Το απολαμβάνετε κάθε καλοκαίρι από τότε που… βγάλατε τα πρώτα σας δόντια και με τις πρώτες ακτίνες ήλιου τρέχετε και πάλι να δροσιστείτε με τις διαφορετικές γεύσεις του. Τι ξέρετε, όμως, για την ιστορία και τη διατροφική του αξία;

Στα παιδικά μας χρόνια μετρούσαμε ένα προς ένα τα παγωτά που τρώγαμε κάθε καλοκαίρι με σκοπό να τα απαριθμήσουμε στους φίλους μας το Σεπτέμβριο στο σχολείο και να βρούμε το… νικητή, ενώ με κάθε ελάχιστο χαρτζιλίκι που μας έδινε ο θείος, ο παππούς ή η γιαγιά, τρέχαμε αμέσως να αγοράσουμε στα κρυφά τον αγαπημένο μας πύραυλο ή κυπελλάκι, επιστρέφοντας σπίτι με το χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπό μας – κι ένα μουστάκι σοκολάτας ακριβώς από πάνω.

Αργότερα και καθώς διανύαμε τα ενήλικα χρόνια μας, ακόμη κι αν το παγωτό δεν μονοπωλούσε το ενδιαφέρον μας όπως στα παιδικά και τα εφηβικά καλοκαίρια, πάντα το αναζητούσαμε και το απολαμβάναμε, είτε σκέτο, είτε μαζί με κέικ, βάφλες και οτιδήποτε θα μπορούσε να το συνοδέψει – χωρίς να του κλέψει τη… δόξα. Μέχρι που οι διατροφολόγοι και οι γιατροί μας διατάραξαν την ησυχία, απαριθμώντας μας τις θερμίδες του, τις επικίνδυνες χρωστικές, τα λιπαρά και τις βλαβερές συνέπειες που μπορεί να έχει στην υγεία και τη σιλουέτα μας, ειδικά ενόψει καλοκαιριού.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, για να δούμε τι ισχύει και τι όχι για μια από τις αγαπημένες μας καλοκαιρινές απολαύσεις, αλλά και να τη γνωρίσουμε σε βάθος -προτού την καταβροχθίσουμε.

Ποιος γεύτηκε το πρώτο παγωτό;

Αν αναρωτιέστε όλα αυτά τα χρόνια ποιος σκέφτηκε πρώτος να δημιουργήσει παγωτό, έτσι ώστε να το απολαμβάνουμε εμείς μερικές χιλιάδες χρόνια αργότερα, τότε τα εύσημα πρέπει να δώσετε στο Ρωμαίο αυτοκράτορα Νέρωνα (37-68 μ.Χ), ο οποίος εκτός από το να πυρπολεί την «αιώνια πόλη» όπως έχει μείνει γνωστός στην ιστορία, φαίνεται πως ήταν και κι ένας αρκετά γκουρμέ τύπος. Ο Νέρωνας, λοιπόν, σε μια στιγμή… λιγούρας διέταξε να του φέρουν πάγο από τα βουνά και να τον συνδυάσουν με φρούτα, δίνοντας μια πρώιμη όψη σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε παγωτό.

Το παγωτό, όμως, σε διάφορες μορφές προϋπήρχε αρκετές χιλιάδες χρόνια προ του Νέρωνα, ο οποίος μάλλον απλώς το τελειοποίησε, με ρίζες του να συναντάμε στην Κίνα, όπου συνδύαζαν γάλα, βρασμένο ρύζι και μυρωδικά, τα οποία τοποθετούσαν στον πάγο. Λέγεται, μάλιστα, ότι και ο Μάρκο Πόλο συντέλεσε στη διάδοσή του, αφού ήταν αυτός που είδε την πατέντα των Κινέζων, ζήλεψε και μετέφερε την ιδέα στην Ευρώπη – ακόμη κι αν τον είχε προλάβει ο Νέρωνας με διαφορετική… πατέντα.

