Ο Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος, Νικόλας Δήμζας, εξετάζει διατροφικά το πολύ συχνά πρόβλημα των αιμορροΐδων και μας εξηγεί τι μπορεί να βοηθήσει και τι μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα.

Οι αιμορροΐδες είναι διατεταμένα αγγεία στην περιοχή του πρωκτού ή την απώτερη περιοχή του ορθού και η σχέση τους με τη διατροφή, ιδίως σε περιόδους εξάρσεων που τα συμπτώματα είναι έντονα, είναι ένα θέμα που ταλαιπωρεί ιδιαίτερα τους ασθενείς.

Πόσες μέρες μπορεί να κρατήσουν και ποια είναι τα συμπτώματα
Τα συχνότερα συμπτώματα που συνοδεύουν τις αιμορροΐδες είναι ο έντονος πόνος και η παρουσία αίματος κατά την αφόδευση. Το αίμα αυτό συνήθως δεν είναι αναμεμιγμένο με τα κόπρανα, αλλά παρουσιάζεται όπως λέγεται «στο χαρτί». Επίσης μπορεί να προκαλέσουν κνησμό (φαγούρα) και όταν προβάλλουν εκτός του δακτυλίου του πρωκτού για καιρό, μπορεί να θρομβώσουν και για την θεραπεία τους να χρειαστούν μικροχειρουργική επέμβαση. Συνήθως όμως διάρκεια τους συνήθως περιορίζεται σε λίγες ημέρες και έπειτα υποστρέφουν αυτόματα.

Αίτια αιμορροΐδων
Η σημαντικότερη αιτία είναι η παραμονή στο κάθισμα της τουαλέτας για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Επίσης, οφείλονται στην δυσκοιλιότητα (η ύπαρξη λιγότερων από 3 κενώσεων την εβδομάδα) και στην αυξημένη προσπάθεια για αφόδευση σε αυτές τις περιπτώσεις. Άλλες συνήθεις αιτίες είναι η εγκυμοσύνη, η ορθοστασία και η παχυσαρκία.

Ποια διατροφή βοηθάει στις αιμορροΐδες
Η απάντηση είναι απλή: αυτή που μας βοηθά να έχουμε τακτική επίσκεψη στην τουαλέτα (1-3 φορές/ημέρα). Συνεπώς η διατροφή μας θα πρέπει να περιέχει αρκετές φυτικές ίνες από φρούτα, λαχανικά, προϊόντα σιτηρών ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς και όσπρια. Επίσης, πολύ σημαντική είναι η ενυδάτωση. Η καλή ενυδάτωση διατηρεί τα κόπρανα μαλακά και έτσι αποβάλλονται εύκολα χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και «σφίξιμο». Ακόμη, όπως είναι λογικό, θα πρέπει και ο όγκος των καταναλισκόμενων τροφών να είναι επαρκής, καθώς ο όγκος των κοπράνων άρα και το υπόλειμμα της πέψης εξαρτώνται άμεσα από τον όγκο τροφής που καταναλώνουμε. Σε αυτό το σημείο είναι ιδιαίτερα χρήσιμος ο ρόλος του διαιτολόγου προκειμένου όλα αυτά να επιτευχθούν χωρίς να υπάρξει αύξηση του βάρους λόγω πρόσληψης περίσσειας θερμίδων.

Ένα συχνό λάθος στη διατροφή για αιμορροΐδες
Συχνά παρατηρείται το λάθος άτομα που εμφανίζουν αιμορροϊδοπάθεια ενόσω έχουν τακτική συχνότητα κενώσεων να λαμβάνουν συμβουλές για περαιτέρω αύξηση της καταναλισκόμενης ποσότητας φυτικών ινών από όσπρια, φρούτα ή λαχανικά. Αυτό όμως σε πολλές των περιπτώσεων μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Για παράδειγμα εάν ένα άτομο που επισκέπτεται την τουαλέτα 3 φορές την ημέρα αυξήσει την κατανάλωση οσπρίων, αυτό θα αυξήσει και την συχνότητα των κενώσεων, άρα και το σκούπισμα άρα και τον ερεθισμό της περιοχής. Επίσης, περισσότερες από 3 κενώσεις την ημέρα, ακόμη και αν η σύστασή τους δεν αλλάξει σε πολτώδη ή ρευστή, θεωρείται διάρροια.

