Ο Κλινικός Διαιτολόγος, Γιώργος Μίλεσης, μας εξηγεί τι συμβαίνει στον οργανισμό μας και αναζητάμε συγκεκριμένες γεύσεις και πώς αυτό μπορεί να μας οδηγήσει σε λανθασμένες διατροφικές επιλογές.

Ποιος δεν έχει έρθει αντιμέτωπος με μια ακαταμάχητη επιθυμία για ένα σακουλάκι πατατάκια, ένα (λιπαρό) κομμάτι πίτσα ή μια σοκολάτα; Όλοι μας! Γιατί, όμως, η επιθυμία αυτή είναι τόσο ισχυρή; Πέραν της όποιας γενετικής προδιάθεσης, η αρνητική ψυχολογία και η ανία συνεισφέρουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό στη λανθασμένη επιλογή σνακ. Βέβαια, υπάρχει πάντοτε και η περίπτωση απλά να το… ζηλέψουμε!

Ερευνητικά, προκύπτει ότι η αναζήτηση συγκεκριμένων τροφίμων είναι ενδεικτική για τον καθένα από εμάς, υποδηλώνοντας και μια διαφορετική ανάγκη του σώματός μας! Ας δούμε τι συμβαίνει σε κάθε περίπτωση.

Όταν αναζητάτε αλμυρά τρόφιμα

Το πιο πιθανό σενάριο είναι να υποφέρετε από ανεπάρκεια κάποιων μεταλλικών στοιχείων. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που καταναλώνουν δίαιτες χαμηλού ασβεστίου, αναζητούν αλμυρά φαγητά περισσότερο από όσες λαμβάνουν επαρκές ασβέστιο. Πιθανότατα, το νάτριο αυξάνει προσωρινά τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα, οπότε το σώμα τείνει (λανθασμένα) να πιστέψει ότι το πρόβλημα έχει λυθεί. Επιπλέον, σε μελέτες σε ζώα, οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η έλλειψη καλίου, ασβεστίου, σιδήρου και χλωρίου προκαλεί σημαντικά μεγαλύτερη κατανάλωση επιτραπέζιου αλατιού.

Αφενός, αναζητάμε (φυσικά) τη σοκολάτα, κυρίως για τη μοναδική της γεύση. Στην πραγματικότητα, όμως, η σοκολάτα διεγείρει την απελευθέρωση της σεροτονίνης, που αποτελεί  την κατεξοχήν ορμόνη της διάθεσης. Η σοκολάτα συνιστά ένα αντικαταθλιπτικό σε μορφή επιδόρπιου, που το σώμα αναζητά ενστικτωδώς, όταν τα επίπεδα της σεροτονίνης είναι χαμηλά. Επίσης, όμως, μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη μαγνησίου στο σώμα μας.

Όταν αναζητάτε πικάντικα τρόφιμα

Αν ζεσταίνεστε εύκολα, το σώμα σας θα αναζητήσει καυτερό φαγητό για να σας κάνει να ιδρώσετε. Κάτι τέτοιο μπορεί να φαίνεται αντιφατικό, αλλά εξηγεί γιατί το μεξικάνικο και το αραβικό φαγητό είναι τόσο δημοφιλή, ακόμα και όταν η θερμοκρασία είναι αρκετά υψηλή. Ορισμένες έρευνες δείχνουν, επίσης, ότι οι άνθρωποι εθίζονται στην αίσθηση των πικάντικων τροφίμων, που συνεπάγεται (με τη σειρά της) αύξηση της πίεσης του αίματος, επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού και γρήγορη αναπνοή.

Ισχύει λίγο-πολύ ό,τι και με τη σοκολάτα: η αναζήτηση γλυκών θα μπορούσε να σημαίνει ότι ψάχνετε τρόπο να βελτιώσετε τη διάθεσή σας. Βέβαια, θα μπορούσε να οφείλεται στο γεγονός ότι το προηγούμενο γεύμα έγινε πριν από πολλές ώρες, οπότε το σώμα μας αναζητά μια γενναία δόση ενέργειας. Αφετέρου όμως, η συνεχής αναζήτηση γλυκών θα μπορούσε να είναι και αποτέλεσμα έλλειψης χρωμίου, φωσφόρου, τρυπτοφάνης ή αφυδάτωσης.

Όταν αναζητάτε γλυκιά και αλμυρή γεύση

Το σώμα σας χρειάζεται γλυκόζη και το νάτριο για να λειτουργήσει σωστά, καθώς συμμεταφέρονται κατά την πέψη–απορρόφηση της τροφής. Όταν είστε κουρασμένοι και με άδειο στομάχι για αρκετές ώρες, είναι αρκετά πιθανό να αναζητήσετε χαλάρωση και ικανοποίηση σε ένα λιπαρό/αλμυρό φαγητό, που συνοδεύεται τις περισσότερες από επιδόρπιο σοκολάτας. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι σίγουρο ότι πολύ δύσκολα μπορούμε να ελέγξουμε το τι και πόσο τρώμε. Στον αντίποδα, η έλλειψη όρεξης –αν αποκλειστούν παθολογικά αίτια– θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα έλλειψης των βιταμινών Β1 και Β3, μαγγανίου και χλωρίου.

Σε γενικές γραμμές, για να αποφύγουμε τις κακοτοπιές, ο καλός νυχτερινός ύπνος (που θα μας ξεκουράσει αρκετά) και η τακτική κατανάλωση γευμάτων πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, συνιστούν επιτακτικά μέτρα. Επειδή όμως πολλές φορές οι κακές διατροφικές πρακτικές οδηγούν σε ελλείψεις που δεν έχουν εμφανή συμπτώματα, είναι πολύ πιθανό να μην φταίτε για τις «αδυναμίες» σας. Απλά χρειάζεται να αποκαταστήσετε την πραγματική ισορροπία στο φαγητό σας, ώστε να μην έχετε (διατροφικές) εκρήξεις!

Σε κάθε περίπτωση, αναζητείται ψυχραιμία. Είναι πολύ πιθανό να αναζητήσουμε κάποια στιγμή επιπλέον φαγητό –εκτός τακτικών γευμάτων– και είναι στο χέρι μας το τι θα αποφασίσουμε να… καταχραστούμε εκείνη τη στιγμή. Απλά, δεν πρέπει να μεταφράζεται σε γλυκά ή πατατάκια!

Βιβλιογραφία (References)

Harvey P. Weingarten, Dawn Elston. The phenomenology of food cravings Appetite 1990 Volume 15, Issue 3, Pages 231–246

Marcia Levin Pelchata, Susan Schaefera. Dietary monotony and food cravings in young and elderly adults. Physiology & Behavior Volume 68, Issue 3, January 2000, Pages 353–359

Γιώργος Μίλεσης, MSc Κλινικός Διαιτολόγος

[email protected]

www.milessis.gr 

FB page: milessisgeorge