Με το πέρασμα των χρόνων τα «νέα» κυκλοφόρησαν, η συνταγή εμπλουτίστηκε και τα παγωτά άρχισαν να κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιώντας ως βάση τους χυμούς φρούτων, γάλα, φρούτα και φυσικά πάγο.

Κι όσο άκοπο κι αν ακούγεται σήμερα, κάποτε δεν ήταν εύκολο να διατηρηθεί ο πάγος το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα το παγωτό να θεωρείται ένα γλύκισμα πολυτελείας για ευγενείς και πλούσιους – παρ’ όλο που οι γεύσεις του ήταν περιορισμένες και δεν γινόταν ακόμη ούτε λόγος για στρατσιατέλα, πραλίνα φουντουκιού και δε συμμαζεύεται.

Τι περιέχει ο αγαπημένος σας… πύραυλος;

Όταν το απολάμβανε ο Νέρωνας, το παγωτό δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια δροσιστική υγιεινή λιχουδιά, ένας διαφορετικός τρόπος να απολαύσει κανείς τα φρούτα του και να πάρει μόνο βιταμίνες από μια παγωμένη απόλαυση. Καθώς, όμως, οι γεύσεις και η υφή του… τελειοποιήθηκαν και σήμερα μπορούμε να απολαμβάνουμε ό,τι γεύση μας έρθει στο κεφάλι -από τσιχλόφουσκα μέχρι… Τούμπα Λίμπρε (παραλλαγή του γνωστού κοκτέιλ)- διάφορα χημικά προστέθηκαν με σκοπό να τους δώσουν χρώμα, πλούσια υφή και να τα βοηθήσουν να διατηρούνται περισσότερο.

Έτσι, παρ’ όλο που η βασική πρώτη ύλη του παγωτού είναι το γάλα, το οποίο είναι πλούσιο σε ασβέστιο, μαγνήσιο και βιταμίνη D, παρέχοντάς μας πρωτεΐνη που χρειαζόμαστε, μαζί με αυτό λαμβάνουμε και τρανς λιπαρά τα οποία δίνουν την απαλή και κρεμώδη υφή στο παγωτό, αλλά και τεχνητές χρωστικές ουσίες που δίνουν έντονο χρώμα, αλλά στον ανθρώπινο οργανισμό μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα.

Έχουμε, λοιπόν, από τη μία την απαραίτητη πρωτεΐνη του γάλακτος (μαζί με τα υπόλοιπα θρεπτικά του συστατικά), τους υδατάνθρακες που μας δίνουν ενέργεια και προέρχονται από τις γλυκαντικές ουσίες ή τα φρούτα και τους χυμούς τους, όπως επίσης και κάποια θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, κυρίως από τα αβγά και το γάλα και από την άλλη τεχνητές χρωστικές ουσίες και πλήθος κορεσμένων λιπαρών που αυξάνουν τις ελεύθερες ρίζες του οργανισμού, αυξάνοντας ταυτόχρονα την πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών (σοβαρών και μη) στο μέλλον.

Ανάμεσα στα θετικά του παγωτού, πάντως, βρίσκουμε και τον σχετικά χαμηλό γλυκαιμικό του δείκτη (ο δείκτης που μας δείχνει πόσο γρήγορα μια τροφή αυξάνει το σάκχαρο του αίματος), ο οποίος είναι χαμηλότερος σε σχέση με τροφές όπως το άσπρο ψωμί, το ρύζι κ.λπ., αρκεί να μην προσθέσουμε σε αυτό σαντιγί, σιρόπια, τρούφες κ.ο.κ. που αυξάνουν το γλυκαιμικό δείκτη.

