Η Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για την ταινία «Αύγουστος» του Τζον Γουέλς στην οποία πρωταγωνιστούν οι Μέριλ Στριπ και Τζούλια Ρόμπερτς.

Σε αυτήν την περίοδο των γιορτών, κατά την οποία οι οικογενειακές συγκεντρώσεις είναι ένα σύνηθες φαινόμενο και εντάσσονται στα πλαίσια του εθιμοτυπικού, βγαίνει στις αίθουσες μια ταινία που αγγίζει την οικογένεια και στήνει έναν καθρέπτη αυτής μέσα από μια βαθιά ανθρώπινη, αληθινή και ρεαλιστική ιστορία.

Η ταινία «Αύγουστος» του Τζον Γουέλς αποτελεί την κινηματογραφική προσαρμογή του θεατρικού έργου «August Osage County» του Τρέισι Λετς, ο οποίος υπογράφει και το σενάριο. Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία στις Η.Π.Α. και το Λονδίνο.

Ο Τζον Γουέλς, παραγωγός της γνωστής τηλεοπτικής σειράς «Στην Εντατική» και σκηνοθέτης μερικών επεισοδίων της, συγκεντρώνει ένα αξιόλογο κάστ με γνωστά ονόματα ηθοποιών και με εγγυημένες ερμηνείες μας παραδίδει ένα συγκινητικό και σκληρό ταυτόχρονα έργο πάνω στην οικογένεια, τη δομή, τη συνήθη πορεία της και τα προβλήματά της. 

Στα βάθη της Οκλαχόμα μια οικογενειακή συγκέντρωση πραγματοποιείται εξαιτίας, ή μάλλον χάρη σε ένα ξαφνικό τραγικό συμβάν. Ο πατέρας εξαφανίζεται και αφήνει μόνη μια ηλικιωμένη καρκινοπαθή μητέρα, συντροφιά με μια Ινδιάνα οικονόμο. Τα παιδιά καταφθάνουν από τις διάφορες γωνιές της Αμερικής, μία θεία επίσης με το σύζυγο και λίγο αργότερα ο γιος της (Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, “Τhe Fifth Estate”).

Η κυρία Γουέστον (Μέριλ Στριπ) έχει τρεις κόρες. Η κάθε μία είναι διαφορετική από την άλλη -όπως συμβαίνει συχνά στα αδέρφια- έχοντας ακολουθήσει διαφορετικές πορείες ζωής και αναπτύξει αντίστοιχα διαφορετικές προσωπικότητες.

Η Μπάρμπαρα (Τζούλια Ρόμπερτς), η μεγαλύτερη αδελφή, είναι η πιο δυναμική και οι συγκρουσιακής φύσεως σχέσεις με τη μητέρα της πυροδοτούν ποικίλες λογομαχίες και επεισόδια. Στο άλλο άκρο βρίσκεται η μεσαία αδελφή, η Άιβι (Τζούλιαν Νίκολσον),ένας ήπιων τόνων χαρακτήρας που έχει μείνει στην Οκλαχόμα, κοντά στους γονείς και έχει οικειοποιηθεί το ρόλο του «θύματος».

Η μικρότερη αδελφή είναι η σκανδαλιάρα Κάρεν (Τζούλιετ Λιούις) που αλλάζει συνεχώς ταίρι και αυτή τη φορά επισκέπτεται το σπίτι της μητέρας της συνοδευόμενη από έναν καρδιοκατακτητή γυναικά, το Στηβ (Ντέρμοτ Μαλρόνεϊ), ο οποίος δεν διστάζει κάποια στιγμή να ασκήσει τη γοητεία του στη μικρή κόρη της Μπάρμπαρα...

Ποικίλα επεισόδια λαμβάνουν χώρα και πικρόχολες αλήθειες «βγαίνουν στη φόρα» μέσα από τις αλληλεπιδράσεις των μελών αυτής της οικογένειας που βρέθηκαν ξαφνικά όλοι μαζί –έστω για λίγο- κάτω από την ίδια στέγη. Όλοι οι χαρακτήρες είναι «τύποι», με τη θεατρική έννοια του όρου.

