Η πολιομυελίτιδα είναι μια ασθένεια που οφείλεται στον αντίστοιχο ιό και συχνά, μπορεί να καταλήξει σε πολύ σοβαρή νόσο με επιπλοκές. Δείτε πώς μπορείτε να την αντιμετωπίσετε…

Τα περιστατικά νόσησης από πολιομυελίτιδα έχουν πλέον εξαλειφθεί την τελευταία 20ετία. Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες του κόσμου, η ασθένεια εξακολουθεί να υφίσταται. Μάθετε για την πολιομυελίτιδα και πώς αντιμετωπίζεται.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

1. Τι είναι η πολιομυελίτιδα;

Η πολιομυελίτιδα είναι ασθένεια που οφείλεται στον αντίστοιχο ιό. Συνήθως, εισέρχεται στον οργανισμό ενός παιδιού ή ενός ενήλικα μέσω της στοματικής οδού. Συχνά, μπορεί να καταλήξει σε πολύ σοβαρή νόσο με επιπλοκές, όπως παράλυση των άνω ή κάτω άκρων. Μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο, μέσω της παράλυσης των αναπνευστικών μυών και της επακόλουθης διακοπής της αναπνοής. Πρόκειται για μια ασθένεια πολύ κοινή στις ΗΠΑ παλιότερα, η οποία ευθυνόταν για την παράλυση ή και τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, πριν την ανακάλυψη του αντίστοιχου εμβολίου.

2. Γιατί πρέπει να εμβολιαστώ;

Το αδρανοποιημένο εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας (ΙΡV) προλαμβάνει την νόσο.

Ιστορικά στοιχεία: Το 1916, η επιδημία της πολιομυελίτιδας που ξέσπασε στις ΗΠΑ προκάλεσε το θάνατο 6,000 ανθρώπων και μόνιμη παράλυση σε άλλους 27,000. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, σημειώνονταν περισσότερα από 20,000 περιστατικά πολιομυελίτιδας ετησίως. Ο εμβολιασμός κατά της πολιομυελίτιδας άρχισε το 1955. Έτσι, μέχρι το 1960 ο αριθμός των ασθενών είχε μειωθεί στους 3,000, και μέχρι το 1979 υπήρχαν μόνο 10 περίπου. Η επιτυχία του εμβολίου στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες, άνοιξε το δρόμο για την παγκόσμια κυκλοφορία του.

Σήμερα: Τα περιστατικά νόσησης από πολιομυελίτιδα έχουν πλέον εξαλειφθεί την τελευταία 20ετία. Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες του κόσμου εξακολουθεί να υφίσταται. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και 1 περιστατικό πολιομυελίτιδας προερχόμενο από άλλη χώρα θα αρκούσε για να επανέλθει η επιδημία στη χώρα μας, υπό την προϋπόθεση ότι δεν είμαστε εμβολιασμένοι. Εάν η προσπάθεια εξάλειψης της νόσου παγκοσμίως μέσω του μαζικού εμβολιασμού καταστεί επιτυχής, θα φτάσει η ημέρα που δεν θα έχουμε πλέον την ανάγκη του εμβολίου. Μέχρι τότε, όμως, οφείλουμε να εμβολιάζουμε τα παιδιά μας.

3. Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται με το IPV και πότε;

Το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας είναι σε ενέσιμη μορφή, και γίνεται στο μηρό ή στο βραχίονα, ανάλογα με την ηλικία. Μπορεί να γίνει ταυτοχρόνα με άλλα εμβόλια.

Παιδιά

Οι περισσότεροι άνθρωποι εμβολιάζονται κατά την παιδική ηλικία, σε 4 δόσεις, ως εξής:

-μία δόση στην ηλικία των 2 μηνών -μία δόση στους 6-18 μήνες

-μία δόση στην ηλικία 4 μηνών -μία επαναληπτική δόση στα 4-6 έτη

Ενήλικες

Οι περισσότεροι ενήλικες δεν χρειάζεται να εμβολιαστούν εφόσον έχουν εμβολιαστεί κατά την παιδική τους ηλικία. Ωστόσο, τρεις ομάδες ανθρώπων έχουν αυξημένο κίνδυνο προσβολής από τη νόσο, και θα πρέπει ενδεχομένως να εμβολιαστούν:

(α) ταξιδιώτες σε περιοχές του κόσμου, όπου η πολιομυελίτιδα είναι συνήθης,

(β) ερευνητές και γενικότερα άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με τον ιό της πολιομυελίτιδας στο εργαστήριο,

(γ) επαγγελματίες υγείας, ασχολούμενοι με την θεραπεία ασθενών που ίσως πάσχουν από πολιομυελίτιδα.

