Βρεθήκαμε στο Μουσείο Μπενάκη και τη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του προγράμματος As One, μια συνεργασία του Marina Abramović Institute και του Οργανισμού NEON. Εκεί είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε λίγα περισσότερα για το πρόγραμμα, τη φιλόδοξη σύμπραξη αλλά και για την εμπειρία της ίδιας της Abramović στη χώρα μας.

Στον κατάμεστο χώρο του Μουσείο Μπενάκη επί της οδού Πειραιώς πραγματοποιήθηκε σήμερα (2 Μαρτίου) η συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του προγράμματος Αs One* που συνδιοργανώνουν ο Οργανισμός ΝΕΟΝ και το Ινστιτούτο Marina Abramović (MAI) και το οποίο θα λάβει χώρα από τις 10 έως τις 24 Απριλίου στο Μουσείο Μπενάκη. 

Μέσα σε κλίμα αισιοδοξίας, περηφάνιας και ικανοποίησης, ο ιδρυτής και η διευθύντρια του οργανισμού ΝΕΟΝ (Δημήτρης Δασκαλόπουλος και Ελίνα Κουντούρη αντίστοιχα) καλωσόρισαν το κοινό και τους καλεσμένους τους: τη Marina Abramović, τους συνεργάτες της Serge LeBorgne και Paula Garcia καθώς και το διευθυντή του Ιδρύματος MAI, Θάνο Αργυρόπουλο. Στη συνέντευξη είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε λίγα περισσότερα πράγματα για το φιλόδοξο As One, για τη συνεργασία NEON και MAI καθώς και για την εμπειρία της διάσημης performer στη χώρα μας.

«Το πρότζεκτ δεν είναι μόνο το performance, αλλά όλη η διαδικασία πίσω από αυτό, όπως το να διαλέξουμε τους καλλιτέχνες, να τους γνωρίσουμε και να τους εκπαιδεύσουμε», δήλωσε ο Serge LeBorgne για το As One προσθέτοντας: «Αγωνιζόμαστε σαν ομάδα γιατί έτσι γινόμαστε πιο δυνατοί. Αυτό είναι και το νόημα του πρότζεκτ». Οι συνεργάτες της Abramović, αφού ευχαρίστησαν θερμά την «οικογένεια» του οργανισμού NEON, έδωσαν το λόγο στον ιδρυτή του, Δημήτρη Δασκαλόπουλο, ο οποίος μίλησε για το στόχο του οργανισμού που δεν είναι άλλος από τη διεύρυνση της σύγχρονης τέχνης στην Αθήνα και τη ζύμωση του ελληνικού κοινού μαζί της. Κοινός παρονομαστής σε αυτά η κοινωνική αφύπνιση και η έξοδος από το τέλμα στο οποίο μας έχει οδηγήσει η κρίση. Αυτός είναι άλλωστε κι ο ρόλος της τέχνης στην κοινωνία.

Μετά τα εισαγωγικά σχόλια των ιθυνόντων του NEON, του MAI, καθώς και των συνεργατών της Abramović, η καλλιτέχνις πήρε τη σκυτάλη και ξεκίνησε δυναμικά: “Performance is a serious business”, ήταν η πρώτη της κουβέντα. Άμεση, επιβλητική και γεμάτη αυτοπεποίθηση, η Abramović μίλησε για την εμπειρία της performance art (τη δεύτερη πιο σημαντική τέχνη μετά τη μουσική, όπως είπε) και τις δυσκολίες πίσω από αυτό, για το κοινό της που κατά βάση είναι νεαρό (κάτι για το οποίο είναι περήφανη) καθώς και για το πώς αποφασίζει ποια από τις άπειρες ιδέες που της κατεβαίνουν θα υλοποιήσει: «Ασχολούμαι μόνο με πράγματα που με τρομάζουν και πιστεύω πως δε θα τα καταφέρω. Στην αντίθετη περίπτωση απλώς επαναλαμβανόμαστε».

Marco Anelli www.marcoanelli.co

Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος και η Marina Abramović 

Χαλαρή και γεμάτη ενθουασιασμό, η Abramović μάς περιέγραψε με λεπτομέρεια τί θα δούμε στο As One, τονίζοντας ωστόσο πως η ουσία δε βρίσκεται στις περιγραφές τρίτων αλλά στο «προσωπικό μας ταξίδι», την ενεργή συμμετοχή δηλαδή του κοινού στο πρόγραμμα. Βασική προϋπόθεση; Να εγκαταλλείψουμε για λίγο τα κινητά τηλέφωνα (τα οποία χαρακτηρίζει "διάβολο") και τα ρολόγια μας προκειμένου να βιώσουμε με απόλυτη συγκέντρωση την εμπειρία. «Είναι πάρα πολύ σημαντικό να συμμετάσχει το κοινό στα performances των καλλιτεχνών και στα workshops. Χωρίς τη συμμετοχή του κόσμου, δε νοείται performance». Με μια πηγαία απλότητα αλλά και χειμαρρώδη ειλικρίνεια, η Abramović κάλεσε μπροστά τους 29 νεαρούς καλλιτέχνες κι αφού τους σύστησε, προέτρεψε το κοινό να μή διστάσει να πάρει μέρος στα πρότζεκτς τους.

