Ο καρκίνος μπορεί να "χτυπήσει" ζωτικά όργανα του ανθρώπινου σώματος επιφέροντας ανεπανόρθωτες βλάβες ή ακόμη και θάνατο. Πόσα όμως γνωρίζουμε για τον λεγόμενο επαγγελματικό καρκίνο;

Επαγγελματικός χαρακτηρίζεται ο καρκίνος, σημαντικό ρόλο στην παθογένεια του οποίου παίζει η έκθεση σε επαγγελματικά καρκινογόνα. Οι επαγγελματικοί παράγοντες παίζουν μικρό σχετικά ρόλο στην παθογένεια του καρκίνου, αν συγκριθούν με άλλους παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η διατροφή και η κληρονομικότητα.

Το ενδιαφέρον στον επαγγελματικό καρκίνο επικεντρώνεται στο ότι μπορεί να προληφθεί. Με την εφαρμογή απλών προληπτικών μέτρων οι επαγγελματικά εκτιθέμενοι σε καρκινογόνα μπορούν σε αξιόλογο βαθμό να προστατευτούν. Τα μέτρα αυτά μπορεί να είναι γενικά, όπως συστήματα εξαερισμού στις βιομηχανίες, ή ατομικά, όπως μάσκες και στολές. Παράλληλα, με σωστό σχεδιασμό, μπορεί να μειωθεί στο ελάχιστο ο χρόνος έκθεσης των εργαζομένων, ή να αντικατασταθούν οι καρκινογόνες ουσίες με άλλα υποκατάστατα (αυτό θα ήταν το ιδανικό).

Άμεση σχέση επαγγέλματος με την καρκινογένεση

Για πρώτη φορά το 16ο αιώνα έγινε αναφορά για τη σχέση του καρκίνου με ένα επάγγελμα. Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε πως οι καπνοδοχοκαθαριστές εμφάνιζαν σε αυξημένη συχνότητα καρκίνο του οσχέου σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Πολύ αργότερα τεκμηριώθηκε η καρκινογόνος επίδραση της πίσσας και της καπνοαιθάλης. Σήμερα στη βιομηχανία βρίσκουν εφαρμογή διαρκώς νέες ουσίες.

Ρόλος της επιδημιολογίας και της ιατρικής της εργασίας είναι να εντοπίσει εγκαίρως ποιες από αυτές έχουν συμμετοχή στην καρκινογένεση. Για την έρευνα στον τομέα αυτό διεξάγονται επιδημιολογικές έρευνες νοσηρότητας και θνησιμότητας. Οι έρευνες αυτές χαρακτηρίζονται αναδρομικές όταν είναι γνωστό το αποτέλεσμα, δηλαδή η νόσος, και εξετάζεται αν υπήρξε έκθεση στον υπό έλεγχο παράγοντα. Οι μελέτες χαρακτηρίζονται προοπτικές όταν είναι γνωστή η έκθεση στον υπό έλεγχο παράγοντα και εξετάζεται αν θα εμφανιστεί η νόσος. Οι μελέτες της δεύτερης κατηγορίας είναι μεθοδολογικά αρτιότερες, αλλά έχουν αυξημένο κόστος.

Παρακάτω γίνεται αναφορά σε ορισμένες από πλήθος ουσιών ή παραγόντων που έχουν ενοχοποιηθεί, ο καθένας σε άλλο βαθμό, για καρκινογένεση στον άνθρωπο και τα αντίστοιχα επαγγέλματα στα οποία υπάρχει έκθεση στους παράγοντες αυτούς.

* Μέταλλα, όπως αρσενικό, χρώμιο, νικέλιο και κάδμιο προκαλούν νεοπλάσματα των πνευμόνων και των αεροφόρων οδών, κυρίως σε μεταλλωρύχους και χυτευτές. Το αρσενικό μπορεί να προκαλέσει αγγειοσάρκωμα στο ήπαρ.

* Η καπνοαιθάλη και η πίσσα ευθύνονται για νεοπλάσματα σε εργάτες ασφάλτου και καπνοδοχοκαθαριστές.

* Τα παράγωγα του πετρελαίου ευθύνονται για νεοπλάσματα σε λιπαντές και γρασσαδόρους.

* Οι ίνες αμιάντου ευθύνονται για το μεσοθηλίωμα του πνεύμονα.

* Η σκόνη του ξύλου προκαλεί νεοπλάσματα των αεροφόρων οδών σε ξυλουργούς.

* Οι εργαζόμενοι με τις ακτίνες Χ και τα ραδιενεργά υλικά (π.χ. ακτινολόγοι) εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης λευχαιμίας.

* Όσοι εκτίθενται διαρκώς στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως αγρότες και ναυτικοί, εμφανίζουν σε αυξημένη συχνότητα μελάνωμα και άλλους όγκους του δέρματος.

* Το βενζόλιο προκαλεί λευχαιμία.

* Η β-ναφθυλαμίνη προκαλεί νεοπλάσματα της ουροδόχου κύστεως.

* Το αέριο μουστάρδας προκαλεί νεοπλάσματα των αεροφόρων οδών.

* Το βινυλοχλωρίδιο προκαλεί αγγειοσάρκωμα στο ήπαρ κ.ο.κ.

Με την συνεργασία του www.iator.gr .