Παρ’ όλο που γνωρίζουμε ότι μας βλάπτουν, δεν σταματάτε ποτέ να… λιγουρευόμαστε λιπαρά χάμπουργκερ με αμφιβόλου ποιότητας κρέατα, γλυκά, αναψυκτικά κ.ο.κ., αδιαφορώντας για τις πραγματικά υγιεινές τροφές. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Όσο κι αν προσπαθούμε να τα αποφύγουμε χάριν μιας καλύτερης υγείας και σιλουέτας, τα junk food και κάθε είδους γλυκίσματα που «κολυμπάνε» στα βλαβερά κορεσμένα λιπαρά πάντα αποτελούν τους βασανιστικούς διατροφικούς πειρασμούς μας, στους οποίους τελικά ενδίδουμε.

Γιατί, όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο και με το μπρόκολο, το κουνουπίδι και το σπανάκι; Γιατί σπάνια (ή και ποτέ) αναζητάμε τροφές που μας κάνουν καλό, ενώ γι’ αυτές που οι έρευνες δείχνουν ότι μας βλάπτουν μας… τρέχουν τα σάλια; Η αλήθεια είναι ότι η παγκόσμια υγεία θα ήταν σε ιδανικά επίπεδα αν όλοι αναζητούσαμε φακές αντί για σουβλάκια και φρούτα αντί για προφιτερόλ, υπάρχουν, όμως, λόγοι που δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ποιοι είναι αυτοί;

-Η φύση του ανθρώπου

Αν και οι προτιμήσεις στο φαγητό είναι υποκειμενικές και εξαρτώνται κατά πολύ από την ηλικία, το φύλο και την κουλτούρα της χώρας στην οποία ζει κάποιος, σύμφωνα με κάποιους ειδικούς οι άνθρωποι γεννιούνται έχοντας έμφυτη προτίμηση σε γλυκές και αλμυρές γεύσεις. Από τα προϊστορικά χρόνια, οι πρόγονοί μας αναζητούσαν γλυκές γεύσεις, οι οποίες τους χάριζαν ενέργεια, όπως επίσης και αλμυρές, βοηθώντας τις μεταβολικές τους διαδικασίες με το νάτριο (φυσικά εν αγνοία τους). Συν τοις άλλοις, στη σύγχρονη εποχή, τρώγοντας κάτι γλυκό, όπως μια πάστα ή μια σοκολάτα, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει ενδορφίνες, χημικά του εγκεφάλου που μας κάνουν να αισθανόμαστε ευχαρίστηση, με αποτέλεσμα να αναζητάμε συνεχώς αυτό το αίσθημα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις αλμυρές τροφές, οι οποίες σύμφωνα με έρευνες μας φτιάχνουν τη διάθεση και μας δημιουργούν… λιγούρες συγκρίσιμες (σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου Ντιουκ της Βόρειας Καρολίνας και του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης) με τον εθισμό στα ναρκωτικά – μήπως τώρα καταλαβαίνετε γιατί ποτέ δεν αφήνετε μισοτελειωμένο σακουλάκι με πατατάκια; Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν, η βιομηχανία των τροφίμων δημιούργησε γεύσεις που βασίζονται στις πρωταρχικές προτιμήσεις του ανθρώπου, γλυκές και αλμυρές, τις οποίες εμπλούτισε με πολύ λίπος, έτσι ώστε η νοστιμιά να μεταφέρεται ευκολότερα κι εμείς να αναζητάμε το αλμυρό λιπαρό χάμπουργκερ που γεμίζει το στόμα μας με γεύση, αντί για… ένα πιάτο φασολάδα.

-Η γεύση των λιπαρών

Τα λιπαρά και δη τα τρανς λιπαρά που βρίσκουμε στις επεξεργασμένες τροφές και ξέρουμε ότι μας κάνουν κακό, είναι αυτά που δίνουν τη συγκεκριμένη γεύση και υφή στις τροφές. Για παράδειγμα, όσο περισσότερο λίπος υπάρχει σε ένα παγωτό, τόσο πιο κρεμώδη και απαλή υφή θα έχει, ενώ όσο πιο λιπαρή είναι μια τηγανητή πατάτα, τόσο πιο νόστιμη θα είναι, άρα και πιο λαχταριστή σε εμάς. Αντιστρόφως, οι τροφές που δεν περιέχουν λίπος, όπως π.χ. το μαρούλι, δεν έχει το ίδιο λαχταριστή υφή και γεύση και το καταναλώνουμε με ευχαρίστηση μόνο όταν του προσθέσουμε λιπαρά από το ελαιόλαδο και αλάτι.

