Η ακράτεια ούρων, οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, η πρόπτωση των οργάνων της πυέλου και άλλες συναφείς διαταραχές εμφανίζονται συχνά στις γυναίκες κάθε ηλικίας, επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα της ζωής τους. Πώς μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε;

Η διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση των προβλημάτων αυτών καθιέρωσε την Ουρογυναικολογία, μια εξειδίκευση της Μαιευτικής – Γυναικολογίας, που παρακολουθεί όλες τις εξελίξεις σχετικά με τα ουρολογικά προβλήματα των γυναικών και τη χαλάρωση του πυελικού εδάφους. Η Ουρογυναικολογία εφαρμόζει σήμερα επαναστατικές μεθόδους αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων, με πρωτοποριακές φαρμακευτικές θεραπείες αλλά και ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές που εξασφαλίζουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Ακράτεια

Η Ακράτεια ούρων είναι ένα συχνό ιατρικό πρόβλημα που επηρεάζει 200 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Σε ποσοστό έως και 80% οι πάσχοντες είναι γυναίκες. Η ακράτεια συμβαίνει όταν χάνεται ο έλεγχος της ουροδόχου κύστης, με αποτέλεσμα την ακούσια απώλεια ούρων. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των γυναικών γι’ αυτό και χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση. Η εμφάνισή της δεν σχετίζεται αποκλειστικά με τη γήρανση. Αντιθέτως, σημαντικό ποσοστό που αντιμετωπίζει το πρόβλημα, είναι δραστήριες γυναίκες μέσης ηλικίας. Δυστυχώς ακόμη και σήμερα, ελάχιστες ομολογούν το πρόβλημα, ενώ οι περισσότερες αρνούνται να το πιστέψουν.

Τύποι ακράτειας:

Συχνότερες μορφές της πάθησης είναι η ακράτεια από προσπάθεια που συμβαίνει κατά το βήχα, το φτέρνισμα, το δυνατό γέλιο, με μια απότομη κίνηση ή το σήκωμα κάποιου βάρους και η ακράτεια επιτακτικού τύπου που χαρακτηρίζεται από ξαφνική και έντονη ανάγκη ούρησης η οποία οδηγεί σε απώλεια ούρων. Χαρακτηριστικά οι ασθενείς αναφέρουν ότι έχουν απώλεια ούρων πριν προφτάσουν να επισκεφθούν στην τουαλέτα. Σε ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών οι δύο τύποι της ακράτειας συνυπάρχουν.

Αιτιολογία:

Απώλεια λίγων σταγόνων ή μεγαλύτερης ποσότητας, μπορεί να οφείλεται σε:

• Προδιάθεση. Εκ γενετής χαλαρότητα ιστών και μυών που στηρίζουν τα εσωτερικά γεννητικά όργανα-ουροδόχο κύστη.

• Εγκυμοσύνες-τοκετοί. Η μήτρα μεγαλώνοντας λόγω εγκυμοσύνης, πιέζει την ουροδόχο κύστη και νεύρα της περιοχής. Κατά τον τοκετό είναι ενδεχόμενο να προκληθούν κακώσεις σε μύες-ιστούς που στηρίζουν κόλπο-μήτρα, με αποτέλεσμα ακράτεια ούρων, χαλάρωση κόλπου και πρόπτωση μήτρας. Η καισαρική τομή δεν προστατεύει πάντοτε από τέτοιου είδους προβλήματα

• Παχυσαρκία. Επιπλέον κιλά καταπονούν και πιέζουν την ουροδόχο κύστη.

• Χρόνια άρση βάρους ή αύξηση ενδοκοιλιακής πίεσης: χρόνιος βήχας (κάπνισμα, άσθμα), δυσκοιλιότητα.

• Εμμηνόπαυση. Έλλειψη οιστρογόνων οδηγεί σε λέπτυνση ιστών κόλπου-ουροδόχου κύστης.

• Γήρανση. Με το πέρασμα του χρόνου ουροδόχος κύστη-ουρήθρα δεν λειτουργούν το ίδιο αποτελεσματικά.

• Νευρολογικά προβλήματα (εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτης, πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας).

Διάγνωση:

Έγκαιρη και σωστή διάγνωση της αιτίας, αποτελούν το κλειδί για αποτελεσματική θεραπεία, καθώς κάθε τύπος ακράτειας αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Ανάλυση ούρων και υπερηχογράφημα νεφρών-ουροδόχου κύστης, είναι απαραίτητες εξετάσεις που συμπληρώνουν την κλινική εκτίμηση. Η σημαντικότερη εξέταση είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος.

Ουροδυναμικός έλεγχος:

Πρόκειται για απλό, ανώδυνο, ειδικό τεστ, διάρκειας 30’ περίπου, εκτελείται χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία και εξετάζει τη λειτουργία ουροδόχου κύστης-ουρήθρας. Διαγιγνώσκει αντικειμενικά την αιτία και βοηθά στη σωστή και επιτυχή αντιμετώπιση της ακράτειας.

