Όταν μια σοβαρή ασθένεια μας χτυπά την πόρτα, είναι συχνά σε προχωρημένο στάδιο που «ακούμε το κουδούνι», ενώ αν προσέχαμε και παρατηρούσαμε λίγο περισσότερο μέρη του σώματος, που δεν πάει συχνά ο νους, τότε ίσως και να είχαμε προλάβει τον ανεπιθύμητο επισκέπτη. Ακολουθούν μερικές από τις ασθένειες που μπορούν να εντοπιστούν μέσω μιας οφθαλμολογικής εξέτασης και δεν φανταζόμασταν ότι θα μπορούσαμε να τις εντοπίσουμε... μέσα από τα ίδια μας τα μάτια.

Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι ένα μέσο για να το πετύχουμε αυτό και το μοναδικό σημείο στο ανθρώπινο σώμα που μπορεί να δώσει συνολική εικόνα της κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα του οργανισμού, χωρίς να περάσετε πρώτα μια βόλτα από το χειρουργείο. Γι’ αυτό, αν και όχι πολύ διαδεδομένη πρακτική, μια βόλτα από τον οφθαλμίατρο μας δίνει το πλεονέκτημα να εντοπίσουμε σοβαρές ασθένειες, στα πρώιμα ακόμα στάδιά τους.

Μέσω του αμφιβληστροειδούς χιτώνα μπορούμε να εντοπίσουμε την ύπαρξη όγκων σε εγκέφαλο, στήθος και πνεύμονες. Συγκεκριμένα μάλιστα είδη αιμορραγίας μας υποδεικνύουν την ύπαρξη λευχαιμίας, ενώ ο όγκος στον εγκέφαλο μπορεί να διαγνωσθεί μέσα από αλλαγές στο οπτικό πεδίο του ασθενή. Κακοήθες μελάνωμα μπορεί ακόμα να εμφανιστεί στο πίσω μέρος του ματιού και να γίνει αντιληπτό μονάχα, όταν μπλοκάρει κεντρικά το οπτικό πεδίο του ασθενή.

Ένα από τα πρώτα σημάδια εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 είναι μικρή αιμορραγία στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, το οποίο ουσιαστικά είναι σύμπτωμα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, για την οποία αν δεν ληφθεί άμεσα αγωγή, μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση. Η αντιμετώπισή της ρίχνει τις πιθανότητες τύφλωσης στο μισό, ενώ οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη διατροφή του ατόμου, μετά την διάγνωσή της, μειώνουν ακόμα περισσότερο το ρίσκο περαιτέρω ζημιάς από τη νόσο.

Η βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία, όπως είναι το αδυνάτισμα και η στένωσή τους  είναι πιθανές ενδείξεις υψηλής αρτηριακής πίεσης. Πολλές έρευνες έχουν μάλιστα εντοπίσει σύνδεση μεταξύ της στένωσης των αιμοφόρων αγγείων στον αμφιβληστροειδή χιτώνα και στην εμφάνιση καρδιακών προβλημάτων, ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις ατόμων που δεν έχουν το προφίλ του καρδιοπαθούς ασθενή.

Σκλήρυνση κατά πλάκας

Η οπτική νευρίτιδα, που δεν είναι κάτι άλλο από φλεγμονή του οπτικού νεύρου, μπορεί να είναι ένας προάγγελος της σκλήρυνσης κατά πλάκας, εκφυλιστικής νόσου του νευρικού συστήματος. Η οπτική νευρίτιδα πλήττει το αξιοπρόσεκτο ποσοστό του 75% των ασθενών που εμφανίζουν πολλαπλή σκλήρυνση, ενώ στο 25% των περιπτώσεων είναι το πρώτο σύμπτωμα της νόσου!

Η φλεγμονή του οπτικού νεύρου δεν είναι αποκλειστικά σύμπτωμα της σκλήρυνσης κατά πλάκας, καθώς μπορεί να πρόκειται απλά για μια μόλυνση του νεύρου και τίποτα παραπάνω. Η νευρίτιδα συνήθως εμφανίζει θολή όραση, αλλά μπορεί κατά περίπτωση να είναι και τελείως ασυμπτωματική.

Το 25% των ατόμων που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, αντιμετωπίζουν προβλήματα στα μάτια τους, με την ξηροφθαλμία να είναι το πιο κοινό από αυτά. Εαν δε, ο ασθενής εμφανίσει δυο εξάρσεις ιρίτιδας (φλεγμονής της ίριδας) μέσα σε ένα χρόνο ή τρεις κρίσεις, σε διάστημα 18 μηνών, τότε η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι ένα από τα πιθανότερα ενδεχόμενα. Ουσιαστικά η φλεγμονή που πλήττει τις αρθρώσεις όσων πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, συχνά «χτυπά» και τα μάτια των ασθενών.