Πέρα από τους προφανείς λόγους που μας οδηγούν σε κατάθλιψη, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, υπάρχουν και οι πιο «κεκαλυμμένοι», αυτοί που δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα ότι μπορεί να μας φέρουν σε αυτό το σκοτεινό μονοπάτι.

Οι διάφορες τραυματικές εμπειρίες, τα δισεπίλυτα οικονομικά προβλήματα, η ανεργία είναι μερικοί μόνο από τους προφανείς λόγους που εύκολα μπορούν να διαταράξουν τις ισορροπίες και να ωθήσουν έναν άνθρωπο σε καταθλιπτικές συμπεριφορές.

Αν, όμως, βιώνετε κατάθλιψη και δεν μπορείτε να εντοπίσετε την αιτία, καθώς δεν σας συνέβη τίποτα από τα προφανή, τότε ίσως χρειαστεί να ψάξετε περισσότερο, ανάμεσα σε αιτίες που ίσως δεν περιμένατε ποτέ να σας επηρεάσουν σε τέτοιο βαθμό, όπως αναφέρει το health.com. Δείτε τι μπορεί να φταίει, έτσι ώστε να κάνετε το πρώτο βήμα και να εντοπίσετε την πηγή του κακού.

Οι 4 εποχές

Αν η κατάθλιψη σας χτυπάει την πόρτα συγκεκριμένες εποχές, π.χ. κάθε καλοκαίρι ή κάθε χειμώνα, τότε πιθανόν να πάσχετε από το «Σύνδρομο Εποχιακής Κατάθλιψης», το οποίο αν και πολλοί φαντάζονται ότι αφορά μόνο τους χειμερινούς μήνες, η αλήθεια είναι ότι μπορεί να συμβεί και σε… καλοκαιρία. Αυτού του είδους η κατάθλιψη συμβαίνει όταν το σώμα καθυστερεί να προσαρμοστεί στις αλλαγές της νέας εποχής, όπως αναφέρει ο Άλφρεντ Λιούι, MD, Καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Υγείας και Επιστημών στο Πόρτλαντ. Αυτό οφείλεται σε ανισορροπίες που εντοπίζονται στα χημικά του εγκεφάλου και στη μελατονίνη, η σύνθεση και έκκριση της οποίας ενεργοποιείται από το σκοτάδι και απενεργοποιείται από το φως.

Το κάπνισμα

Όσο κι αν το «ένα ακόμη τσιγαράκι» σας μοιάζει σαν όαση μέσα στο άγχος της καθημερινότητας, δεν είναι λίγες οι έρευνες που έχουν αποδείξει ότι το κάπνισμα συνδέεται με την κατάθλιψη – αν και υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων με τάση για κατάθλιψη που παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να ξεκινήσουν το κάπνισμα, άρα το ένα φέρνει το άλλο και από τις 2 πλευρές. Η νικοτίνη, πάντως, είναι γνωστό ότι επηρεάζει τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου, οδηγώντας σε υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης και σεροτονίνης, κάτι που μπορεί να εξηγήσει τον εθιστικό χαρακτήρα που έχει το τσιγάρο και τις εναλλαγές της διάθεσης που συμβαίνουν όταν προσπαθούμε να το μειώσουμε ή να το κόψουμε.

Οι παθήσεις του θυρεοειδή

Όταν ο θυρεοειδής, ο αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στο κάτω μέρος του λαιμού μας δεν παράγει επαρκείς θυρεοειδικές ορμόνες (Τ3 και Τ4), τότε πάσχουμε από υποθυρεοειδισμό, του οποίου ένα σύμπτωμα είναι και η κατάθλιψη. Οι λειτουργίες που επιτελούν αυτές οι ορμόνες είναι πολλές και σημαντικές, μία όμως από τις κύριες λειτουργίες τους είναι η ρύθμιση των επιπέδων της σεροτονίνης, τα χαμηλά επίπεδα της οποίας συνδέονται με κατάθλιψη. Αν αισθάνεστε συμπτώματα κατάθλιψης, μαζί με ευαισθησία στο κρύο, αίσθημα κόπωσης και δυσκοιλιότητα, τότε καλό είναι να απευθυνθείτε στο γιατρό σας και να ελέγξετε το θυρεοειδή σας, προκειμένου να επανέλθετε με την κατάλληλη θεραπεία.

Ο κακής ποιότητας ύπνος

Όλοι έχουμε παρατηρήσει πόσο ευέξαπτοι και κακοδιάθετοι είμαστε το επόμενο πρωί, μετά από έναν κακό ύπνο . Όταν, όμως, αυτό μας συμβαίνει συχνά, τότε αυξάνεται και η πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2007 σε υγιείς συμμετέχοντες στους οποίους επενέβησαν στον ύπνο, παρατηρήθηκε ότι όσοι δεν κοιμόντουσαν επαρκώς και ποιοτικά, παρουσίαζαν μεγαλύτερη εγκεφαλική δραστηριότητα όταν έβλεπαν εικόνες βίαιου ή γενικότερα ακατάλληλου περιεχομένου, σε σχέση με αυτούς που είχαν ξεκουραστεί καλά - αντίδραση που είναι παρόμοια με των καταθλιπτικών ατόμων. Ο λόγος είναι ότι όταν δεν κοιμόμαστε, δεν έχουμε χρόνο να ανανεώσουμε τα εγκεφαλικά μας κύτταρα, ο εγκέφαλος σταματά να δουλεύει κανονικά και όλα αυτά μπορεί να μας οδηγήσουν σε καταθλιπτικές συμπεριφορές.

