Η Ολιστική Διαιτολόγος Μανδηλάρη Ιωάννα βάζει κάτω τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού μας δείχνει το δρόμο που η διατροφή και ο τρόπος ζωής συνολικά μπορούν να μας απομακρύνουν από τον καρκίνο του μαστού.

Ακόμη και σήμερα που η επιστήμη έχει κάνει άλματα, ο καρκίνος του μαστού παραμένει ο πιο συχνός καρκίνος ανάμεσα στις γυναίκες στις ανεπτυγμένες χώρες. Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι φαίνεται η συχνότητά του να διπλασιάζεται μέχρι το 2040, διευρύνοντας παράλληλα το ηλικιακό του φάσμα.

Η διατροφή και ο τρόπος ζωής, μπορούν να προλάβουν έως 40% το ποσοστό των καρκίνων. Πώς σχετίζεται όμως συγκεκριμένα, ο καρκίνος του μαστού με τη διατροφή; Υπάρχουν τροφές που θα μπορούσαν να προλάβουν τον καρκίνο, και αν ναι, με ποιο τρόπο;

Μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί καμία μαγική τροφή, που από μόνη της να είναι ικανή να προλάβει τη νόσο. Τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, όμως, δείχνουν οτι τόσο οι διατροφικές συνήθειες, όσο και ουσίες που βρίσκονται στα τρόφιμα, μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Οι διατροφικές συστάσεις, σχετικά με την πρόληψη, είναι οι παρακάτω.

 Διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
Οι υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες (ΔΜΣ>25) έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν από αυτές που διατηρούν ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος, μετά την εμμηνόπαυση (1). Αυτό συμβαίνει καθώς ο λιπώδης ιστός αυξάνει τα οιστρογόνα, αυξάνοντας παράλληλα τον κίνδυνο για τον ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο του μαστού. Ιδιαίτερα επικίνδυνο θεωρείται το κοιλιακό λίπος και κάθε προσπάθεια να μειωθεί είναι ένα βήμα προς την πρόληψη. Μια διατροφή χαμηλή σε σάκχαρα, σε συνδυασμό με φυσική δραστηριότητα είναι ο ιδανικός τρόπος να επιτευχθεί κάτι τέτοιο.

Επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D
Έρευνες έδειξαν ότι γυναίκες με ανεπάρκεια βιταμίνης D διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Παρόλα αυτά ακόμη δεν είναι σαφής ο μηχανισμός που σχετίζεται με το προστατευτικό όφελος της βιταμίνης. Για την επαρκή πρόσληψη, είναι απαραίτητη η έκθεση στον ήλιο τουλάχιστον 20 λεπτά την ημέρα ή η πρόσληψη συμπληρώματος D3 ή ιχθυελαίου. 

Έμφαση στα καλά λιπαρά
Με το ελαιόλαδο να είναι το νούμερο 1 στη λίστα με τις τροφές που σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης και τους ξηρούς καρπούς να ακολουθούν, μπορούμε να αντιληφθούμε την αξία μιας διατροφής πλούσιας σε πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά, δίνοντας ακόμη περισσότερους πόντους στη μεσογειακή διατροφή.

 Λουτεΐνη
Το αντιοξειδωτικό που ανήκει στα καροτενοειδή και ακούει στο όνομα λουτεΐνη, φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Ανάμεσα στα τρόφιμα που είναι ιδιαίτερα πλούσια στο συστατικό αυτό είναι το σπανάκι, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το μαρούλι, τα σπαράγγια και τα πράσα.

Πράσινο τσάι
Η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη-3 (EGCG), που αποτελεί την κύρια πολυφαινόλη του πράσινου τσαγιού, σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, φαίνεται να μειώνει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στο στήθος. Η ημερήσια δόση είναι περίπου 2-3 ποτήρια τσάι την ημέρα.

Τι αυξάνει τον κίνδυνο
Ξενοοιστρογόνα
Τα ξενοοιστρογόνα είναι σύνθετες χημικές ενώσεις που μιμούνται την δράση των οιστρογόνων και φαίνεται πως παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αύξηση των ποσοστών καρκίνου του μαστού (2). Περιέχονται σε αρκετά πρόσθετα τροφίμων, όπως χρωστικές και συντηρητικά, οπότε είναι σημαντικό να περιορίσουμε την κατανάλωση ιδιαίτερα επεξεργασμένων και συσκευασμένων τροφίμων. Επιπλέον, περιέχονται σε φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται ευρέως στην γεωργία, επομένως θα ήταν δόκιμο να επιλέγουμε φρούτα και λαχανικά εποχιακά και βιολογικά. Άλλη πηγή ξενοοιστρογόνων είναι οι φθαλίνες που  περιέχονται  στις πλαστικές συσκευασίες τροφίμων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποφεύγουμε την καθημερινή χρήση πλαστικών μπουκαλιών νερού και δοχείων τροφίμων.

Αλκοόλ
Η συχνή κατανάλωση αλκοόλ είναι ένας από τους παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες ανάπτυξης της νόσου.  Συγκεκριμένα, για το γυναικείο πληθυσμό, συνιστάται τα αλκοολούχα ποτά να μην υπερβαίνουν τα 5 την εβδομάδα.

Κόκκινο κρέας
Τόσο τα ζωικά λίπη που περιέχονται στο κρέας, όσο και τα αντιβιοτικά και οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται, ενοχοποιούνται σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες για την αύξηση της συχνότητας του καρκίνου στις ανεπτυγμένες χώρες. Ειδικότερα, η αυξημένη κατανάλωση κρεατοσκευασμάτων, φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης κατά 9%.(3)

Οι οδηγίες για την πρόληψη, δεν περιορίζονται στην διατροφή. Η άσκηση, ο επαρκής ύπνος, ο θηλασμός μειώνουν τις πιθανότητες ανάπτυξης. Αντίθετα, το κάπνισμα, το συναισθηματικό στρες, οι ορμονικές θεραπείες και η εντερική δυσβίωση αυξάνουν τον κίνδυνο. Τίποτα όμως δεν είναι αρκετό αν δεν υπάρχει στο πρόγραμμα μας η εξέταση. Η πρόληψη μαζί με τον συχνό έλεγχο αποτελούν το κλειδί για μείωση των ποσοστών θνησιμότητας από την νόσο μακροπρόθεσμα.

Μανδηλάρη Ιωάννα
Ολιστική Διαιτολόγος 
threpsisnutrition.com

Πηγές

1.Von Holle A, etc. BMI and breast cancer risk around age at menopause. Cancer Epidemiol. 2024 Apr;89:102545. doi: 10.1016/j.canep.2024.102545. Epub 2024 Feb 19. PMID: 38377945; PMCID: PMC10942753.

2.Wang X, Ha D, Yoshitake R, Chan YS, Sadava D, Chen S. Exploring the Biological Activity and Mechanism of Xenoestrogens and Phytoestrogens in Cancers: Emerging Methods and Concepts. Int J Mol Sci. 2021 Aug 16;22(16):8798. doi: 10.3390/ijms22168798. PMID: 34445499; PMCID: PMC8395949

3.Maryam S. Farvid, Mariana C. Stern, Teresa Norat, Shizuka Sasazuki, Paolo Vineis, Matty P. Weijenberg, Alicja Wolk, Kana Wu, Bernard W. Stewart, Eunyoung Cho. Consumption of red and processed meat and breast cancer incidence: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. International Journal of Cancer, 2018; DOI: 10.1002/ijc.31848