«Ο χρόνος είναι χρήμα, κυριολεκτικά».

«Ο χρόνος είναι χρήμα, κυριολεκτικά» αναφέρεται σε κάποιο επεισόδιο της σειράς η Τέλεια Ληστεία (Money heist/ La casa de papel). Και αυτό ακριβώς συμβαίνει στην πλοκή της ισπανικής σειράς που έχει κλέψει πολλές καρδιές, ανάμεσα στις οποίες και του Netflix που- σιγά μην έχανε τέτοιο χρυσορυχείο- την αγόρασε και «έσπρωξε» την εξέλιξη σε τρίτο κύκλο.

«Αν είναι να με ξαναδείξουν οι ειδήσεις, θα είναι για τη ληστεία του αιώνα» 
Η σειρά αφορά μία ιδιαίτερη ληστεία, τη ληστεία του Νομισματοκοπείου της Ισπανίας, την οποία καλείται να εκτελέσεί μια ομάδα εγκληματιών που δεν έχουν και πολλά να χάσουν. Τους μαζεύει έναν έναν ο Καθηγητής, ο άνθρωπος που έχει εμπνευστεί τη ληστεία, τους εκπαιδεύει για ένα διάστημα σε διάφορα θέματα κι έπειτα τους ρίχνει στη ληστεία του αιώνα στιλάτους και τόσο ψύχραιμους, τόσο που είναι λες και κλέβουν σιγουριά και έπαρση από τον Νταλί, τη μάσκα του οποίου φοράνε.  

Σκοπός και κόκκινη γραμμή του σχεδίου είναι να μη χυθεί καθόλου αίμα -υψηλές προσδοκίες όμως, όταν έχεις να κάνεις με εκρηκτικούς χαρακτήρες με λερωμένο ποινικό μητρώο και οι οποίοι στριμώχνονται σε δύσκολες καταστάσεις. Από την άλλη, βασική προϋπόθεση της επιτυχίας του σχεδίου είναι η «ληστεία» να κρατήσει καιρό. Και αυτό γιατί δεν πρόκειται στην πραγματικότητα για ληστεία. Η ομάδα του Καθηγητή εισβάλει στο Νομισματοκοπείο για να τυπώσει χρήμα. Και για να το κάνει αυτό, χρειάζεται χρόνο. Και για να δώσει χρόνο στην ομάδα του να «μαγειρέψει» χρήμα, σκαρφίζεται την ομηρία. Έτσι διεκδικεί εκβιαστικά όσο περισσότερο χρόνο μπορεί για να τυπώσει όσο περισσότερο χρήμα γίνεται.  

Τι κάνει όμως τη σειρά «Η τέλεια ληστεία» τόσο ξεχωριστή και άξια να της αφιερώσουμε τον χρόνο μας; 

1. Η αισθητική. Οι Ισπανοί το 'χουν με τις ταινίες, προφανώς πλέον το 'χουν και με τις σειρές, και η υπέροχη αισθητική των ταινιών αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά της ισπανικής κινηματογραφικής παραγωγής. «Η τέλεια ληστεία» αποθεώνει σε κάθε της λεπτομέρεια την ισπανική αισθητική που δύναται να σε κάνει να κολλήσεις ακόμα και με μία μέτρια σειρά. Φαντάσου τι γίνεται στην περίπτωση της συγκεκριμένης που πρόκειται για πολύ καλή σειρά.  

2. Η μουσική. Σημαντικό στοιχείο της ιδιαίτερης αισθητικής της σειράς αποτελεί ο παράγοντας μουσική. Από το τραγούδι στους τίτλους αρχής μέχρι τις μελωδίες που συνοδεύουν λειτουργικά πολλές σκηνές, η μουσική- ιδιαίτερα οι κλασικές επιλογές και φυσικά η διασκευή του ιταλικού αντάρτικου Bella Ciao που στιγματίζει ολόκληρο επεισόδιο- σχεδόν δρα μαζί με τους ήρωες.  