Η… «υπερ-κοινωνική» δικτύωση

Μήπως είστε στο facebook, στο twitter ή σε chatrooms περισσότερη ώρα απ’ όση κάνετε οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα; Τότε ίσως σας ενδιαφέρει να μάθετε ότι σύμφωνα με έρευνες, οι εθισμένοι στο διαδίκτυο έχουν μια μη ρεαλιστική οπτική για τον κόσμο και συχνά δυσκολεύονται στις επαφές της καθημερινότητας, ενώ παρουσιάζουν και έλλειψη συντροφικότητας – μερικοί ειδικοί μάλιστα, αναφέρονται στο φαινόμενο ως «Κατάθλιψη του Facebook». Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2010, οι ερευνητές βρήκαν ότι περίπου το 1,2% ατόμων ηλικίας 16-51, περνούν υπερβολικά πολύ χρόνο online και ότι σημειώνουν υψηλότερα επίπεδα μέτριας και σοβαρής κατάθλιψης. Παρ’ όλ’ αυτά δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν η υπερβολική χρήση του διαδικτύου είναι αυτή που οδηγεί σε κατάθλιψη ή αν οι καταθλιπτικοί άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να το χρησιμοποιούν χωρίς μέτρο.

Το τέλος μιας… ταινίας

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο οι τηλεοπτικές σειρές και οι ταινίες να αποτελούν για πολλούς ένα είδος διαφυγής από την πραγματικότητα και τα προβλήματά τους, με αποτέλεσμα όταν αυτά φτάνουν στο τέλος τους, να σημειώνονται περιστατικά κατάθλιψης. Το 2009, μάλιστα, αρκετοί από τους fans της κινηματογραφικής ταινίας «Avatar» ανέφεραν καταθλιπτικές, ακόμη και αυτοκτονικές τάσεις, λόγω του ότι ο κόσμος της ταινίας δεν ήταν πραγματικός, κάτι που συνέβη και με τις ταινίες του Χάρι Πότερ. Έτσι, όταν το «ταξίδι» τους σε αυτόν τον κόσμο τελείωνε και επέστρεφαν στην πραγματικότητα, βίωναν την κατάθλιψη, ή μιας πιο βαριάς μορφής μελαγχολία.

Ο τόπος κατοικίας μας

Μπορεί να ισχυριζόμαστε σθεναρά ότι η ζωή στην πόλη είναι αυτό που μας ταιριάζει, οι έρευνες, όμως, δείχνουν ότι οι κάτοικοι μεγάλων πόλεων παρουσιάζουν 39% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών στη διάθεση, σε σχέση με τους κατοίκους αγροτικών περιοχών. Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2011 στο Journal Nature εξηγεί ότι αυτό οφείλεται στο ότι οι κάτοικοι πόλεων παρουσιάζουν μεγαλύτερη δραστηριότητα στο μέρος του εγκεφάλου που ελέγχει το στρες, τα υψηλά επίπεδα του οποίου οδηγούν σε ψυχωτικές διαταραχές. Οι δείκτες της κατάθλιψης, όμως, μπορεί να διαφέρουν από πόλη σε πόλη και από χώρα σε χώρα, ακόμη και από υψόμετρο σε υψόμετρο (όσο πιο ψηλά, τόσο… χειρότερα).

Οι άφθονες επιλογές

Το πλήθος των επιλογών που απλώνεται καθημερινά μπροστά μας, είτε αυτό αφορά μικροπράγματα όπως τα δημητριακά του πρωινού μας, είτε ποιο αυτοκίνητο θα αγοράσουμε, μπορεί τελικά να μας καταβάλλει. Υπάρχουν άνθρωποι που «πνίγονται» μπροστά σε όλες αυτές τις επιλογές, θέλοντας να κάνουν την καλύτερη και τελικά το κυνήγι απόκτησης αγαθών να καταντά γι’ αυτούς εφιάλτης, καθώς η τελειομανία τους, τους ανοίγει την πόρτα της κατάθλιψης.

Οι κακές σχέσεις με τα αδέρφια μας

Αν και οι κακές σχέσεις σε όλα τα επίπεδα κάνουν κακό στην ψυχολογία και τη διάθεσή μας, μελέτη του 2007 που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Psychiatry έδειξε ότι όσοι δεν διατηρούσαν καλές σχέσεις με τα αδέρφια τους πριν την ηλικία των 20, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν κατάθλιψη αργότερα – κάτι που δεν ισχύει για τις σχέσεις μας με τους γονείς μας. Αν και δεν είναι ξεκάθαρο αυτό που κάνει τις σχέσεις μας με τα αδέρφια τόσο σημαντικές, οι ερευνητές το εντοπίζουν στο ότι μας βοηθούν να αναπτύξουμε την ικανότητα να συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους της γενιάς μας και να κοινωνικοποιούμαστε.

Η έλλειψη ψαριού στη δίαιτά μας

Η χαμηλή πρόσληψη των Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων που βρίσκονται στα ιχθυέλαια, τα λιπαρά ψάρια κ.ά., σχετίζεται με μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης, σύμφωνα με Φινλανδική μελέτη του 2004, τουλάχιστον όσον αφορά το γυναικείο φύλο. Ο λόγος είναι ότι τα Ωμέγα-3 ρυθμίζουν τους νευροδιαβιβαστές, όπως τη σεροτονίνη, ενώ και τα συμπληρώματα ιχθυελαίων μπορούν να έχουν παρόμοια δράση.