Οι θερμίδες του ποικίλουν και παρ’ όλο που μια γρανίτα ή ένα διαιτητικό παγωτό μπορεί να αποδίδει 100 θερμίδες, το παρφέ ή η σοκολάτα ξεπερνάει τις 200 θερμίδες στα 100 γραμμάρια παγωτού, ενώ το παγωτό φρούτων βρίσκεται κάπου στη μέση φτάνοντας κοντά στις 150 θερμίδες. Όλα αυτά, όμως, μην ξεχνάτε ότι μπορεί να παρουσιάζουν διακυμάνσεις ανάλογα με τα λιπαρά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τους, τα πρόσθετα που περιέχει (ξηρούς καρπούς, κομμάτια φρούτων, κομματάκια σοκολάτας κ.ο.κ.).

Γι’ αυτό -και για όλα τα παραπάνω- προτιμήστε να μην ξεπερνάτε την κατανάλωση 3 παγωτών την εβδομάδα, έτσι ώστε να το απολαμβάνετε, αλλά με την απαιτούμενη εγκράτεια.

Τι πρέπει να προσέχετε πριν επιλέξετε το παγωτό σας;

-Να μην έχει υδαρή υφή, να είναι σκληρό και η συσκευασία του να μην είναι στραπατσαρισμένη.

-Να ψωνίζετε από καταψύκτες που δεν περιέχουν υπερβολική ποσότητα παγωτών και βρίσκονται σε σκιερά μέρη.

-Αν το παγωτό έχει λιώσει, μην το ξαναψύξετε για να το φάτε, καθώς το πιθανότερο είναι να έχει αλλοιωθεί.

-Αποφύγετε αυτά με τα πολύ έντονα χρώματα, καθώς προφανώς έχουν χρησιμοποιήσει μεγάλες ποσότητες χρωστικών ουσιών.

-Όσον αφορά τα χύμα παγωτά, προσέξτε η βιτρίνα που φυλάσσονται να είναι καθαρή, μακριά από την είσοδο του μαγαζιού και τη ζέστη και το κουτάλι με το οποίο σερβίρεται, πρέπει να πλένεται συχνά – ζητήστε για σιγουριά, να το πλύνουν πριν σας βάλουν παγωτό.

-Το παγωτό ξυλάκι, αν δεν έχει επικάλυψη σοκολάτας έχει λιγότερες θερμίδες από το κυπελλάκι και το παρφέ υπερτερεί σε λίπος και χοληστερίνη, όπως και το παγωτό σοκολάτα. Καλύτερη επιλογή είναι η γρανίτα, που περιέχει τα λιγότερα λιπαρά και θερμίδες.

Αυτά τα γνωρίζατε;

-Με 50 «γλειψίματα» μπορείτε να… εξαφανίσετε μια μικρή μπάλα παγωτού – και να μείνετε με το χωνάκι στο χέρι.

-Για να παρασκευαστεί ένα γαλόνι παγωτού, χρειάζονται περίπου 6 κιλά γάλακτος.

-Το μεγαλύτερο παγωτό στην ιστορία έχει παρασκευαστεί στην Αλμπέρτα του Καναδά και ζύγιζε περίπου 24… τόνους.

-Το χωνάκι ανακαλύφθηκε το 1904 σε ένα πανηγύρι του Σεντ Λούις στο Μιζούρι των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου τελείωσαν τα πιάτα ενός παγωτατζή και συνεργάστηκε με έναν πωλητή βάφλας. Προκειμένου να συνεχίσει να πουλάει παγωτό, τύλιξε τη βάφλα σε χωνί και τοποθέτησε μέσα τις μπάλες παγωτού.

-Από όλες τις ημέρες της εβδομάδας, το περισσότερο παγωτό καταναλώνεται την Κυριακή.

-Το 13% των αντρών παραδέχεται ότι… γλύφει το μπολάκι του παγωτού, ενώ κάτι παρόμοιο κάνει μόνο το 8% των γυναικών.

-Οι πιο δημοφιλείς γεύσεις είναι η βανίλια, η σοκολάτα και η φράουλα και το πιο δημοφιλές πρόσθετο είναι το σιρόπι σοκολάτας.

-Ένα 5% όσων λατρεύουν το παγωτό, το μοιράζονται με το… κατοικίδιό τους.

ΤΖΟΥΛΙΑ ΤΑΣΩΝΗ