Κάποτε η παχυσαρκία θεωρούνταν περισσότερο αισθητικό παρά ιατρικό πρόβλημα. Στις μέρες μας ωστόσο, αναγνωρίζεται επίσημα ως σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Δεν είναι πλέον η ασθένεια του τρόπου ζωής της εύπορης Δύσης. Είναι μια ασθένεια, που αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό τόσο στις βιομηχανικές χώρες όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Κάποτε η παχυσαρκία θεωρούνταν περισσότερο αισθητικό παρά ιατρικό πρόβλημα. Στις μέρες μας ωστόσο, αναγνωρίζεται επίσημα ως σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Δεν είναι πλέον η ασθένεια του τρόπου ζωής της εύπορης Δύσης. Είναι μια ασθένεια, που αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό τόσο στις βιομηχανικές χώρες όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) την ορίζει ως «ανερχόμενη επιδημία» καθώς λέγεται, πως η συχνότητα του φαινομένου της παχυσαρκίας ενδέχεται να διπλασιαστεί στις αρχές της επόμενης χιλιετίας, αν δεν ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπισή της. Η παχυσαρκία είναι το αποτέλεσμα πολλαπλών παραγόντων. Αυτοί περιλαμβάνουν μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού από την απαραίτητη, ανεπαρκή σωματική δραστηριότητα, γενετική προδιάθεση, ενδοκρινικές ανωμαλίες και ιατρικές καταστάσεις.

Η πρόοδος που σημειώθηκε στη βασική έρευνα για την παχυσαρκία τονίστηκε ιδιαίτερα στο 8ο Διεθνές Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι το 1998. Ο Καθηγητής Bernard Guy-Grand, Πρόεδρος του εν λόγω συνεδρίου, ανέφερε: «Οι επιπλοκές και οι κίνδυνοι, που συνδέονται με την παχυσαρκία, καθώς επίσης και οι μορφές παχυσαρκίας, που θέτουν τους μεγαλύτερους κινδύνους, αλλά και ο τρόπος προσδιορισμού τους, αναγνωρίζονται πλέον καλύτερα, ακόμα κι αν υπάρχει αντιπαράθεση».

Επιστημονικοί τρόποι αντιμετώπισης της παχυσαρκίας

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των παρενεργειών της - στεφανιαία καρδιακή νόσος, εγκεφαλικά, διαβήτης και οστεοαρθρίτιδα- αρχίζουν να απαιτούν όλο και μεγαλύτερο μέρος των εθνικών προϋπολογισμών υγείας στις βιομηχανικές χώρες.

Η ανάγκη να ενθαρρυνθεί η παγκόσμια δράση είναι πλέον μεγάλη για οποιεσδήποτε μελλοντικές στρατηγικές αφορούν στην καταπολέμηση αυτής της ασθένειας. Εν τω μεταξύ, τα ευρήματα των ερευνών θα βελτιώσουν την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας:

• Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει τη λεπτίνη, μία ορμόνη, που εκκρίνεται από τον λιπώδη ιστό, η οποία ενημερώνει τον εγκέφαλο για την ποσότητα του αποθηκευμένου λίπους. Η απουσία της μπορεί να προκαλέσει βαριά παχυσαρκία με διατροφικές διαταραχές και έλλειψη ορμονών της υπόφυσης. Στο μέλλον, η λεπτίνη μπορεί να είναι για την παχυσαρκία, ότι η ινσουλίνη για το διαβήτη, αλλά απαιτείται ακόμη πολλή έρευνα.

• Νέες πρωτεΐνες αποσύζευξης έχουν βρεθεί στους ανθρώπους. Σχετίζονται με εκείνες, που έχουν ήδη ανακαλυφθεί σε συγκεκριμένο λιπώδη ιστό σε τρωκτικά. Οι πρωτεΐνες αποσύζευξης, διαχέουν την ενέργεια υπό μορφή θερμότητας παρά ως μυϊκή δραστηριότητα ή αποθηκεύοντάς την. Οι παραλλαγές σε αυτές τις πρωτεΐνες μπορεί να εξηγήσουν τη διαφορά στην αύξηση του βάρους μεταξύ ανθρώπων με την ίδια διατροφική πρόσληψη. Αυτό που μπορεί να ισχύει για μερικά ποντίκια μπορεί επίσης να εφαρμόζεται και στους ανθρώπους. Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα συνεχίζεται.

• Η γνώση για την πολυπλοκότητα των ουσιών, που εμπλέκονται στον έλεγχο της πρόσληψης τροφής ολοένα και αυξάνει. Ο ρόλος ορισμένων ουσιών, που ονομάζονται μονοαμίνες και μερικών πεπτιδίων είναι ήδη γνωστός. Τώρα που ανακαλύφθηκαν νέοι πεπτιδικοί παράγοντες, η πρωτεΐνη agouti ή οι ορεξίνες, για τις οποίες προσδιορίζονται οι εξειδικευμένοι μηχανισμοί δράσης, θέτονται οι βάσεις για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

• Ενώ το υποθετικό «γονίδιο της παχυσαρκίας» είναι πιο ουτοπικό από ποτέ, η έρευνα έχει προσδιορίσει πολλούς προδιαθεσικούς και διαφορετικούς γενετικούς παράγοντες. Η μελλοντική έρευνα μπορεί να προσδιορίσει διαφορετικούς τύπους παχυσαρκίας σύμφωνα με τα γενετικά χαρακτηριστικά τους. Αυτό, θα οδηγήσει τελικά σε νέα διαγνωστικά εργαλεία και εξατομικευμένες θεραπευτικές στρατηγικές.

Και ενώ οι επιστήμονες εργάζονται πάνω σε νέες θεραπείες για την παχυσαρκία, η Παγκόσμια Ομάδα Δράσης για την Παχυσαρκία (IOTF), του Παγκόσμιου Οργανισμού για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας (IASO), συνεργάζεται με τον WHO σε ένα τριετές πρόγραμμα δράσης, με σκοπό να ευαισθητοποιηθούν οι κυβερνήσεις αναφορικά με την ανερχόμενη επιδημία. Έμφαση δίνεται τώρα στη διαχείριση του βάρους παρά στη βραχυπρόθεσμη μεγάλη απώλεια βάρους.

Ο Καθηγητής Stephan Rossner από το Ίδρυμα Karolinska στη Στοκχόλμη και εκλεγμένος Πρόεδρος του IASO αναφέρει: «Τονίζουμε την ανάγκη να αντιμετωπίζεται το πρόβλημα νωρίτερα. Να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα βάρους στην παιδική ηλικία και να ξανασκεφτούμε πλήρως τον τρόπο, που προσεγγίζουμε τη σωματική δραστηριότητα και τη διατροφή για να εξασφαλίσουμε έναν υγιεινό, ενεργό τρόπο ζωής». Η ισορροπημένη διατροφή και η σωματική δραστηριότητα είναι τα πρώτα βήματα στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας

Πηγή: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα και www.iator.gr