Ποιά έργα τέχνης (και όχι μόνο) ανακαλύφθηκαν …κατά λάθος;

ΤΕΤΑΡΤΗ, 20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013

Ποιος είπε ότι η τέχνη είναι κρυμμένη σε θυρίδες ασφαλείας με άπειρους security να την φυλούν ως …κόρη οφθαλμού;

Αυτό σίγουρα συμβαίνει αλλά μέχρι να φτάσουν στο σημείο να μπουν τα πολύτιμα έργα σε θυρίδες, πολλά από αυτά έχουν ζήσει ανείπωτες περιπέτειες. Τέτοιες περιπέτειες μάλιστα, που πολλές φορές λίγο έλειψε τα συγκεκριμένα έργα να μην ανακαλυφθούν καν. Ο λόγος φυσικά για διάσημα έργα της παγκόσμιας πολιτιστικής (και όχι μόνο, επιμένουμε) κληρονομιάς, που ανακαλύφθηκαν κατά λάθος.

Ο Γιώργος και η …Αφροδίτη της Μήλου
Το 1820, ένας Έλληνας αγρότης, ο Γιώργος ή Θεόδωρος Κεντρωτάς, έσκαβε στο χωράφι του στο νησί της Μήλου, όταν έφερε στο φως πολλούς σκαλιστούς ογκόλιθους. Σκάβοντας ακόμα πιο βαθιά ανακάλυψε τέσσερα αγάλματα, τρία του Ερμή και ένα της Αφροδίτης.

Τρεις εβδομάδες αργότερα, έφτασε στο νησί η αρχαιολογική αποστολή Choiseul, αγόρασε την Αφροδίτη και τη μετέφερε στη Γαλλία. Τότε ο Λουδοβίκος ο 18ος την ονόμασε Αφροδίτη της Μήλου και την παρουσίασε στο Λούβρο, όπου έγινε ένα από τα πιο διάσημα έργα τέχνης.

Για την ιστορία να αναφέρουμε, ότι ο …ευρών, σύμφωνα με πηγές, δεν κέρδισε κάτι σημαντικό από το εύρημα, αν και άλλοι αναφέρουν ότι πήρε 400 γρόσια.

Η νεκρά φύση του Van Gogh
Σε ένα προάστιο του Milwaukee, στο Wisconsin ένα μεσήλικο ζευγάρι, ζήτησε από έναν κριτικό τέχνης, να εκτιμήσει έναν πίνακα στο σπίτι τους. Όσο ο κριτικός εκτιμούσε το έργο, το μάτι του έπεσε σε έναν άλλον πίνακα, τον οποίο το ζευγάρι θεωρούσε ρέπλικα.

Ωστόσο, η πραγματικότητα ήταν άλλη. Ο πίνακας αποδείχθηκε ότι ήταν ένας πρωτότυπος Van Gohg του 1886. Μάλιστα, το έργο πουλήθηκε στις 10 Μαρτίου του 1991, σε δημοπρασία έναντι 1.4 εκατ. δολαρίων.

In God we trust…
Ένας οικονομικός αναλυτής από τη Φιλαδέλφεια, ήταν λάτρης των παζαριών. Έτσι μία μέρα επισκέφτηκε μια υπαίθρια αγορά στο Adamstown, της Πενσυλβάνια. Εκεί εντόπισε μία παλιά ξύλινη κορνίζα, την οποία απέκτησε πληρώνοντας το ποσό των 4 ευρώ.

Η έκπληξή του ήταν τεράστια, όταν αφαιρώντας την εσοχή της κορνίζας, ανακάλυψε ένα διπλωμένο χαρτί, που δεν ήταν άλλο από ένα αντίγραφο της Αμερικανικής Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας του 1776. Στις 13 Ιουνίου 1991, το έγγραφο πωλήθηκε σε δημοπρασία για 2.4 εκατ. δολάρια.

Οι περιπέτειες του Huckleberry Finn
Το 1961 η Barbara Testa, μία βιβλιοθηκονόμος στο Hollywood, κληρονόμησε έξι κιβώτια που άνηκαν στον παππού της, τον James Fraser Gluck, έναν δικηγόρο από το Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, ο οποίος είχε πεθάνει το 1895.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων τριών δεκαετιών, η Barbara δεν είχε καμία απορία για το τι περιείχαν αυτά τα δοχεία, ώσπου μία μέρα το φθινόπωρο του 1990, αποφάσισε να τα ανοίξει και να τα ψάξει διεξοδικά.