Διατροφή στις αιμορροΐδες: τροφές που απαγορεύονται
Οι τροφές που απαγορεύονται είναι αυτές που ασκούν δυνητικά ερεθιστική δράση στο έντερο και στον πρωκτικό δακτύλιο. Τέτοιες τροφές είναι τα καυτερά μπαχαρικά και καρυκεύματα, το αλκοόλ και οι πικάντικες τροφές.

Επίσης σε περίπτωση δυσκοιλιότητας θα πρέπει να περιορίζονται τα τρόφιμα που είναι φτωχά σε φυτικές ίνες (όπως π.χ. γεύμα με κρέας-σαλάτα) και να αντικαθίστανται μερικώς από τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες όπως επιπλέον λαχανικά, καστανό ρύζι, γλυκοπατάτα και ζυμαρικά ολικής άλεσης.

Σημαντικό επίσης είναι να αποφεύγεται η αύξηση της πίεσης στα αιμοφόρα αγγεία και για τον λόγο αυτό, επεξεργασμένες τροφές, ελιές, αλμυρά σνακ καθώς και το επιτραπέζιο αλάτι καλό θα ήταν να περιοριστούν.

Ελληνικός καφές και αιμορροΐδες
Ο καφές και το αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσουν σημαντικά τις αιμορροΐδες. Η δράση τους αυτή οφείλεται αφενός στην αυξημένη διούρηση και την αφυδάτωση που προκαλείται. Η αφυδάτωση με την σειρά της μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα (<3 κενώσεις/εβδομάδα) και έπειτα έξαρση των αιμορροΐδων. Αφετέρου, ο καφές προκαλεί συμπαθοτονία και αγγειοσύσπαση με αποτέλεσμα την αύξηση της πίεσης στα αιμοφόρα αγγεία. Ακόμη, η συμπαθοτονία λόγω κατανάλωσης καφέ προκαλεί σύσπαση του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού και αναστολή της αφόδευσης. Έτσι τα κόπρανα μένουν περισσότερο χρόνο στο παχύ έντερο, αφυδατώνονται και γίνονται πιο σκληρά και ενδέχεται να ερεθίσουν τις αιμορροΐδες κατά την αποβολή τους.

Γιαούρτι και αιμορροΐδες
Το παραδοσιακό γιαούρτι είναι ένα προϊόν ζύμωσης και αυτό σημαίνει ότι περιέχει μικρή ποσότητα λακτόζης που ενδέχεται να προκαλέσει έξαρση των συμπτωμάτων. Επίσης, είναι μαλακό και εύπεπτο και ενδείκνυται σε περίοδο έξαρσης των συμπτωμάτων. Ακόμη, είναι πλούσιο σε προβιοτικά γεγονός που φαίνεται να συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου. Σε περίπτωση όμως που το άτομο έχει διαγνωστεί με αλακτασία (πλήρη έλλειψη του ενζύμου λακτάση) θα πρέπει να αποφεύγεται.

Αιμορροΐδες σε έξαρση και διατροφή
Όταν οι αιμορροΐδες είναι σε έξαρση η διατροφική υποστήριξη έχει σημαντικό ρόλο. Στόχος μας είναι η βελτίωση της συχνότητας των κενώσεων με τον ελάχιστο δυνατό ερεθισμό του εντέρου και του πρωκτικού δακτυλίου. Στα αρχικά στάδια οι τροφές πρέπει να έχουν μαλακή υφή χωρίς όμως να περιορίζουμε δραματικά την κατανάλωση φυτικών ινών. Για παράδειγμα καλές επιλογές είναι το άλιπο κρέας (κοτόπουλο, γαλοπούλα, ψάρι χωρίς δέρμα) μαγειρεμένα στον ατμό, με την συνοδεία μικρής ποσότητας βραστής σαλάτας (π.χ. κολοκυθάκι ή καρότο) και εύπεπτου αμυλούχου τροφίμου (π.χ. πατάτα, ρύζι). Σημαντικό είναι στην φάση αυτή η αύξηση της ποσότητας των φυτικών ινών στο διαιτολόγιο να είναι σταδιακή και να γίνεται παράλληλα με την αύξηση της κατανάλωσης μη καφεϊνούχων-μη αλκοολούχων υγρών.

Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος
Νικόλας Δήμζας
www.docdiet.gr