Έτσι έχουμε τον «τύπο» του θείου που λέει αστεία, της θείας παχουλής και γλυκομίλητης, τον «τύπο» μιας ανεύθυνης και αφελούς αδελφής, μιας άμυαλης έφηβης, μιας κυνικής και απογοητευμένης αδελφής και μιας δυναμικής αδελφής, επίσης, που θέλει να έχει τα πάντα υπό τον έλεγχό της και να τους βάζει όλους στη θέση τους. Πάνω από όλους αυτούς τους χαρακτήρες στέκει επιβλητικά η μητριαρχική φιγούρα της Βάιολετ Γουέστον, μιας γυναίκας παραλυμένης από την αδιάκοπη χρήση χαπιών, με πολλές ψυχολογικές μεταστροφές.

Η Μέριλ Στριπ ερμηνεύει εντυπωσιακά το ρόλο της Βάιολετ, δίνοντας την εντύπωση ότι αυτός είναι μια δεύτερη φύση της. Πίσω από τους πλούσιους διαλόγους και τις απρόσμενες καταστάσεις, ο Τρέισι Λετς   και ο σκηνοθέτης αφήνει να διαφανεί ένας σκληρός ατομισμός και μια απομόνωση, καθώς ο καθένας «κοιτάζει» τον εαυτό του και τα δικά του προβλήματα, επιδεικνύοντας μια αδιαφορία για τους γονείς. Έτσι, για παράδειγμα, μετά από ένα θάνατο η εγγονή «τρέχει» να δει μια αγαπημένη της ταινία στην τηλεόραση, ενώ η Κάρεν δεν αργεί να ερωτοτροπήσει με τον αγαπημένο της...

Διαδοχικά, το κάθε μέλος εγκαταλείπει την οικογενειακή εστία, νευριασμένο και απηυδισμένο από τις πιέσεις που δέχεται από τους άλλους. Σε μια ύστατη στιγμή κρίσεως, η μητέρα βρίσκει παρηγοριά στην αγκαλιά μιας ξένης, της Ινδιάνας οικονόμου… Μήπως ένα κλείσιμο ματιού του σκηνοθέτη στο ότι η τρίτη ηλικία εγκαταλείπεται στα χέρια των διαφόρων οικονόμων και «βοηθών»;

Η παράταξη των χαρακτήρων και η θεματική της ταινίας δεν μπορεί να μην μας παραπέμψει στο πολύ μεγάλο φιλμ στην ιστορία του σινεμά, το περίφημο «Ταξίδι στο Τόκιο» του Γιασουζίρο Οζού, όπου οι ενδοοικογενειακές σχέσεις εκτίθενται με μια σκληρότητα και ένα ρεαλισμό που κόβει την ανάσα.

Και εκεί, υπάρχει μια κόρη που μένει κοντά στους γονείς, μια ξένη τελικά δείχνει να ενδιαφέρεται πραγματικά για αυτούς, ενώ τα παιδιά είναι απορροφημένα από τις ζωές τους και δεν μπορούν να ανεχτούν πολλές πιέσεις. Το οικογενειακό γεύμα, από την άλλη, κατά τη διάρκεια του οποίου έρχονται στο φως πολλά «ατοπήματα», θυμίζει κάπως την «Οικογενειακή Γιορτή» του Βίτενμπεργκ.

Ο «Αύγουστος» είναι μια συγκινητική δραματική κομεντί, με δυνατές ερμηνείες που αξίζουν βραβεία (η ταινία είναι υποψήφια για τις Χρυσές Σφαίρες) και αξίζει, βέβαια,  να δει κανείς.   

Παίζουν: Μέριλ Στριπ, Τζούλια Ρόμπερτς, Τζούλιαν Νίκολσον, Σαμ Σέπαρντ, Τζούλιετ Λιούις, Γιούαν Μακγκρέγκορ, Μπένεκτιτ Κούμπερμπαχ, Κρις Κούπερ, Αμπιγκέιλ Μπρέσλιν, Ντέρμοτ Μαλρόνεϊ.

Πληροφορίες: η ταινία «Αύγουστος» προβάλλεται από την Odeon.

 

Δήμητρα Γιαννακού