Συνιστάται ιδιαίτερα και σε γυναίκες με κυστεοκήλη-πρόπτωσης μήτρας, ακόμα και χωρίς συμπτώματα ακράτειας. Περίπου 50% των γυναικών αυτών, παρουσιάζουν λανθάνον πρόβλημα στην ουρήθρα και χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης για αποφυγή ακράτειας ούρων μετά από χειρουργική αποκατάσταση της κυστεοκήλης/πρόπτωσης.

Αναζητήστε ιατρική βοήθεια εάν:

•΄Εχετε μικρή απώλεια ούρων όταν γελάτε, βήχετε, ασκείστε, κατόπιν απότομης κίνησης ή αναίτια.

• Νιώθετε αίσθημα πίεσης στον κόλπο ή «μπούκωμα» χαμηλά στην κοιλιά (χαλάρωση κόλπου ή πρόπτωση μήτρας).

• Έχετε συχνουρία.

• Αισθάνεστε ξαφνικά επιτακτική ανάγκη για ούρηση, με ενδεχόμενη απώλεια ούρων ώσπου να φτάσετε τουαλέτα.

• Πονάτε κατά την ούρηση.

• Δυσκολεύεστε να ουρήσετε.

• Υποφέρετε από ουρολοιμώξεις.

• Παρατηρείτε απώλεια ούρων μετά από χειρουργική επέμβαση.

Θεραπεία:

Με την πρόοδο της ιατρικής, νέες θεραπείες είναι πλέον διαθέσιμες. Συντριπτική πλειονότητα ασθενών αντιμετωπίζεται εύκολα, με εξαιρετικά αποτελέσματα.

α) Συντηρητική θεραπεία:

• Ασκήσεις πυελικών μυών (Kegel) για ενδυνάμωση των εσωτερικών μυών που στηρίζουν ουροδόχο κύστη-ουρήθρα.

• Ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης της κύστης για να "μάθει" να λειτουργεί σωστά, ώστε να μειωθούν η συχνουρία και τα επεισόδια επιτακτικής απώλειας ούρων.

• Ορισμένες μορφές (υπερδραστήρια κύστη) αντιμετωπίζονται. αποτελεσματικά με φαρμακευτική αγωγή που αναστέλλει τις παθολογικές συσπάσεις της κύστης.

β) Χειρουργική θεραπεία

Η θεραπεία εκλογής σήμερα είναι η τοποθέτηση Κολπικής Ταινίας Ελεύθερης Τάσης. Η μέθοδος αυτή όταν εκτελείται από τον ειδικό δίνει εξαιρετικά αποτελέσματα με τρόπο απλό, γρήγορο, ανώδυνο. Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που υπάρχει ακράτεια ούρων από προσπάθεια στις οποίες ο ειδικός γιατρός σε συνδυασμό με τον ουροδυναμικό έλεγχο, θα επιβεβαιώσουν την ανεπάρκεια του σφιγκτηριακού μηχανισμού της ουρήθρας.

Η επέμβαση γίνεται μέσω μιας μικρής τομής στον κόλπο διαμέσου της οποίας τοποθετείται ειδική ταινία στήριξης κάτω από την ουρήθρα. Η επέμβαση, διαρκεί περίπου 20 λεπτά και απαιτεί συνήθως μόνο τοπική αναισθησία. Η ασθενής δεν χρειάζεται περισσότερο από μια μέρα νοσηλείας. Τα αποτελέσματα της μεθόδου είναι άμεσα και εφόσον εφαρμοστεί από εξειδικευμένους χειρουργούς έχει ποσοστά επιτυχίας που φτάνουν και το 95%.

Η μέθοδος έχει αρκετές παραλλαγές, ανάλογα με την τεχνική και το είδος των ταινιών που χρησιμοποιούνται η επιλογή των οποίων εξαρτάται από την εμπειρία και την εκτίμηση του χειρουργού.

Πλεονεκτήματα μεθόδου κολπικής ταινίας ελεύθερη τάσης:

Ποσοστά επιτυχίας >90% γίνεται με τοπική αναισθησία, επιτρέποντας τη συνεργασία ασθενούς-ιατρού για έλεγχο της σωστής τοποθέτησης της ταινίας διαρκεί 20’-30’ περιορίζεται στο ελάχιστο ο μετεγχειρητικός πόνος.

Έχει ελάχιστες επιπλοκές όταν εκτελείται από ειδικούς η ασθενής εξέρχεται την επόμενη μέρα και μπορεί να επιστρέψει στην εργασία και στις συνήθεις δραστηριότητές της μέσα σε δύο εβδομάδες, διάστημα που θα πρέπει μόνο να αποφεύγει την ανύψωση βάρους και απότομες κινήσεις παρέχει άμεση και μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα.

Του Σταύρου Αθανασίου, Μαιευτήρα, Χειρουργού-Γυναικολόγου, Ειδικού Ουρογυναικολογίας, Επ. Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών, Υπεύθυνου Ουρογυναικολογικού Τμήματος Νοσοκομείου "ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ", Μέλους Βασιλικού Κολλεγίου Γυναικολόγων Μεγ. Βρετανίας και επιστημονικού συνεργάτη του www.iator.gr .