Οι παραπάνω ομάδες ανθρώπων «υψηλού κινδύνου» θα πρέπει – εφόσον δεν έχουν εμβολιαστεί στο παρελθόν κατά της πολιομυελίτιδας – να κάνουν 3 δόσεις του εμβολίου:

-την πρώτη δόση οποιαδήποτε χρονική στιγμή,

-την δεύτερη δόση 1-2 μήνες μετά την πρώτη,

-την τρίτη δόση 6-12 μήνες μετά την δεύτερη.

Στην περίπτωση που κάποιος ενήλικας «υψηλού κινδύνου» για τη νόσο έχει κάνει 1 ή 2 δόσεις του εμβολίου στο παρελθόν, θα πρέπει πλέον να κάνει 1 ή 2 δόσεις που απομένουν (ώστε συνολικά να κάνει 3 δόσεις). Δεν παίζει ρόλο το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από τον παλαιότερο εμβολιασμό του κατά της πολιομυελίτιδας.

Άτομα «υψηλού κινδύνου» που έχουν ήδη κάνει τουλάχιστον 3 δόσεις του εμβολίου στο παρελθόν μπορούν να κάνουν μία επαναληπτική δόση του εμβολίου IPV.

4. Ποιοι δεν πρέπει να κάνουν το IPV εμβόλιο ή θα πρέπει να το αναβάλλουν για αργότερα;

- Το εμβόλιο δεν πρέπει να γίνεται σε άτομα που έχουν εμφανίσει στο παρελθόν σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε κάποιο από τα ακόλουθα αντιβιοτικά φάρμακα: νεομυκίνη, στρεπτομυκίνη, πολυμυξίνη Β.

- Το ίδιο ισχύει για άτομα που έχουν εμφανίσει αλλεργική αντίδραση μετά από προηγούμενη δόση του εμβολίου.

- Άτομα που είναι μετρίως ή σοβαρά άρρωστα κατά τη στιγμή του προγραμματισμένου εμβολιασμού, είναι προτιμότερο να τον αναβάλλουν για μετά την ανάρρωσή τους. Αντίθετα, άτομα με ήπια γρίππη/κρύωμα μπορούν να εμβολιαστούν.

5. Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι του IPV εμβολίου;

Τα εμβόλια, όπως και κάθε φάρμακο, έχουν δυνητικά παρενέργειες, όπως για παράδειγμα σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Ωστόσο, ο κίνδυνος ενός εμβολίου να προκαλέσει σοβαρή βλάβη ή και θάνατο είναι εξαιρετικά μικρός ή μηδαμινός.

Σε ορισμένους ανθρώπους έχει παρατηρηθεί μια ερυθρά και ελαφρώς επώδυνη κηλίδα στο σημείο της ένεσης. Γενικώς, το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας δεν έχει καμία γνωστή σοβαρή παρενέργεια, και θεωρείται ιδιαίτερα ασφαλές.

6. Τι κάνουμε σε περίπτωση σοβαρής αντίδρασης στο εμβόλιο;

Τι θα πρέπει να προσέχουμε:

Οι γονείς και το ίδιο το άτομο που εμβολιάσθηκε θα πρέπει να έχουν αυξημένη επαγρύπνηση για οποιαδήποτε ασυνήθη κατάσταση, όπως υψηλό πυρετό, αλλαγή συμπεριφοράς, ή σημεία αλλεργικής αντίδρασης, όπως δυσχέρεια στην αναπνοή, βράγχος φωνής ή συριγμός, οίδημα του λάρυγγα, εξάνθημα, ωχρότητα, αδυναμία, ταχυπαλμία, ή ίλιγγος. Εύλογο είναι ότι οι παραπάνω αντιδράσεις δεν αναμένονται σε διάστημα μεγαλύτερο της μίας εβδομάδας από την ημέρα του εμβολιασμού.

Τι θα πρέπει να κάνουμε:

-Σε περίπτωση που σημειωθεί σοβαρή αντίδραση στο εμβόλιο, το άτομο θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο νοσοκομείο ή να επισκεφθεί τον θεράποντα ιατρό του.

-Είναι σημαντικό να ενημερώνεται ο ιατρός για την ημερομηνία του εμβολιασμού και την ώρα και ημερομηνία της εμφάνισης των συμπτωμάτων.

-Οποιαδήποτε αντίδραση στο εμβόλιο θα πρέπει να καταγράφεται στα ειδικά έντυπα του ΕΟΦ.

7. Πώς μπορώ να μάθω περισσότερα;

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ζητήσουν περισσότερες πληροφορίες από τον ιατρό ή το φαρμακοποιό τους, ή να επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση του Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (http://www.cdc.gov/nip).

Της Άρτεμις Τσίτσικα, παιδιάτρου, Διδάκτορος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικής Υπευθύνου Κέντρου Πρόληψης και Υγείας των Εφήβων (ΚΕ.Π.Υ.Ε.), Επιστημονικής Υπευθύνου Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Β' Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείου Παίδων «Παν. & Αγλ. Κυριακού» και επιστημονικής συνεργάτιδος του www.iator.gr .