Είτε σας αρέσουν, είτε δε θέλετε να τα... βλέπετε και πολύ περισσότερο να τα τρώτε, καλό είναι να γνωρίζετε τα οφέλη των μανιταριών στη διατροφή και την υγεία σας. Και δεν είναι λίγα...

Επίσης γνωστά ως «μύκητες», τα μανιτάρια παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία, η οποία καθιστά δύσκολη την ανάλυση της θρεπτικής τους αξίας. Φύονται σε μαλακό και υγρό χώμα και στην πλειοψηφία τους, βγαίνουν το φθινόπωρο, λόγω των βροχών και των συνθηκών υγρασίας. Καρποφορίες βέβαια υπάρχουν και την άνοιξη, αλλά και όλο το χρόνο.

Ουσιαστικά, αυτό που βλέπουμε είναι το σώμα, το «άνθος» του μανιταριού, δηλαδή το όργανο στο οποίο θα αναπτυχθούν τα σπόρια που θα εξασφαλίσουν τη διαιώνιση του είδους. Το κυρίως μέρος του μύκητα είναι υπόγειο και σχεδόν πάντα αθέατο το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.

Τα μανιτάρια αποτελούνται στο μεγαλύτερο μέρος της ξηράς τους ουσίας (10%) από υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες των μανιταριών, λόγω της παρουσίας όλων των βασικών αμινοξέων, είναι υψηλής ποιότητας, πολύ ανώτερες από τις φυτικές πρωτεΐνες, πλησιάζοντας την ποιότητα των ζωικών πρωτεϊνών.

Θα τα βρείτε σε πολλές ποικιλίες (περίπου 3.000 στην Ελλάδα), το καθένα με μια ξεχωριστή μορφή και ήπια, γήινη γεύση. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα λευκά και μεγάλα, όπως τα Portabello, τα μανιτάρια πλευρώτους κ.ά. Άσχετα πάντως από την εμφάνιση ή το μέγεθός τους, είναι όλα μύκητες και όχι λαχανικά και δεν έχουν χλωροφύλλη, γι’ αυτό και ζουν ως παράσιτα κοντά σε άλλα δέντρα ή φυτά.

Συνήθως τα μανιτάρια, είτε τα αγαπά κανείς πολύ, είτε τα μισεί. Αν ανήκετε στην πρώτη κατηγορία, τότε σίγουρα θα χαρείτε αν σας πούμε ότι θα ήταν ωφέλιμο να τα συμπεριλάβετε σε κάθε γεύμα σας (από την πρωινή ομελέτα, μέχρι τη συνοδευτική σάλτσα στο φιλέτο κοτόπουλο που θα φάτε για δείπνο). Αν πάλι τα μισείτε, θα είναι δύσκολο να σας μεταπείσουμε, αν και καλό θα ήταν να διαβάσετε τα οφέλη τους.

Είναι ιδιαίτερα θρεπτικά, παρέχοντας πολλές βασικές βιταμίνες και μέταλλα και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και νάτριο, ενώ είναι μειωμένης θερμιδικής αξίας:

Βιταμίνη D: Ενισχύει τα οστά σας και σας παρέχει όλα τα οφέλη των λαχανικών. Τα μανιτάρια είναι η μόνη τροφή μη ζωικής προέλευσης με βιταμίνη D (εκτός από τον ήλιο).

Βιταμίνες συμπλέγματος Β (βιοτίνη, νιασίνη, ριβοφλαβίνη): είναι απαραίτητες για υγιή μεταβολισμό και για τα κύτταρα του αίματος.

Σελήνιο: Οι μικρές ποσότητες αυτού του ιχνοστοιχείου στα μανιτάρια είναι ένας καλός τρόπος να προσλάβουμε αυτό το αντιοξειδωτικό που είναι απαραίτητο συστατικό διάφορων ενζύμων και σημαντικό για τη λειτουργία του θυρεοειδούς.

Αντικαρκινικές ιδιότητες: Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, τα μανιτάρια έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες (ειδικά όσον αφορά στον καρκίνο του μαστού) και βοηθούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

Πώς να τα απολαύσετε

Τα μανιτάρια είναι νόστιμα κομμένα σε φέτες σε σαλάτες, είτε ως συστατικά για σάλτσες κρεάτων. Μπορείτε επίσης να τα προσθέσετε σε ομελέτα με αυγά ή σε σάντουιτς και πίτσες.

Σημαντικά θρεπτικά συστατικά τους μπορεί να καταστραφούν ή να μειωθούν αν τα μαγειρέψετε πολύ, οπότε προτιμήστε να τα σοτάρετε για λίγα λεπτά. Χρησιμοποιήστε ζωμό λαχανικών αντί για λάδι και δοκιμάστε τα με σκόρδο ή κρεμμύδι.

Μερικά ακόμη ενδιαφέροντα…

- Αρκετά είδη μανιταριών είναι τοξικά, ενώ κάποια από αυτά μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και θάνατο, γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη συλλογή τους. Σε αρκετές περιπτώσεις, είδη που είναι δηλητηριώδη μοιάζουν αρκετά με τα βρώσιμα, ή τα αβλαβή παίρνουν διάφορες μορφές από την εμφάνιση μέχρι την ωρίμανσή τους, γεγονός που μπορεί να μας μπερδέψει.

- Τα μανιτάρια που θυμόμαστε ως σπίτια των στρουμφ, με το κόκκινο καπέλο και τις άσπρες βούλες, είναι αυτά της ποικιλίας amanita muscaria, άγρια και με παραισθησιογόνο δράση, στα οποία οι πρόγονοί μας απέδιδαν μαγικές δυνάμεις. Είναι κοινό μανιτάρι στα ορεινά δάση και δηλητηριώδες, εξ ου και το όνομά του που σημαίνει ότι «σκοτώνει τις μύγες».

- Το «μυστικό» για τα αποξηραμένα μανιτάρια, είναι το νερό, που τους δίνει τη φρεσκάδα και την υγρασία που τους λείπει. Μουλιάστε τα σε χλιαρό νερό -ή κρασί, εφόσον ταιριάζει στη συνταγή- για 20 - 25 λεπτά και κρατήστε το νερό για να εμπλουτίσετε γευστικά σούπες, σάλτσες και πιάτα με ζυμαρικά.

- Η τρούφα ( www.clickatlife.gr/story/diatrofi/troufa-ena-diamanti-apo-ta-bathi-tis-gis?id=1934238 ) είναι ένα σχετικά σπάνιο είδος υπόγειου μανιταριού, που παράγεται μέσα στο έδαφος σε βάθος 6-15 περίπου εκατοστών. Το άρωμά της είναι θεσπέσιο, όπως και η γεύση που δίνει στα φαγητά, στα οποία χρησιμοποιείται. Η αυξημένη ζήτηση της τρούφας, σε συνδυασμό με τις μικρές ποσότητές της που διατίθενται στην αγορά, κάνουν την τιμή πώλησής της, ιδιαίτερα υψηλή.

Πόπη Αθανασοπούλου

[email protected]