Τα μέρη της Ελλάδας που δίνουν άλλο νόημα στο Πάσχα

pasxa-kerkura
ΤΡΙΤΗ, 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2025

Από την Κέρκυρα μέχρι τη Χίο και από την Πάτμο μέχρι το Λεωνίδιο, κάποια μέρη της Ελλάδας ζωντανεύουν τις παραδόσεις με τρόπο μοναδικό και αυθεντικό.

Το Πάσχα είναι αναμφίβολα η σημαντικότερη θρησκευτική γιορτή στην Ελλάδα και όσο πιο παραδοσιακό, τόσο το καλύτερο. Σε ορισμένες περιοχές, ωστόσο, τα τοπικά έθιμα κερδίζουν τα φώτα –και τους επισκέπτες- για τον μοναδικό τους χαρακτήρα κι αν αναζητάτε προορισμό που έχει να δώσει το κάτι παραπάνω, δείτε τους επικρατέστερους. 

Κέρκυρα: Οι μπότηδες και οι φιλαρμονικές
Η Κέρκυρα είναι ίσως η πιο ταυτισμένη περιοχή με το Πάσχα στην Ελλάδα. Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, μετά την Πρώτη Ανάσταση, οι Κερκυραίοι πετούν από τα μπαλκόνια τους μεγάλες στάμνες (οι περίφημοι «μπότηδες») που σπάνε με εκκωφαντικό ήχο στους δρόμους, συμβολίζοντας την απομάκρυνση του κακού και το ξύπνημα της φύσης. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, οι φιλαρμονικές του νησιού συνοδεύουν τις λιτανείες με έργα κλασικής μουσικής, δίνοντας έναν αριστοκρατικό τόνο στην κατάνυξη.

Χίος: Ο ρουκετοπόλεμος του Βροντάδου
Στον Βροντάδο της Χίου, το βράδυ της Ανάστασης διεξάγεται ο εντυπωσιακός ρουκετοπόλεμος ανάμεσα σε δύο ενορίες: του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερυθιανής. Χιλιάδες αυτοσχέδιες ρουκέτες εκτοξεύονται προς το καμπαναριό της αντίπαλης εκκλησίας, σε ένα φαντασμαγορικό θέαμα που φωτίζει τον νυχτερινό ουρανό. Αν και ενέχει κινδύνους και υπάρχουν αντιδράσεις στο συγκεκριμένο έθιμο, διατηρείται με πάθος από τους κατοίκους.

Λεωνίδιο: Πασχαλινά αερόστατα
Στην Αρκαδία, το Λεωνίδιο γιορτάζει την Ανάσταση με τον ουρανό γεμάτο πολύχρωμα αερόστατα. Κάθε ενορία φτιάχνει τα δικά της χάρτινα αερόστατα, τα οποία αφήνει ελεύθερα μετά το «Χριστός Ανέστη», δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα γιορτής και ελπίδας. Το θέαμα είναι μοναδικό και συγκεντρώνει επισκέπτες από όλη την Ελλάδα.

Καλαμάτα και Μεσσήνη: Σαϊτοπόλεμος
Στην Καλαμάτα και τη Μεσσήνη, το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα διεξάγεται ο σαϊτοπόλεμος. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό έθιμο με ρίζες στην Επανάσταση του 1821, όπου ομάδες ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές εκτοξεύουν σαΐτες (μεταλλικά σωληνάρια με πυρίτιδα) σε οργανωμένο αγώνα. Αν και –όπως και με τη Χίο- το έθιμο είναι αμφιλεγόμενο λόγω της επικινδυνότητάς του, παραμένει βαθιά ριζωμένο στην τοπική κουλτούρα.

Πάτμος: Σε ατμόσφαιρα κατάνυξης
Η Πάτμος, το «νησί της Αποκάλυψης», είναι ιδανικός προορισμός για όσους αναζητούν εσωτερική γαλήνη το Πάσχα. Οι λειτουργίες στη Μονή του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου και στο Σπήλαιο της Αποκάλυψης είναι ιδιαίτερα κατανυκτικές, ενώ η περιφορά των εικόνων στους γραφικούς δρόμους της Χώρας δημιουργεί μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας.

Τήνος: Η συνύπαρξη καθολικών και ορθοδόξων
Η Τήνος παρουσιάζει ένα σπάνιο φαινόμενο: την ειρηνική συνύπαρξη καθολικών και ορθοδόξων, που γιορτάζουν μαζί το Πάσχα, με κοινές λιτανείες και λειτουργίες. Μια από τις χαρακτηριστικές καθολικές τελετές είναι το μεσαιωνικό έθιμο των Μυστηρίων του Πάθους, όπως και η Κοινή Τράπεζα Αγάπης, όπου ορθόδοξοι και καθολικοί κάθονται μαζί στο ίδιο τραπέζι, στέλνοντας μήνυμα συμφιλίωσης και ενότητας. Τα χωριά του νησιού πλημμυρίζουν από θρησκευτικό συναίσθημα, ενώ η ανοιξιάτικη φύση και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική ενισχύουν την εμπειρία.

Μονεμβασιά: Πυροτεχνήματα και περιφορά Επιταφίου
Η καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς προσφέρει ένα μοναδικό σκηνικό για τις πασχαλινές τελετουργίες. Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η περιφορά του Επιταφίου μέσα στα στενά πέτρινα σοκάκια, σε μια ίσως από τις ωραιότερες περιφορές της Ελλάδας, λόγω του μεσαιωνικού σκηνικού. Το βράδυ της Ανάστασης τα φώτα πέφτουν στην πλατεία με το Κανόνι και την Εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού, όπου ο ουρανός γεμίζει πυροτεχνήματα πάνω από το βράχο, δημιουργώντας μαγική ατμόσφαιρα.

Μετέωρα: Ησυχία και πνευματικότητα
Για όσους επιθυμούν μια ήρεμη και πνευματική εμπειρία, το Πάσχα στα Μετέωρα είναι ό,τι πρέπει. Οι Ιερές Μονές τελούν τις Ακολουθίες με βαθιά κατάνυξη και το εντυπωσιακό φυσικό τοπίο των βράχων ενισχύει την αίσθηση του θείου. Οι Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας κορυφώνονται το Μεγάλο Σάββατο, όταν η Ανάσταση τελείται μεν τα μεσάνυχτα, αλλά έχει ξεκινήσει από τις 9 και συνεχίζεται μέχρι τη 1 για τους πιστούς που θέλουν να παραμείνουν. Ιδιαίτερη είναι η ατμόσφαιρα τη Μεγάλη Πέμπτη στη Μονή Βαρλαάμ, με τα σήμαντρα να συνοδεύουν πένθιμα τα Πάθη του Κυρίου. Τη Μεγάλη Παρασκευή, οι επιτάφιοι είναι απλοί, χωρίς κουβούκλιο, και ο ναός φωτίζεται σχεδόν αποκλειστικά από κεριά, γεμίζοντας το χώρο με λιβάνι και σιωπή. Το σκηνικό αλλάζει ανήμερα του Πάσχα στην Καλαμπάκα, όπου η λαϊκή παράδοση αναλαμβάνει με «πασχαλόγιορτα»: οβελίας στις αυλές, πίτες στη γάστρα, τοπικά εδέσματα και χορός μέχρι τελικής πτώσης.