Οι ειδικοί του dia-trofis.gr, Δημήτριος Πέτσιος και Εύη Αναστασοπούλου εξηγούν τι συμβαίνει με τη νέα διατροφική μόδα των ημερών, όπου τη μία μέρα τρώμε ελεύθερα και την άλλη σχεδόν καθόλου.

Διαλειμματική…συμπεριφορά;
Η λογική της απλή: μια μέρα τρώμε κανονικά και σχετικά «ελεύθερα», την επόμενη σχεδόν… καθόλου! Αποτελεί νέα διατροφική μόδα των ημερών και υπόσχεται πολλά, όπως γρήγορο αδυνάτισμα, ευκολία στην τήρηση της, καμία στέρηση κ.ά. Αληθεύουν όμως όλα αυτά; Τελικά, κάθε δεύτερη μέρα νηστείας δύναται να είναι τόσο αποτελεσματική όσο οι παραδοσιακές δίαιτες περιορισμένων θερμίδων για απώλεια βάρους; Κοιτώντας την πρόσφατη βιβλιογραφία παρατηρούμε ότι παραλείποντας φαγητό κάθε δεύτερη μέρα σε καλά ελεγχόμενο περιβάλλον, μπορεί να είναι ασφαλές. Μπορεί όμως να είναι τόσο αποτελεσματικό για απώλεια βάρους όσο οι παραδοσιακές δίαιτες περιορισμένων θερμίδων;

Η νηστεία κάθε δεύτερη μέρα (καλά σχεδιασμένη) φαίνεται να είναι μια ασφαλής και ανεκτή προσέγγιση για την απώλεια βάρους. Σε μια τελευταία έρευνα, η διαλειμματική νηστεία παρήγαγε παρόμοιες αλλαγές στο βάρος, στη σύνθεση του σώματος και στα λιπίδια στους συμμετέχοντες σε οκτώ εβδομάδες σε σχέση με μια παραδοσιακή δίαιτα, ενώ δεν εμφάνισε αύξηση του ρίσκου για επανάκτηση του βάρους 24 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης.

Οι παραδοσιακές συστάσεις δίαιτας για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας υποδεικνύουν τη μείωση της πρόσληψης ενέργειας κατά 20-30% συνοδευόμενη από αύξηση της φυσικής δραστηριότητας τρόπο ζωής. Έτσι, ενώ επιτυγχάνουμε απώλεια βάρους γύρω στο 5-10% σε περίοδο 6 μηνών, το ποσοστό υποτροπής (επαναπάχυνσης) είναι υψηλό.

Συγκρίσεις
Το παραπάνω, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη φήμη της διαλειμματικής νηστείας λόγω των ωφελειών της στην υγεία και στην αποτελεσματικότητα της στην απώλεια βάρους, παρακίνησε τους ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Colorado να ερευνήσουν τόσο την ασφάλεια όσο και την αποτελεσματικότητά της.

Προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι η νηστεία ανά δύο μέρες μπορεί να είναι ωφέλιμη στη μείωση του διαβήτη, των καρδιαγγειακών παθήσεων και να επιδράσει στην ορμόνη που ρυθμίζει την πείνα. Καμία έρευνα όμως δεν αξιολόγησε απευθείας την αποτελεσματικότητά της ως στρατηγική απώλειας βάρους.

Στην έρευνά τους αυτή, οι ερευνητές βρήκαν ότι η νηστεία ανά δύο μέρες είχε ως αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσληψη κατά μέσο όρο 376 θερμίδων ανά μέρα.

Αν και αυτό το έλλειμμα ενέργειας δεν έπαιξε τόσο ρόλο σε οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στο βάρος μεταξύ των δύο ομάδων (ομάδα διαλειμματικής νηστείας και ομάδα παραδοσιακής διατροφής), μετά από 8 μήνες ανεπιτήρητης επανεξέτασης των συμμετεχόντων, τα ποσοστά αλλαγής  στη λιπώδη μάζα σώματος και στην άλιπη μάζα από τις μετρήσεις, ήταν περισσότερο ενθαρρυντικά για την ομάδα της νηστείας. Δηλαδή η νηστεία ανά δύο μέρες δε συνδέθηκε με αυξανόμενο ρίσκο για ανάκτηση βάρους μετά από 24 εβδομάδες ανεπιτήρητης επανεξέτασης.