Τότε ήταν που βρέθηκε μπροστά σε 665 σελίδες, οι οποίες όπως αποδείχτηκε αργότερα ήταν το αρχικό χειρόγραφο του πρώτου μισού του Huckleberry Finnn του Μαρκ Τουέιν. Τα δύο μισά του μεγάλου αμερικανικού μυθιστορήματος τελικά επανενώθηκαν στην κοινοτική βιβλιοθήκη Buffalo and Eerie.

Andy Warhol, παιδικές αναζητήσεις
Αγοράστηκε για 5 δολάρια και πουλήθηκε για περισσότερα από 2 εκατομμύρια δολάρια. Είναι αυτό που λέμε ότι πήρε αξία η τέχνη, δηλαδή. Ο λόγος για ένα σκίτσο του Andy Warhol που αγοράστηκε από έναν Βρετανό συλλέκτη έργων τέχνης σε ένα γκαράζ στο Λας Βέγκας το 2010.

Το σχέδιο, το οποίο έφτιαξε ο Warhol όταν ήταν μόλις 10 ετών, πιστεύεται ότι απεικονίζει τον τραγουδιστή της δεκαετίας του ΄30 Rudy Vallee.

Πικάσο ή Gemmaux;
«Η καθιστή γυναίκα με το κόκκινο καπέλο» θεωρούνταν χαμένος πίνακας για περίπου 50 χρόνια, μέχρι που κάποιος αποφάσισε να ρίξει μία καλύτερη ματιά στο υπόγειο του μουσείου Τέχνης, Ιστορίας και Επιστήμης Evansville της Ιντιάνα.

Τότε είδε τον περίφημο πίνακα δωρεά του βιομηχανικού σχεδιαστή Raymond Loewy από το 1963, ο οποίος όμως αρχικά θεωρήθηκε ότι ήταν εμπνευσμένος αλλά όχι φιλοτεχνημένος από τον Πικάσο. Μάλιστα είπαν ότι άνηκε στον όχι και τόσο γνωστό καλλιτέχνη με το όνομα «Gemmaux».

Αυτό που προέκυψε αργότερα είναι ότι το όνομα αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον πληθυντικό αριθμό του υλικού του γυαλιού που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία του πίνακα, δηλαδή του «gemmail».

Κάπως έτσι λοιπόν, οι τότε υπεύθυνοι του μουσείου, έχοντας πλήρη άγνοια, έγραψαν ως δημιουργό του έργου τον «Gemmaux», ώσπου πριν λίγο καιρό ο οίκος δημοπρασιών από τη Νέα Υόρκη, Guernsey, επικοινώνησε με το μουσείο στο πλαίσιο της έρευνας που διεξήγαγε για τα έργα του Πικάσο, που είχαν φιλοτεχνηθεί με τη μέθοδο gemmaux. Η τιμή του έργου ωστόσο δεν έχει γίνει ακόμα γνωστή.

Και Πικάσο νούμερο 2
Τιμή αγοράς 14.14 δολάρια, εκτιμώμενη αξία 6.000 δολάρια σε δημοπρασία. Πρόκειται για την υπογεγραμμένη από τον Πικάσο αφίσα, που αγοράστηκε σε ένα κατάστημα στο Οχάιο, αφού κέντρισε το ενδιαφέρον του αγοραστή, Zachary Bodish, 46 ετών, όταν αυτός παρατήρησε πόσο διαφορετική και αταίριαστη ήταν από τις υπόλοιπες αφίσες στο κατάστημα.

Ο αγοραστής ανακάλυψε την πιθανή αξία του έργου όταν… γκούγκλαρε την εικόνα στο ίντερνετ.

Van Gohg …indeed
Το 1991, όταν το Μουσείο Van Gohg εκλήθη από την οικογένεια ενός συλλέκτη για να γνωμοδοτήσει για την αυθεντικότητα του έργου, είχε αποφανθεί πως ο πίνακας δεν ήταν έργο του Ολλανδού ζωγράφου.

Χάρη σε νεότερες έρευνες κι έπειτα από επισταμένη μελέτη επιστολών του Βαν Γκογκ, το Μουσείο μετέβαλε τη γνώμη του και πιστοποίησε την αυθεντικότητα του πίνακα.

Το έργο είχε συμπεριληφθεί σε έναν από τους καταλόγους του Τεό, αδερφού του Βαν Γκόγκ, και ήρθε στο φως ξανά το 1970 στην καταμέτρηση της συλλογής του Νορβηγού βιομηχάνου Κρίστιαν Νικολάι Μούσταντ, ο οποίος συνέλεγε έργα του Έντβαρντ Μουνκ.
Η οικογένειά του θεωρούσε πως ο πίνακας είχε αποκτηθεί από τον Μούσταντ το 1908, όμως ο συλλέκτης πίστεψε πως ήταν πλαστό και το μετέφερε στη σοφίτα του.