Μιας και έφτασε επιτέλους ο… πραγματικός χειμώνας, με τις θερμοκρασίες να πέφτουν υπό το 0, ψάξαμε και βρήκαμε τους μύθους που τόσα χρόνια περνούν από γενιά σε γενιά και αφορούν την υγεία όλων μας.

Ειδικά σε μια ηλιόλουστη χώρα όπως η Ελλάδα, ο χειμώνας για πολλούς κρύβει παγίδες και ταλαιπωρίες. Σε ήπιες χειμερινές θερμοκρασίες, για παράδειγμα, οι πνεύμονες μπορεί να καταπονούνται στο πρωινό μας τρέξιμο, ενώ όταν τα πράγματα χειροτερεύουν και η θερμοκρασία πέφτει, οι αρτηρίες μας μπορεί να χάσουν την ελαστικότητά τους. Ο κρύος αέρας πιέζει τα αιμοφόρα αγγεία, ενώ προκαλούνται διακυμάνσεις και στην αρτηριακή πίεση – γι’ αυτό άλλωστε και οι περισσότεροι θάνατοι από ανακοπή, έμφραγμα και καρδιακές παθήσεις συμβαίνουν σε χειμερινές περιόδους.

Πέραν, όμως, των τρόπων που μας επηρεάζει πραγματικά ο χειμώνας στην υγεία λόγω χαμηλών θερμοκρασιών, υπάρχουν και κάποιοι αρκετά διαδεδομένοι χειμερινοί μύθοι που «ξεθάβονται» κάθε χρόνο και αφορούν τόσο χειμωνιάτικες συνήθειες, όσο και χειμερινά φαγητά κ.ο.κ. Ποιοι είναι, όμως, αυτοί οι μύθοι και τι προτείνουν οι ειδικοί;

Μύθος 1: Οι αλλεργίες πέφτουν σε… χειμερία νάρκη

Σίγουρα η άνοιξη είναι η βασίλισσα των αλλεργιών λόγω της γύρης, σύμφωνα, όμως, με πολλούς αλλεργιολόγους, η μούχλα και τα ακάρεα σκόνης το φθινόπωρο και το χειμώνα είναι πιο συνηθισμένα απ’ όσο νομίζουν οι περισσότεροι, ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων με τα φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα που μπαίνουν στο σπίτι. Ακόμη κι αν δεν είστε αλλεργικοί, η μούχλα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και να οδηγήσει σε ιγμορίτιδες και φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού, ενώ τα κλειστά παράθυρα με αναμμένα τα καλοριφέρ ή τα air-condition, φυλακίζουν τον αέρα μαζί με τη σκόνη μέσα στο σπίτι. Τι να κάνετε: Τοποθετήστε ένα φίλτρο αέρα που κατακρατά τη σκόνη, τις τρίχες και άλλα σωματίδια και φροντίστε ό,τι φυτό φέρνετε μέσα στο σπίτι να το έχετε προηγουμένως καθαρίσει.

Μύθος 2: Αν βγαίνουμε έξω με βρεγμένα μαλλιά θα αρρωστήσουμε

Τα βρεγμένα μαλλιά, οι χαμηλές θερμοκρασίες και τα… εκτεθειμένα κεφάλια δεν αποτελούν αιτίες… κρεβατώματος – αυτό είναι αποκλειστικότητα των ιώσεων. Ο ρινοϊός στην πραγματικότητα βρίσκεται στα «πάνω» του από τα τέλη της άνοιξης μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου, όταν η υγρασία βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, ενώ όταν ο χειμώνας δεν χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλές θερμοκρασίες που μας ωθούν στο να είμαστε συνωστισμένοι σε κλειστούς χώρους, η έκθεσή μας σε αυτόν είναι ακόμη πιο μικρή. Τι να κάνετε: Τα απολυμαντικά χεριών με βάση το οινόπνευμα μπορούν να δράσουν αποτελεσματικά κατά του ιού, αλλά λόγω του ότι η μετάδοση ιών εκτός από τα χέρια γίνεται και από τον αέρα, η δράση τους είναι περιορισμένη. Μπορείτε, παρ’ όλ’ αυτά, να ελέγξετε τα συμπτώματα σε περίπτωση που κολλήσετε τον ιό, προσπαθώντας να μην φυσάτε ακατάπαυστα και βίαια τη μύτη σας, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή ή να δημιουργήσει και μια δευτερεύουσα. Ακόμη, μην καταπνίγετε το βήχα ή το φτέρνισμά σας με τα χέρια – αφήστε τα ρουθούνια σας ανοιχτά και απλώς τοποθετήστε ένα χαρτομάντιλο μπροστά για να μειώσετε τη μετάδοση των σωματιδίων.

