Το μελάνωμα μας απασχολεί ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες που η έκθεσή μας στον ήλιο είναι μεγαλύτερη και άρα οι κίνδυνοι ανάπτυξής του αυξάνονται αισθητά. Δείτε, τι είναι το μελάνωμα και πώς μπορείτε να το προλάβετε.

Το μελάνωμα είναι ο πλέον κακοήθης όγκος του δέρματος που χαρακτηρίζεται από ταχεία εξέλιξη και εκδήλωση μεταστάσεων. Η επίπτωση του μελανώματος αυξήθηκε τα τελευταία 50 χρόνια και έχει φτάσει στο 1 στους 50 κατοίκους στη Δύση. Στις ΗΠΑ, οι στατιστικές ομιλούν για 70000 περίπου νέα κρούσματα μελανώματος, από τους οποίους οι 9000 αναμένεται να πεθάνουν από τη νόσο τους. Η υπεριώδης ακτινοβολία (UVR) που εκπέμπεται από τον ήλιο αποτελείται από τα φάσματα UVA (που απορροφάται πλήρως από τον άνθρωπο), UVB (που απορροφάται κατά 90%) και UVC (που διαχέεται στην οζονόσφαιρα). Στους άνδρες, κυρίως, εμφανίζεται στην κεφαλή, τράχηλο και κορμό, ενώ στις γυναίκες εντοπίζεται στα κάτω και άνω άκρα (και έχει και καλύτερη πρόγνωση).

Παράγοντες κινδύνου για εκδήλωσης μελανώματος

Yπερβολική έκθεση στην UVR, οικογενειακό ιστορικό, άνθρωποι με πολύ λευκή επιδερμίδα που φέρουν και φακίδες στο πρόσωπό τους και γαλάζιοι οφθαλμοί.

Η υπερβολική έκθεση στην UVR καθώς επίσης και το solarium (τεχνητό μαύρισμα) προκαλεί μεταλλάξεις στο DNA και βλάβη στο σύστημα επιδιόρθωσής του (nucleotide excision repair system). Ακόμη, η έκθεση στην UVR προκαλεί αύξηση της μελατονίνης και ενεργοποίηση διαφόρων γονιδίων που οδηγούν διάφορες προκαρκινωματώδεις καταστάσεις στη διαδικασία της καρκινογένεσης (η προκαρκινωματώδης κατάσταση xeroderma pigmentosum group D υπό την επίδραση της UVR, οι δυσπλαστικοί σπίλοι μετατρέπονται σε μελάνωμα).

Η UVR προκαλεί μαύρισμα, ερύθημα τοπικό και μεταλλάξεις διαφόρων γονιδίων όπως το cyclin-dependent kinase inhibitor 2A (CDKN2A), το PTEN, το BRAF, το N-RAS. Ακόμη, υπό την επίδραση της UVR, πολλές οδοί σηματοδότησης όπως είναι το MAPK, το PI3K, το c-MET και το c-KIT εμπλέκονται στην πορεία καρκινογένεσης. Τέλος, 2 πρόσφατα γονίδια που ανακαλύφθηκαν, τα Nedd9 και MITF, εμπλέκονται στην πορεία μελανογένεσης.

Κλινικές εκδηλώσεις

Μελαγχρωματικοί σπίλοι με ακανόνιστα όρια με αιμορραγική επιφάνεια σε διάφορα σημεία τους, με δορυφόρους σπίλους πλησίον της κυρίας εντόπισης του οζιδίου και προοδευτικά κυανέρυθρη απόχρωση. Θα πρέπει να προσέχει κανείς τους σπίλους που αλλάζουν μέγεθος, σχήμα και χρώμα, που είναι ασύμμετροι και έχουν αιμορραγική διάθεση.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη θεραπεία εξαρτώνται από το στάδιο της νόσου, από τα αιμορραγικά έλκη, από την παρουσία ή μη εξέλκωσης, τη θέση και το μέγεθος του σπίλου.

Στάδιο 0: χειρουργική αφαίρεση του όγκου

Στάδιο 1: χειρουργείο + λεμφαδενικός καθαρισμός +/- συμπληρωματική βιολογική θεραπεία

Στάδιο 2: χειρουργείο + λεμφαδενικός καθαρισμός + συμπληρωματική βιολογική θεραπεία

Συμπέρασμα

Το μελάνωμα αποτελεί τον κακοηθέστερο όγκο του δέρματος. Θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική έκθεση στον ήλιο και το solarium. Οποιοσδήποτε σπίλος αλλάζει χρώμα, μεγαλώνει ή αιμορραγεί θα πρέπει να μας ανησυχήσει και να επισκεφθούμε γρήγορα τον Δερματολόγο, τον Χειρουργό και τον Ογκολόγο για ταχεία εξαίρεση του σπίλου. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση του μελανώματος μπορεί να σώσει τη ζωή του ασθενούς.

Του Γεώργιου Σαμέλη, Ογκολόγου-Παθολόγου, Διευθυντή Ογκολογικής Μονάδας Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικού συνεργάτη του www.iator.gr .