To Εxhibit B είναι η αφυπνιστική έκθεση/περφόρμανς που θα σε κάνει κοινωνό στις πιο ντροπιαστικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας.

Victor Tonelli/ArtComArt / Victor Tonelli/ArtComArt

«Εκπολιτισμός των ιθαγενών»: Μια γυναίκα Χερέρο σε καταναγκαστική εργασία καθαρισμού του κρανίου νεκρού κρατουμένου, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης της  Γερμανικής Νοτιοδυτικής Αφρικής (φωτογραφία © Victor Tonelli)

«Μόνον όταν ο ιθαγενής παράγει κάτι με αξία που να εξυπηρετεί την ανώτερη φυλή, τότε μόνο αποκτά το ηθικό δικαίωμα να υπάρχει», έγραφε το 1912 στο βιβλίο του, «Η γερμανική σκέψη στον κόσμο», ο Paul Rohrbach, θέτοντας τα θεμέλια για τη μεγαλύτερη και πιο στυγερή κτηνωδία κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς και του Νταχάου. Για ένα λεπτό! Μήπως δεν ήταν (μόνο) ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος η στιγμή που η παράνοια έφτασε στο απόγειό της;

Victor Tonelli/ArtComArt / Victor Tonelli/ArtComArt

«Εκπολιτισμός των ιθαγενών»: Μια γυναίκα Χερέρο σε καταναγκαστική εργασία καθαρισμού του κρανίου νεκρού κρατουμένου, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης της  Γερμανικής Νοτιοδυτικής Αφρικής 

Όχι, το «έργο» έχει ξαναπαιχτεί πολλές φορές κι ας μην εμμένουν τόσο σε αυτές τα βιβλία της διδασκόμενης Ιστορίας. Η πολιτική της εξόντωσης που επιχειρήθηκε – και επιτεύχθηκε – από τον Χίτλερ δεν ήταν κάτι το καινοφανές στην ιστορία της ανθρωπότητας αφού το πείραμα είχε δοκιμαστεί με επιτυχία – και ίσως ακόμα μεγαλύτερη φαντασία – πολύ νωρίτερα, επί αποικιοκρατίας. Τότε που η «Διαφωτισμένη» Δύση αποφάσισε να «εκπολιτίσει» τις «τριτοκοσμικές» περιοχές της Αφρικής, της Ασίας και της Νοτίου Αμερικής με αντίτιμο τον ολοκληρωτικό εξανδραποδισμό τους.

Στοιχειωμένος από τις εικόνες του Απαρτχάιντ, ο Νοτιοαφρικανός Brett Bailey είναι ο άνθρωπος πίσω από το Exhibit B, το «πειστήριο» των ειδεχθών εγκλημάτων που διαπράχθηκαν από τις μεγάλες Ευρωπαϊκές Δυνάμεις κατά τον ύστερο ιμπεριαλισμό. Έχοντας ταξιδέψει το διάσημο πρότζεκτ του σε διάφορα μέρη του κόσμου, ο Bailey βρίσκεται αυτές τις μέρες στην Ελλάδα για να μας συστήσει μια από τις σημαντικότερες εκθέσεις που έχουν φιλοξενηθεί ποτέ στη χώρα μας, μια έκθεση που σε φέρνει αντιμέτωπο με τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας: την αποικιοκρατία, το Τρίτο Ράιχ, το μεταναστευτικό.