Μύθος 3: Το αλεξανδρινό… σκοτώνει

Κυκλοφορούν παγκοσμίως μύθοι που αφορούν τα φύλλα του αλεξανδρινού (του χειμερινού και δη χριστουγεννιάτικου αυτού φυτού με τα κόκκινα φύλλα), οι οποίοι θέλουν όποιον δαγκώσει τα φύλλα του να… πεθαίνει, με τα κέντρα δηλητηριάσεων ανά τον κόσμο να λαμβάνουν δεκάδες τηλεφωνήματα παγκοσμίως για την έκθεση σε αλεξανδρινό, κυρίως παιδιών και σκυλιών. Μέχρι σήμερα, όμως, δεν υπάρχει κανένας επιβεβαιωμένος θάνατος και αν υπάρξει κάποιο περιστατικό που αφορά παιδί ή κατοικίδιο, οι ειδικοί καθησυχάζουν ότι δεν θα υπάρξουν ιδιαίτερα προβλήματα, πέραν ίσως εμετού ή και διάρροιας σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ στις περισσότερες απλώς θα μείνει μια όξινη γεύση στο στόμα. Τι να κάνετε: Αν έχετε μικρά παιδιά ή σκυλιά στο σπίτι καλό θα ήταν να βγάλετε το αλεξανδρινό στο μπαλκόνι για να αποφύγετε τόσο την καταστροφή του φυτού σας, όσο και πιθανές παρενέργειες, ενώ αν έχετε γάτα πρέπει να έχετε υπόψη ότι σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2006 στο Journal of Veterinary Emergency and Critical Care study, το επικίνδυνο φυτό είναι τα λίλιουμ. Ακόμη και μικρές ποσότητες αυτών μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια. Τα συμπτώματα τις πρώτες 12 ώρες που πρέπει να σας θορυβήσουν είναι ο εμετός, ο λήθαργος και η αδυναμία ούρησης.

Μύθος 4: Αν πρόκειται να πέσετε στο σκι, αφήστε το σώμα σας χαλαρό

Ο μύθος αυτός στηρίζεται στο ότι όταν ένας μεθυσμένος πέφτει κάτω, λόγω του ότι είναι χαλαρός, δεν τραυματίζεται. Στην πραγματικότητα, όμως, όλοι ξέρουμε ότι το αλκοόλ είναι αυτό που κάνει τον πόνο περισσότερο ανεκτό κι όχι η χαλαρή στάση σώματος. Σε περίπτωση, λοιπόν, που ασχολείστε με σκι και άλλα ανάλογα χειμερινά αθλήματα όπου έχετε συχνά την ευκαιρία να… πέσετε, αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι οι μυς των χεριών, των ποδιών και του κορμού πρέπει να σφίξουν κατά τη διάρκεια μιας πτώσης, έτσι ώστε να προστατέψουν τα κόκαλα και τους συνδέσμους σας. Αν χαλαρώσετε, οι σύνδεσμοι στις αρθρώσεις σας δεν υποβοηθούνται από τους μυς σας κι αυτό αυξάνει την πιθανότητα τραυματισμού, ενώ στην αντίθετη περίπτωση οι μυς απορροφούν το σοκ της σύγκρουσης και παίρνουν το βάρος μακριά από τις πιο εύθραυστες δομές, όπως τα κόκαλα. Τι να κάνετε: Το δευτερόλεπτο που συνειδητοποιείτε ότι πρόκειται να πέσετε λυγίστε κάθε άρθρωση του σώματος, κρατήστε τα πόδια σας ενωμένα, χαμηλώστε το πηγούνι σας και σηκώστε τα χέρια σας. Με αυτή τη στάση μπορείτε να προστατεύσετε το κεφάλι σας και να μην πέσετε στα χέρια σας, ενώ θα πρέπει πάντα να προσέχετε να μην έχετε τα πόδια σας τεντωμένα, αν δεν θέλετε να σπάσουν σαν… οδοντογλυφίδες.