-Η δύναμη της συνήθειας

Σύμφωνα με έρευνες, υπάρχει ένα πολύ σοβαρό ενδεχόμενο, να επιλέγουμε το junk food έναντι κάποιας πιο υγιεινής τροφής, όχι απαραίτητα λόγω του ότι είναι πιο νόστιμο, αλλά επειδή το έχουμε συνδέσει με μια συνήθεια, π.χ. τα σουβλάκια και την πίτσα με το ποδόσφαιρο, τα «πνιγμένα» στο αλάτι και το βούτυρο ποπ κορν με τον κινηματογράφο κ.ο.κ. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια συγκεκριμένα, κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα λόγω του ότι στο πλαίσιο πειράματος, οι συμμετέχοντες φάνηκαν να μην δείχνουν καμία απολύτως προτίμηση ανάμεσα στο φρέσκο ποπ κορν έναντι του μπαγιάτικου καθώς παρακολουθούσαν μια ταινία, αποδεικνύοντας ότι δεν τους απασχολεί τόσο η γεύση του, όσο απλώς να το τσιμπολογούν παρακολουθώντας την ταινία. Αντιθέτως, όσοι δεν είχαν τη συνήθεια του ποπ κορν στο σινεμά, επέλεξαν περισσότερο τα φρέσκα ποπ κορν από τα υπόλοιπα. Όλα αυτά συνηγορούν στο γεγονός ότι πολλές φορές τρώμε αυτόματα τροφές που θεωρούνται ανθυγιεινές, μόνο και μόνο επειδή τις έχουμε συνδυάσει με μια δραστηριότητα.

-Η διαφημιστική τους προβολή

Όσο κι αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε η διαφήμιση μας επηρεάζει και αυτό που μας προβάλει είναι όμορφοι άνθρωποι που απολαμβάνουν με εκφράσεις έκστασης λαχταριστά χάμπουργκερ και γιγαντιαίες πίτσες - όχι μια μερίδα φασολάκια, ούτε ένα πιάτο σπανακόρυζο. Κι όσο πιο συχνά βρισκόμαστε εκτεθειμένοι σε διαφημίσεις με σοκολάτες, αναψυκτικά, πίτσες κ.ο.κ., τόσο περισσότερο τα λαχταρούμε. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο «Archives of pediatric and adolescent medicine» το 2007 αποδείχτηκε ακριβώς αυτό, όταν τα παιδιά που συμμετείχαν στη μελέτη αφότου δοκίμασαν ακριβώς τα ίδια αναψυκτικά και φαγητά σε διαφορετικές συσκευασίες, επέλεξαν ως τα πιο νόστιμα, αυτά των οποίων γνώριζαν τη μάρκα που έβλεπαν στη συσκευασία. Σημαντικό ρόλο παίζει φυσικά και το ότι σε μικρή ακτίνα από το σπίτι μας έχουμε πρόσβαση σε κάθε είδους junk food, αυξάνοντας την πιθανότητα να τα βάλουμε για τα καλά στις συνήθειες και την καθημερινότητά μας.

-Η εθιστική τους σύσταση

Αρκετοί ειδικοί, ανάμεσά τους και ο Ντέιβιντ Κέσλερ, παιδίατρος και πρώην μέλος του Οργανισμού Τροφίμου και Φαρμάκων των Η.Π.Α., υποστηρίζουν ότι οι λιπαρές τροφές μας…. καλούν συνεχώς να τις καταναλώνουμε. Σε πείραμα που έγινε σε ζώα, βρέθηκε ότι καταναλώνουν τροφές που είναι πλούσιες σε λίπος ή/και ζάχαρη, είτε πεινούν, είτε όχι και οι άνθρωποι δρουν ακριβώς έτσι – σκεφτείτε άλλωστε πόσες φορές έχετε μόλις τελειώσει το φαγητό σας κι ενώ ψάχνετε μια σόδα να σας ξεφουσκώσει, δεν απορρίπτετε το σοκολατάκι ή το γλυκό που σας προσφέρουν. Ο συνδυασμός ζάχαρης και λίπους φαίνεται πως έχει μεγάλη επίδραση στην όρεξή μας και την επιθυμία μας να «τσιμπήσουμε» κάτι, γι’ αυτό και σχεδόν ποτέ δεν αρνούμαστε το επιδόρπιο ή το γλυκό που θα μας προσφερθεί ανά πάσα στιγμή της ημέρας.

ΤΖΟΥΛΙΑ ΤΑΣΩΝΗ