Ada Nieuwendijk Fotografie

«Φυσικά Αντικείμενα»: Αιτούντες άσυλο στο Άμστερνταμ 

Γεννημένος και μεγαλωμένος στη Νότια Αφρική του Απαρτχάιντ, ο Bailey αποφάσισε να ξορκίσει τα «τραύματά» του μέσα από μια ενδελεχή μελέτη της αποικιοκρατίας και των γκροτέσκων πρακτικών της. Παίρνοντας ως αφετηρία τις κτηνωδίες που διαπράχθηκαν – και αποκρύφτηκαν – κατά των μαύρων, ο δραματουργός προτείνει, μέσα από το πρότζεκτ του, μια βιωματική διαδρομή από το παρελθόν προς το παρόν, με ενδιάμεσες στάσεις σε γεγονότα που σε κάνουν να νιώθεις συνένοχος, θες δε θες. Γιατί μπορεί η Ελλάδα να μην συμμετείχε στις απάνθρωπες επεκτακτικές πολιτικές της Ευρώπης, συμμετέχει όμως ενεργά στη διαιώνιση της ξενοφοβίας, ενός αισθήματος που ριζώνει βαθιά στο DNA της ελληνικής κοινωνίας όπως παρατηρεί ο Bailey. Υπ' αυτή την άποψη, το Exhibit B δεν είναι μια εύκολη έκθεση για το θεατή καθώς τον προ(σ)καλεί να αναλογιστεί τις ευθύνες του προτού βιαστεί να δώσει το μπαλάκι στο διπλανό του.

Sofie Knijff

«Εργασία και Πρόοδος»: Κονγκολέζος που υποχρεώθηκε από τη βελγική αποικιακή διοίκηση να ακρωτηριάσει χέρια χωρικών 

Τα 14 ζωντανά αγάλματα που σε κοιτούν στα μάτια λες και ψάχνουν απαντήσεις για το παρελθόν των προγόνων τους (αλλά και το παρόν των ίδιων σε μια κλειστή κοινωνία όπως η ελληνική) εντείνουν αυτή την αίσθηση, κάνοντάς σέ να αισθάνεσαι λες και κουβαλάς το βάρος όλου του κόσμου. Οι αρχειακές φωτογραφίες, οι επιγραφές και οι αληθινές μαρτυρίες που συνοδεύουν την «ανθρώπινη εγκατάσταση» κλιμακώνουν τα συναισθήματα τόσο δραματικά που, όπως έχει παραδεχτεί ο ίδιος ο Bailey, δεν είναι λίγες οι φορές που οι επισκέπτες εγκατέλειψαν την έκθεση στα μισά. Πράγματι, δυσφορείς διαβάζοντας για τους ανθρώπινους ζωολογικούς κήπους που αναπτύχθηκαν στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, ξεροκαταπίνεις στη θέαση ενός καλαθιού που περιλαμβάνει κομμένα χέρια, νιώθεις αμήχανα απέναντι από ένα Σύριο που σε κοιτά γεμάτος ερωτηματικά και ξεφυσάς όσο πιο πολύ γίνεσαι μέρος μιας σκληρής βιωματικής αναπαράστασης που καμία ταινία και κανένα βιβλίο δε σου παρουσίασε με τόση ωμότητα.

Το Exhibit B δεν είναι ένα «κατηγορώ» του χτες. Είναι ένα πρότζεκτ που ξεκίνησε προσπαθώντας να κατανοήσει πού στοιχειοθετήθηκε ο στραγγαλισμός της ετερότητας. Ένα πνίξιμο που άλλαξε πολλά πρόσωπα μέχρι να φτάσει στο σήμερα που θεωρητικά αφορίζεται. Πόσο ουσιαστικά όμως αφορίζουν τελικά το «άλλο» οι πολιτισμένες, δυτικές κοινωνίες του 21^ου αιώνα; Οι κοινωνίες της Λεπέν, της Χρυσής Αυγής, της φασίζουζας Αυστρίας, της σκοταδιστικής Πολωνίας και των κλειστών συνόρων; Μια πρόχειρη απάντηση επιχειρείται στο τελευταίο δωμάτιο του Exhibit B, στο οποίο οι 14 ερμηνευτές καταθέτουν τις προσωπικές τους εμπειρίες από την παραμονή τους στη χώρα μας. Και δυστυχώς, η ζυγαριά δε γέρνει υπέρ μας.

Ιnfo
To Εxhibit B παρουσιάζεται από 24 έως 29 Μαΐου εκτός Στέγης (Ακαδημίας 23, πρώην Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου) στα πλαίσια του Fast Forward Festival 3. Οι επισκέψεις ξεκινούν κάθε 20 λεπτά, με 25 επισκέπτες κάθε φορά:
19:00 | 19:20 | 19:40 | 20:00 | 21:20 | 21:40 | 22:00 | 22:20 
Προτείνεται η προκράτηση θέσης λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων.  Περισσότερες πληροφορίες εδώ.

ΣΟΦΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]