Η δυσανεξία στη λακτόζη αφορά πολύ κόσμο που διαπιστώνει ότι το γάλα τού πέφτει «βαρύ».

Πίνετε γάλα, τρώτε γιαούρτι και αισθάνεστε φούσκωμα, τυμπανισμό ή ναυτία, κράμπες, διάρροια και άλλα τέτοια ενοχλητικά συμπτώματα; Τότε είναι πολύ πιθανό να ταλαιπωρείστε από δυσανεξία στη λακτόζη, μια δυσανεξία που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμφανίζεται στο 70% των ενηλίκων του πλανήτη, όπως αναφέρει η ειδικός Αιμιλία Βασιλοπούλου, Κλινική Διαιτολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Τα ποσοστά δυσανεξίας ποικίλουν στα διάφορα μέρη του κόσμου, με τη βόρεια Ευρώπη να σημειώνει ποσοστό 5%, τη Σικελία 70% και κάποιες ασιατικές και αφρικανικές χώρες ακόμη και 90%. Στη χώρα μας εκτιμάται ότι περίπου το 30% των παιδιών κάτω των 5 ετών εμφανίζουν δυσανεξία στη λακτόζη, με το ποσοστό να αυξάνεται πριν την εφηβεία. 

Τι ακριβώς είναι, όμως, αυτή η περίφημη δυσανεξία στη λακτόζη;

Τι συμβαίνει και μας πειράζει το γάλα (κι όχι μόνο)
Κάθε φορά που πίνουμε γάλα ή τρώμε γαλακτοκομικά, ο οργανισμός μας μεταβολίζει τη λακτόζη, το βασικό σάκχαρο του γάλακτος. Όταν, όμως, κάποιος οργανισμός παρουσιάζει έλλειψη του ενζύμου λακτάση που παράγεται από τα κύτταρα του λεπτού εντέρου, αδυνατεί να μεταβολίσει τη λακτόζη που καταναλώνει. Αν δεν υπάρχει αρκετή λακτάση, τότε η λακτόζη συνεχίζει αναλλοίωτη την πορεία της στο παχύ έντερο, όπου και μετατρέπεται σε λιπαρά οξέα μικρής αλυσίδας, με ταυτόχρονη παραγωγή αερίων. Εκεί είναι που ξεκινούν όλα τα δυσάρεστα συμπτώματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα
Όσοι πάσχετε από αυτή τη δυσανεξία, σίγουρα τα γνωρίζετε. Οι υπόλοιποι αρκεί να ξέρετε ότι με την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, αρχίζει και το φούσκωμα στην κοιλιά, τα αέρια, οι πόνοι που μοιάζουν με κολικούς, η διάρροια, το αίσθημα ναυτίας και ο εμετός, όπως εξηγεί η ειδικός. Τα συμπτώματα, βέβαια δεν εμφανίζονται όλα μαζί, ούτε είναι το ίδιο έντονα σε όλους τους ανθρώπους με δυσανεξία, αλλά αν παρατηρήσετε ότι υπάρχει κάποιο από αυτά και εμφανίζεται μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών, τότε πρέπει να αρχίσετε να υποψιάζεστε ενδεχόμενη δυσανεξία και να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι παθαίνουν αυτού του είδους τη δυσανεξία μεγαλώνοντας, καθώς το λεπτό έντερο αρχίζει να παράγει λιγότερη λακτάση, ενώ κάποιες παθήσεις που αφορούν το πεπτικό (νόσος του Crohn, κοιλιοκάκη), αλλά και διάφορες μολύνσεις και τραυματισμοί στην περιοχή συσχετίζονται.

Συνήθως χρειάζεται κατανάλωση γύρω στα 200-250 γραμμάρια γάλακτος για να προκληθούν τα συμπτώματα της δυσανεξίας στη λακτόζη, ενώ αρχίζουν να γίνονται αισθητά 30-60 λεπτά μετά την κατανάλωση.

Τι πρέπει να προσέχουμε στη διατροφή μας
Οι πιο κοινές τροφές που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λακτόζη συμπεριλαμβάνουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το γάλα, το παγωτό, το τυρί, ενώ μπορεί να βρίσκεται πρόσθετη σε τροφές, όπως ψωμί και αρτοποιήματα, δημητριακά, ντρέσινγκ σαλάτας, γλυκά και διάφορα σνακ. Η λακτόζη βρίσκεται επίσης και σε διάφορα φάρμακα, όπως αντισυλληπτικά και αντιόξινα. Μετά πάντα από συμβουλή γιατρού, ο οποίος θα διαπιστώσει τη δυσανεξία μέσα από τεστ, όπως μέτρηση του pH των κοπράνων και τεστ αναπνοής μέσω μέτρησης υδρογόνου, πρέπει να έχετε υπόψη σας τα εξής, σε περίπτωση δυσανεξίας:

• Με τη βοήθεια του γιατρού σας και με πειραματισμό, θα πρέπει να βρείτε το επίπεδο τροφών με λακτόζη που μπορείτε να καταναλώνετε, χωρίς να σας επηρεάζει. Μέσα από τη δοκιμή και το λάθος θα καθορίσετε την ποσότητα και τον τύπο των προϊόντων στα οποία ο οργανισμός σας έχει καλύτερη ανοχή.
• Προσπαθήστε να καταναλώνετε μικρές ποσότητες γάλακτος και γαλακτοκομικών και συνδυάστε τες με άλλες τροφές, καθώς φαίνεται ότι η λακτόζη είναι πιο καλά ανεκτή, όταν καταναλώνεται συνδυαστικά με τροφές που δεν την περιέχουν.
• Δοκιμάστε γαλακτοκομικά προϊόντα που περιέχουν λιγότερη λακτόζη, όπως τα ώριμα τυριά τύπου γραβιέρα, κεφαλοτύρι κ.ά.
• Αν παρουσιάζετε συμπτώματα ακόμη και με πολύ μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών προϊόντων, υπάρχουν κάποια δισκία λακτάσης που θα σας συστήσει ο γιατρός και λαμβάνονται πριν τα γεύματα που περιέχουν λακτόζη, έτσι ώστε να βοηθήσουν στην καλύτερη πέψη.
• Για βρέφη που πάσχουν από κολικούς, συχνά η αιτία είναι η παροδική, στους πρώτους μήνες ζωής, χαμηλή παραγωγή λακτάσης. Συμπλήρωμα λακτάσης στο μητρικό ή εμπορικό γάλα (φόρμουλα) και κατόπιν χορήγησή του στο βρέφος εξαλείφει τα συμπτώματα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το μοναδικό τέτοιο προϊόν κατάλληλο για βρέφη.
• Καταναλώστε γαλακτοκομικά προϊόντα τα οποία φιλτράρονται για να αφαιρεθεί μέρος της λακτόζης και στα οποία προστίθεται το ένζυμο της λακτάσης για να διασπάσει την υπόλοιπη λακτόζη σε απλούστερη μορφή, ώστε να απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό

Η ζωή με μια τέτοια δυσανεξία μπορεί να μην είναι τόσο περιοριστική όσο φαντάζεστε, αφού μπορεί να βελτιωθεί με μερικές απλές διατροφικές αλλαγές και τη βοήθεια του γιατρού σας.