυτό σας, αφήνοντας 1-2 ημέρες κενές κατά την επιστροφή σας
• Τακτοποιήστε υποχρεώσεις πριν το ταξίδι, ώστε να σας περιμένουν όσο το δυνατόν λιγότερες όταν επιστρέψετε
• Αντιμετωπίστε τα συναισθήματα ως το σώμα σας που σας ανακοινώνει τι χρειάζεστε περισσότερο. Για παράδειγμα, αν αισθάνεστε μοναξιά κατά την επιστροφή, επικεντρωθείτε στην αύξηση του χρόνου που περνάτε με τους κοντινούς σας ανθρώπους.
• Εξετάστε την πηγή των αρνητικών συναισθημάτων σας (Μήπως ξοδέψατε πολλά χρήματα; Μετανιώνετε για πράγματα που συνέβησαν στο ταξίδι;) και λάβετε μέτρα για να διορθώσετε την κατάσταση.
• Προσέξτε πού εστιάζετε την προσοχή σας. Αυτό στο οποίο εστιάζετε προκαλεί ανεπιθύμητα συναισθήματα;
• Επικεντρωθείτε στην καλή διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα, την ξεκούραση και άλλες καλές δραστηριότητες αυτοφροντίδας
• Περιορίστε τους στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή σας