«Η νηστεία ανά δύο μέρες δύναται να αντιπροσωπεύει μια λογική εναλλακτική στρατηγική δίαιτας για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας (ειδικά για αυτούς που βρίσκουν τον καθημερινό περιορισμό θερμίδων δύσκολο). Θα πρέπει όμως να ερευνηθεί η αποτελεσματικότητά της με μία πιο μακρά παρεμβατική περίοδο και περισσότερες λεπτομερείς μετρήσεις των συστατικών του ισοζυγίου ενέργειας», αναφέρουν οι ερευνητές.

Ωστόσο η ενθάρρυνση των ανθρώπων να ακολουθήσουν τη νηστεία ανά δύο μέρες αμφισβητήθηκε από κάποιους. Στον Emer Delaney από το βρετανικό σύλλογο διαιτολόγων δεν προκαλεί έκπληξη ότι η μείωση της πρόσληψης θερμίδων, είτε γίνεται σε καθημερινή βάση είτε ανά δύο μέρες, θα μειώσει το βάρος. Ωστόσο, πρόσθεσε «Γίνεται λόγος πρόσφατα ότι αυτός ο νέος τρόπος σίτισης μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη στην υγεία, ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία για να υποστηριχτεί. Αν και μπορεί να έχει αποτέλεσμα για κάποιους ανθρώπους, αυτοί πρέπει να ενισχύσουν τη δίαιτά τους στις μέρες χωρίς νηστεία με φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης, φαγητά πλούσια σε πρωτεΐνη  όπως το κοτόπουλο, το ψάρι, η γαλοπούλα και γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών».

Λεπτομέρειες έρευνας
· Ενήλικες ηλικίας 18-55 και με ΔΜΣ πάνω από 30kg/m2 έλαβαν μέρος στην έρευνα

· Μετά από 8 εβδομάδες παρεμβατικής περιόδου κατά την οποία 14 ενήλικες ακολούθησαν μία δίαιτα νηστείας και 12 ακολούθησαν δίαιτα περιορισμένων θερμίδων (-400 θερμίδες τη μέρα), οι συμμετέχοντες συνέχισαν τη δίαιτα ανεπιτήρητοι για επιπλέον 24 εβδομάδες.

· Κατά τη διάρκεια της παρέμβασης όλα τα φαγητά ετοιμάστηκαν και παρέχονταν από το ερευνητικό ινστιτούτο, με το ίδιο ποσοστό μακροθρεπτικών συστατικών για τις δύο ομάδες (55% υδατάνθρακες, 15% πρωτεΐνη και 30% λίπος) και ό,τι περίσσεψε επιστράφηκε στους ερευνητές για να ζυγιστεί.

· Στο τέλος της παρέμβασης δεν υπήρχε αλλαγή στο απόλυτο βάρος, αν και η συνολική χοληστερόλη, HDL και LDL μειώθηκαν σημαντικά και στις δύο ομάδες και τα τριγλυκερίδια μειώθηκαν σημαντικά στην ομάδα της νηστείας.

Οι ερευνητές ανέμεναν ότι η απώλεια βάρους στην ομάδα της νηστείας θα ήταν μερικά κιλά μεγαλύτερη από την ομάδα της παραδοσιακής δίαιτας, αν και αυτό δε συνέβη καθώς υπήρχε απώλεια βάρους μόλις 1,1kg μεγαλύτερη. Αυτό συνέβη, διότι η ομάδα της νηστείας δεν ανέφερε τι κατανάλωνε τις μέρες της νηστείας.

Η άποψή μας
Συμπερασματικά, παρ’ όλο που υπάρχουν ελπιδοφόρα μηνύματα για το νέο αυτό τρόπο δίαιτας, τα αποτελέσματά της στην απώλεια βάρους συμπίπτουν με την παραδοσιακή μεσογειακή δίαιτα, επηρεάζονται από τις προτιμήσεις, ανταπόκριση και lifestyle του ατόμου, ενώ χρειάζεται προσοχή στην εκτέλεση της, ειδικά τις ημέρες νηστείας. Σε κάθε περίπτωση χρειάζονται περεταίρω μελέτες, ενώ δεν θα έπρεπε κανείς να δοκιμάσει τέτοιου τύπου τακτικές χωρίς την επιτήρηση του ειδικού διαιτολόγου!

Source: Obesity Journal
First published: 29 August 2016, DOI: 10.1002/oby.21581
“A randomized pilot study comparing zero-calorie alternate-day fasting to daily caloric restriction in adults with obesity”
Authors: Victoria A. Catenacci, Zhaoxing Pan, Danielle Ostendorf et al.

Δημήτριος Πέτσιος Msc, Κλινικός Διαιτολόγος–Διατροφολόγος
Εύη Αναστασοπούλου, Διαιτολόγος–Διατροφολόγος
http://www.dia-trofis.gr