3. Οι χαρακτήρες-πόλεις και η ξεχωριστή περίπτωση της Nairobi. Οι ληστές που συναποτελούν τη συμμορία της σειράς απαγορεύεται να μοιράζονται μεταξύ τους προσωπικές πληροφορίες, και στις ευαίσθητες αυτές πληροφορίες ανήκουν ακόμη και τα ονόματά τους. Έτσι, οι ήρωες αποκτούν ονόματα πόλεων και οι χαρακτήρες τους είναι λες και χτίζονται με βάση τα χαρακτηριστικά των τόπων που εκπροσωπούν. Η badass Tokyo, ο αντιπαθής Berlin, η Nairobi που έχει πάθει πολλά, ο γλυκούλης Rio, ο από τον εργατικό μόχθο κουρασμένος Moscu, ο χαζούλης και ευαίσθητος Denver και οι ψυχροί Helsinki και Oslo. Ο μόνος που δεν έχει όνομα πόλης είναι ο τιμονιέρης τους, Καθηγητής, που υποθέτουμε από την γοητεία και τη σοφία που τον διακατέχει πως θα λεγόταν (αρχαία) Αθήνα. Η σκιαγράφηση βέβαια των ηρώων, πέρα από την ονοματολογία και τον τρόπο με τον οποίο «υπαγορεύει» συμπεριφορές, ακολουθεί τη γκρίζα προσέγγιση. Οι άνθρωποι δηλαδή στη σειρά δεν χωρίζονται σε καλούς και κακούς. Έχουμε τους ληστές και τις δυνάμεις που προσπαθούν να διαχειριστούν την ομηρία. Και είναι όλοι τους γκρι. Με διαφορετικές αποχρώσεις στην παλέτα, αλλά γκρι. Το πιο σπουδαίο γκρι όμως έρχεται από τον χαρακτήρα της Nairobi, γυναίκας που έχει περάσει πολλά, σκληρής και παράλληλα με πολύ ευαίσθητες χορδές, ταλαιπωρημένης στο οικογενειακό της περιβάλλον, που έκανε ένα μεγάλο λάθος στη ζωή της και μοναδικός της στόχοςείναι  να το διορθώσει. Ίσως η μόνη που μπορεί να διαχειριστεί την εύφλεκτη δράση των υπολοίπων και τις αναποδιές που προκύπτουν. Και γενικά είναι τόσο αληθινή.

4. Τα κοινωνικά θέματα. Οι περισσότερες από τις αρνητικές κριτικές της σειράς εστιάζουν στη συναισθηματική κατάσταση των ηρώων και τα κοινωνικά προβλήματα που αναδύονται μέσα στην εξέλιξη της ιστορίας- πολύς λόγος μάλιστα έχει γίνει για το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας, ένα πρόβλημα αρκετά γνωστό στην ισπανική κοινωνία. Φαίνεται έχουμε εθιστεί πάρα πολύ στις στείρες τυποποιημένες σειρές- όχι πάντα, αλλά πολύ συχνά αμερικάνικης προελεύσεως- που το να συνυπάρχουν αυθεντικές ανθρώπινες παρακρούσεις με κοινωνικά θέματα σε μία ιστορία για ληστές μας ξενίζει. Εντάξει, η σειρά ούτε θα λύσει ούτε θα εκθέσει τις κοινωνικές πληγές, ωστόσο, διαγράφει κάποιες πτυχές της ισπανικής κοινωνίας και κάποιες από τις ανθρώπνες σχέσεις που ευδοκιμούν σε αυτήν.   

5. Το σχέδιο, ο εγκλεισμός και το μοναδικό ψεγάδι. Δεν πρόκειται για ένα πρωτότυπο σενάριο. Το αντίθετο, το σενάριο είναι μέχρι και συνηθισμένο. Αυτό που κάνει τη σειρά να ξεχωρίζει είναι ο τρόπος που αποδίδεται/ σκηνοθετείται/ αναπαρίσταται η ιστορία μίας ληστείας την οποία καθιστά ξεχωριστή το γεγονός πως ο εμπνευστής της Καθηγητής έχει προσπαθήσει να σκεφτεί καθετί που μπορεί να πάει στραβά. Και αφού σκέφτηκε τι μπορεί να στραβώσει, βρήκε εναλλακτικές για να πορευτεί η ομάδα του προς την επιτυχημένη ολοκλήρωση της ληστείας τους. Στο μυαλό του η ληστεία πρέπει να είχε το διάγραμμα ενός δέντρου, όπως το γενεαλογικό, που κάθε κλαδί είναι έναν εν δυνάμει. Σε μια τόσο μελετημένη αλλά και χρονοβόρα ληστεία πολλά μπορούν να στραβώσουν και πολλά στραβώνουν, όλα όμως σχετίζονται με τον παράγοντα άνθρωπο- οκ, και τύχη. Αυτό που ξεφεύγει συνεχώς από το σοφό Καθηγητή είναι ο άνθρωπος, τα συναισθήματά του και ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά σε συνθήκες πίεσης και εγκλεισμού.  

«Ο χρόνος δεν σταματάει. Ούτε κυλάει προς τα πίσω» υποστηρίζει σε ένα επεισόδιο η μητέρα της υπεύθυνης για τη διαπραγμάτευση με τους ληστές, Raquel. Η συμμορία του Καθηγητή επιθυμεί όσο περισσότερο χρόνο γίνεται και το μόνο που μένει σε μας είναι να δούμε αν θα τους κυνηγήσει η κατάρα του Νταλί, ο χρόνος που φθείρεται.  

ΙΩΑΝΝΑ ΒΑΡΔΑΛΑΧΑΚΗ / [email protected]