Η Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για το θρίλερ επιστημονικής φαντασίας «Elysium», στο οποίο πρωταγωνιστούν οι Ματ Ντέιμον και Τζόντι Φόστερ, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Νιλ Μπλόμκαμπ.

«Elysium»

«Elysium» είναι το όνομα ενός διαστημικού σταθμού στον οποίο όλοι ζουν μακάριοι, μακριά από ασθένειες, φτώχεια, μολυσμένη ατμόσφαιρα και δυστυχία. Αυτός ο «εξω-γήινος» παράδεισος είναι, προφανώς, reservé μόνο για τους προνομιούχους, η μάζα έχοντας αποκλειστεί σε μια γη ερειπωμένη, υπερ-κατοικημένη, αφιλόξενη και αβίωτη από τα ποικίλα προβλήματα που τη μαστίζουν.

Η νέα ταινία «Elysium» του νοτιοαφρικανού Νιλ Μπλόμκαμπ είναι ένα φιλμ επιστημονικής φαντασίας, ανάμεικτο με αναφορές σε ζητήματα που στοιχειώνουν τη σύγχρονη εποχή. Η μετανάστευση, η κοινωνική ανισότητα, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών που όλο και μεγαλώνει, η έλλειψη σεβασμού του φυσικού περιβάλλοντος και η καταστροφή του είναι κάποια από τα θέματα που θίγει έμμεσα το «Elysium», μέσα από μια περιπέτεια εξω-πραγματική και φανταστική.

Μετά το «District 9» του 2009, ο Νοτιοαφρικανός σκηνοθέτης επιστρέφει με ένα μπάτζετ 100 εκατομμυρίων δολαρίων και φτιάχνει ένα μπλοκ-μπάστερ πολιτικό και εντυπωσιακό ταυτόχρονα, με προσεγμένα οπτικά εφέ. Όπως και στο προηγούμενο φιλμ του, ένας ήρωας απομονώνεται από τους υπολοίπους γιατί προσβάλλεται από κάτι που τον καθιστά ξεχωριστό και αναλαμβάνει εξ ανάγκης μια δύσκολη αποστολή, η αίσια έκβαση της οποίας θα σώσει πολύ κόσμο.

Στο «Elysium», ο Μαξ (Ματ Ντέιμον) πέφτει θύμα της ασυδοσίας και της ανήλεης εκμετάλλευσης των ανωτέρων του, η ζωή του κινδυνεύει και για να σωθεί θα πρέπει να φέρει εις πέρας ένα δύσκολο έως αδύνατο έργο…

Μια σειρά από περιπέτειες ξεκινούν με αρκετό σασπένς και με τον ήρωα να βρίσκεται σε διαρκή κίνδυνο. Ένα άλλο θέμα που απασχολεί έντονα το σκηνοθέτη και επανεμφανίζεται στο νέο του μύθο είναι εκείνο της απώλειας ελέγχου του σώματος και της υβριδοποίησης. Ο Μαξ θα μεταμορφωθεί σε ένα υπερ-δύναμο ον, ενισχυμένο με ένα μεταλλικό σκελετό που τον καθιστά άνθρωπο-μηχανή. Με αυτό αλλά και με άλλα περιστατικά, ο σκηνοθέτης φέρει έντονα στην επιφάνεια την αντίθεση μεταξύ του ανθρώπινου παράγοντα και της τεχνολογίας, μεταξύ της ψυχρής, μεταλλικής λογικής και του ανθρώπινου συναισθήματος.

Εκτός από τις παραπάνω θεματικές, το περιβάλλον του «Elysium» συντίθεται από γενικά πλάνα, εικόνες συνθέσεως και χαοτικά ντεκόρ μέσα στα οποία ένα εκφραστικό κοντράστ παράγεται από την παράταξη της επίγειας κόλασης δίπλα από την εξιδανικευμένη πολυτέλεια και την ευμάρεια του Elysium.

Αναγνωρίζεται άμεσα ότι ο Νιλ Μπλόμκαμπ επενδύει πολύ στις αντιθέσεις, παρασύροντας το θεατή σε ένα φαντασιακό τοπίο μανιχαϊστικής (και απλοϊκής) λογικής: από τη μια οι πλούσιοι, από την άλλη οι φτωχοί, από τη μια η δικαιοσύνη, από την άλλη το άδικο, από τη μια η Κόλαση, από την άλλη ο Παράδεισος, η καθαριότητα και η υγεία/η μόλυνση και η βρωμιά, το πάνω και το κάτω… κ. ο. κ. Το «Total Recall» ή και το «Upside Down» έρχονται αυτόματα στη μνήμη του κοινού που αγαπά την επιστημονική φαντασία.

Τρομερές συγκρούσεις ανάμεικτες με εντυπωσιακή βία συμπληρώνουν ένα φουτουριστικό θέαμα φτιαγμένο κατά τις απαιτήσεις των παραγωγών, χωρίς να λείπουν οι αντιφάσεις και οι αφηγηματικές ελλείψεις που, ωστόσο, αναπληρώνονται από την έντονη δράση.

Ο Ματ Ντέιμον, γεμάτος μυς που εκτίθενται επιδεικτικά, δίνει τον καλύτερό του εαυτό για να υποδυθεί τον ήρωα Μαξ. Αξιοπρόσεχτη είναι επίσης η παρουσία και ερμηνεία της Τζόντι Φόστερ στο ρόλο της Ρόουντς, της προστάτιδας των κατοίκων της «Γης της Επαγγελίας» ή αλλιώς Elysium.

Παίζουν: Ματ Ντέιμον, Τζόντι Φόστερ, Γουίλιαμ Φίχτνερ, Σάρλτο Κόπλεϊ, Άλις Μπράγκα, Ντιέγκο Λούνα, Βάγκνερ Μούρα, Χοσέ Πάμπλο Καντίγιο. Η ταινία προβάλλεται από τη Feelgoood Entertainment.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