Η κακή αυτοεικόνα επηρεάζει τις κοινωνικές σχέσεις και τις σχέσεις με το άλλο φύλο, ειδικά στις νεαρές ηλικίες. Ο στιγματισμός, από την άλλη, των ατόμων με εξωτερική εμφάνιση που διαφέρει, από τον περίγυρό τους, επηρεάζει αρνητικά την ψυχική τους υγεία. Το φαινόμενο και οι προεκτάσεις από τον κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγος Γιώργο Μίλεση.

Στιγματισμός και εσωστρέφεια
Δυστυχώς, η παχυσαρκία επηρεάζει αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία, τόσο των  εφήβων όσο και των ενήλικων. Γι’ αυτό, συχνά παρουσιάζουν περισσότερες δυσκολίες στη σύναψη κοινωνικών σχέσεων σε σχέση με συνομήλικούς τους. Γεγονός που συνδέεται με την προκατάληψη και το στιγματισμό που βιώνουν, ενδεχομένως από την παιδική ηλικία. Τα άτομα που στιγματίζονται για το βάρος ή το σχήμα του σώματος τους, συναντούν δυσκολίες στην ομαλή κοινωνικοποίησή τους και κατά συνέπεια επιβαρύνονται ψυχολογικά σε σημαντικό βαθμό. Στρεφόμενοι στον εαυτό τους, οι έφηβοι αυτοί είναι πολύ πιθανό να δυσκολεύονται να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες και ενταχθούν ομαλά στο εκάστοτε κοινωνικό (υπο-)σύνολο.

Περιθωριοποίηση
Ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα παχύσαρκα άτομα περνούν λιγότερο χρόνο με τους φίλους τους, κατά συνέπεια έχουν περισσότερες ενοχές, αφού το βάρος και η εικόνα σώματος τους διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν περισσότερες κοινωνικές δυσκολίες και θεωρούνται λιγότεροι ελκυστικοί από τους φυσιολογικού βάρους συνομήλικούς τους. Είναι επίσης πιο πιθανό να χαρακτηρίζονται από τρίτους ως «άσχημοι, τεμπέληδες ή μη έμπιστοι». Πράγμα καταστροφικό για την ψυχολογία ενός έφηβου, ειδικά κοριτσιού.

Διαπροσωπικές σχέσεις
Η δυνητική αυτή περιθωριοποίηση «αφήνει πίσω» τα παιδιά αυτά, ώστε να μην αναπτύσσουν  τις απαραίτητες, για τη σύναψη μιας ερωτικής σχέσης, διαπροσωπικές ικανότητες. Φαίνεται ότι τα παχύσαρκα άτομα τρέφουν ενοχικά συναισθήματα πιο συχνά, συναναστρέφονται λιγότερο με το αντίθετο φύλο και είναι λιγότερο ικανοποιημένα από την ερωτική τους ζωή.

Αν ήμουν αδύνατη…
Κάτι τέτοιο ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό στις γυναίκες, που επηρεάζονται πιο εύκολα από τα κοινωνικά στερεότυπα. Θεωρούν τον εαυτό τους λιγότερο ελκυστικό και επιθυμητό ως ερωτικό σύντροφο, ενώ φοβούνται περισσότερο την απόρριψη από το αντίθετο φύλο. Οι γυναίκες, όντας πιο ευαίσθητες στα σχόλια περί εμφάνισης και στην ανταπόκριση του αντίθετου φύλου, είναι πιο πιθανό να νιώθουν άγχος και να έχουν χαμηλή αυτό-εκτίμηση. Στην κατεύθυνση αυτή συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό τα media, που προβάλλουν ως πρότυπο τις υπερβολικά αδύνατες γυναίκες.

Ερωτικοί σύντροφοι
Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον το ότι τα παχύσαρκα άτομα – άντρες και γυναίκες – ενώ συχνά δηλώνουν μη ικανοποιημένοι από τις ερωτικές συναναστροφές τους, στην πραγματικότητα ποσοτικά είναι ίδιες με αυτές των νορμοβαρών ατόμων. Ίσως όμως να είναι πιο σύντομες και λιγότερο ικανοποιητικές. Ειδικά οι άντρες, ίσως προσπαθώντας να αποδείξουν στον εαυτό τους ότι ελκύουν το άλλο φύλο, συνάπτουν περισσότερες βραχυπρόθεσμες σχέσεις, ως αυτό-επιβεβαίωση.

Συμφιλίωση και φροντίδα
Είναι πολύ σημαντικό να συμφιλιωθεί κάποιος με το σχήμα και την εικόνα του σώματος του. Η δυσαρέσκειά του δεν πρέπει να παρεμβαίνει στη συνολική εικόνα που έχει για τον εαυτό του. Δεν πρέπει να αφήνει κανέναν να τον "πείσει" ότι δεν είναι επαρκής και αξιόλογος, αλλά και ούτε να εμποδίζει την ικανότητά του να έχει κοινωνική ζωή ή να εργάζεται. Εξάλλου, η βελτίωση σχήματος και εικόνας σώματος επιφέρει αποδεδειγμένα βελτίωση της διάθεσης, της αυτοπεποίθησης, ενώ αυξάνει και την ερωτική διάθεση. Η φροντίδα του σώματος ώστε να προσελκυσθεί το αντίθετο φύλο, μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο σε κάθε προσπάθεια απώλειας βάρους και τροποποίησης της ζωής.

Ειλικρινής συμμαχία
Για τους λόγους αυτούς, το φλέγον ζήτημα της κοινωνικοποίησης των ατόμων αυτών, αλλά και της βελτίωσης των διαπροσωπικών τους σχέσεων, θα πρέπει να συνυπολογίζεται σε κάθε προσπάθεια απώλειας βάρους και τροποποίησης της ζωής. Θεωρείται πολύ σημαντικό να αναπτύσσονται σχέσεις ειλικρίνειας και εγκαρδιότητας μεταξύ παχύσαρκου/υπέρβαρου και  του θεραπευτή, ώστε να μεταφέρεται ένα υγιές πρότυπο και στις υπόλοιπες διαπροσωπικές σχέσεις του.

Επιλεγμένη Βιβλιογραφία
Brown J.D. and E.M. Witherspoon. The Mass Media and American Adolescents’ Health. Journal of adolescent health 2002; 31: 153–70
Eisenberg M.E., Neumark – Sztainer D., and Story M. Associations of weight-based teasing and emotional well-being among adolescents. Arch Pediatr Adolesc Med. 2003; 157: 733-8
Pearce M.J., Boergers J., and M. J. Prinstein. Adolescent Obesity, Overt and Relational Peer Victimization, and Romantic Relationships. Obes Res. 2002; 10: 386–93
Schneider J.E., Metabolic and hormonal control of the desire for food and sex: Implications for obesity and eating disorders. Hormones and Behavior  2006; 50: 562–571

Γιώργος Μίλεσης, MSc
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος MSc
[email protected]
www.milessis.gr
https://www.facebook.com/milessisgeorge