Μύθος 5: Η φωτιά στο τζάκι μας κρατάει ζεστούς

Κάτι τέτοιο αληθεύει μόνο σε περίπτωση που κάθεστε μπροστά από τη φωτιά – το υπόλοιπο σπίτι, όμως, δεν πρόκειται να ανεβάσει ούτε ένα πόντο θερμοκρασίας. Μάλιστα, αυτό που συμβαίνει είναι ότι το τζάκι δρα σαν ηλεκτρική σκούπα και στην πραγματικότητα δροσίζει το υπόλοιπο σπίτι τραβώντας το ζεστό αέρα και διώχνοντάς τον από την καμινάδα. Αυτό που δεν φεύγει εντελώς, είναι ο καπνός που βγάζει το ξύλο, ο οποίος περιέχει σωματίδια παρόμοια με αυτά που βρίσκονται στα τσιγάρα και είναι αρκετά μικρά, ώστε να εισχωρήσουν βαθιά στους πνεύμονές μας και να μας δημιουργήσουν μόλυνση, καταστρέφοντας ένα τύπο λευκών αιμοσφαιρίων (μακροφάγα) σχεδιασμένο να αντιμετωπίζει τα βακτήρια. Συν τοις άλλοις, ο καπνός των ξύλων μιας φωτιάς που καίει κατά μέσο όρο 8 ώρες αυξάνει την περιεκτικότητα του αέρα σε κάποιες βλαβερές ουσίες, αυξάνοντας κινδύνους για την υγεία μας. Τι να κάνετε: Διαλέξτε σκληρά ξύλα προκειμένου να εκλύονται στον αέρα χαμηλότερα επίπεδα αυτών των βλαβερών σωματιδίων ή τεχνητά, που δημιουργούνται από πεπιεσμένο πριονίδι και κερί – τα οποία, όμως, είναι πιο ακριβά.

Μύθος 6: Η γαλοπούλα φέρνει… νύστα

Τι συμβαίνει περίπου 1-2 ώρες μετά την κατανάλωση γαλοπούλας στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι; Μήπως η κλασσική εικόνα είναι όλοι όσοι την κατανάλωσαν να έχουν πιάσει από ένα καναπέ ή κρεβάτι και να κοιμούνται; Η εικόνα αυτή ίσως μοιάζει συνηθισμένη, η αλήθεια είναι, όμως, πως παρ’ όλο που η τρυπτοφάνη (αμινοξύ που βρίσκουμε στη γαλοπούλα) μπορεί να μεταβάλλει τα επίπεδα σεροτονίνης του εγκεφάλου προκαλώντας ύπνο, στην ουσία η τρυπτοφάνη της γαλοπούλας βρίσκεται στα ίδια επίπεδα και στο κοτόπουλο και σε λίγο χαμηλότερα στο τυρί και το χοιρινό, τα οποία, όμως, δεν μας προκαλούν την ίδια νύστα όταν τα καταναλώνουμε. Ο πραγματικός ένοχος είναι οι μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων που συνήθως τρώμε μαζί με τη γαλοπούλα, οι οποίες ενεργοποιούν την τρυπτοφάνη. Οι υδατάνθρακες προκαλούν την απελευθέρωση της ινσουλίνης, ορμόνης που «καθαρίζει» τα σάκχαρα και τα αμινοξέα (εκτός της τρυπτοφάνης) από το αίμα, με αποτέλεσμα ακόμη και μια μικρή ποσότητα από τη γαλοπούλα να μας φέρει νύστα, λόγω του ότι αυξάνεται η ποσότητα της τρυπτοφάνης που δεν «καθαρίστηκε». Τι να κάνετε: Για να αποφύγετε τη νύστα μετά το γεύμα σας με γαλοπούλα, προτιμήστε να μειώσετε τους υδατάνθρακες (π.χ. πατάτες) που τη συνοδεύουν και να αυξήσετε την πρωτεΐνη (π.χ. λίγα φασόλια), έτσι ώστε να χορτάσετε γρηγορότερα και να «ξυπνήσετε» τον εγκέφαλό σας. Η πρωτεΐνη διασπάται σε αμινοξέα, συμπεριλαμβανομένης της τρυπτοφάνης, χωρίς, όμως, την «έκρηξη» ινσουλίνης που προκαλούν οι υδατάνθρακες. Η τρυπτοφάνη καλύπτεται από την τυροζίνη, ένα αμινοξύ που βρίσκεται σε τριπλάσια περιεκτικότητα στη γαλοπούλα και μετατρέπεται σε ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, ένα χημικό που μας κάνει να είμαστε σε εγρήγορση.