Μιλώντας για το ρόλο της στο As One, η Abramovinc ξεκαθάρισε πως βρίσκεται στην Ελλάδα για να μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις της στη νέα γενιά καλλιτεχνών, αλλά και για να μυήσει το ευρύ κοινό στη μαγεία του performance. Όπως τόνισε, η ουσία της συνεργασίας του MAI με το NEON έγκειται στη διάδοση της μεθόδου Abramović, την οποία και καλείται να κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές. Η μέθοδος Abramović είναι μια σειρά ασκήσεων που έχει επινοήσει η ίδια με στόχο τη δοκιμασία και διεύρυνση των σωματικών και πνευματικών μας ορίων. «Κοιτώντας κατάματα έναν άγνωστο για ώρα, ανοίγεις το παράθυρο της ψυχής σου», είπε χαρακτηριστικά η performer, περιγράφοντας μία από τις ασκήσεις που θα δούμε στο As One.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες

«Πρόκεται για μια μέθοδο που σου διδάσκει πώς να ζεις καλύτερα τη ζωή σου. Βιώνοντάς την, έχεις την ευκαιρία να βρεις για λίγο την προσωπική σου ειρήνη», δήλωσε η Abramović, συμπληρώνοντας: «Πρέπει να είσαι αποφασισμένος πριν ξεκινήσεις τις ασκήσεις. Σημασία έχει να μείνεις πιστός στην απόφαση και να μη τα παρατήσεις. Αυτό πρέπει να συμβαίνει και στην πραγματική ζωή». Ερωτηθείσα για το αν θα κάνει και η ίδια κάποιο performance όσο βρίσκεται στη χώρα μας, η Abramović ήταν αποστομωτική: «Ξέρετε, είμαι 70 ετών σήμερα. Σκοπός μου δεν είναι να προβάλλω τον εαυτό μου. Το θέμα εδώ δεν είμαι εγώ αλλά το MAI».

Κεφάλαιο Performance

Κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων προς την Abramovic, τα γέλια του κοινού και του πάνελ προκάλεσε η αυθόρμητη αντίδραση της perfomer, όταν κάποιος από το κοινό τη ρώτησε ποια η διαφορά του performance από την τέχνη. Η Abramovic φανερά ενοχλημένη, απάντησε με χιούμορ πως αυτή η ερώτηση «της χτύπησε νεύρο». Βάζοντας τα πράγματα στη θέση τους, η καλλιτέχνης είπε πως το performance είναι τέχνη, όπως η ζωγραφική, η φωτογραφία και το βίντεο. «Εδώ και 30 χρόνια προσπαθώ να πείσω πως το performance είναι μια μορφή τέχνης και να το κάνω mainstream. Κάποτε η φωτογραφία και το βίντεο δεν ήταν mainstream τέχνη, άλλα έγιναν. Σήμερα το performance είναι mainstream art. Το κατάφερα από τη στιγμή που το έβαλα μέσα στο μουσείο».

Ελλάδα-οικονομική κρίση

αμπραμοβιτς

Slow Walk

Counting the rice

Mutual Gaze

Looking at the colors

 Sleeping Exercise

Platforms

Φυσικά, το θέμα "Ελλάδα και οικονομική κρίση" δε θα μπορούσε να μην είναι κεντρικό στη συζήτηση με την καλλιτέχνη. Η πρώτη ερώτηση που της απευθύνθηκε ήταν: «Γιατί εδώ;» με την καλλιτέχνη να σχολιάζει με χιούμορ πως αυτήν ακριβώς την ερώτηση περίμενε πως θα τη ρωτήσουν πριν από κάθε άλλη. Απατώντας, η Abramovic μίλησε για το αίσθημα της οικειότητας (χαρακτηριστικά δήλωσε “like home”) που της προκαλεί η Ελλάδα λόγω της εγγύτητας με την πατρίδα της, Σερβία, ενώ πρόσθεσε πως θεωρεί τους Έλληνες ανθρώπινους. Ταυτόχρονα, ανέφερε πως, αν και η χώρα μας είναι αυτή τη στιγμή μια μήτρα καλλιτεχνικής δημιουργίας, παρόλα αυτά το performance είναι σε πολύ πρώιμο στάδιο και γι αυτό η επίσκεψή της έχει καθαρά εκπαιδευτικό σκοπό. «Αποστολή μου είναι να φέρω το performance στη χώρας σας», είπε χαρακτηριστικά η Abramovic, σημειώνοντας πως το γεγονός ότι έλαβαν 370 αιτήσεις είναι μια σημαντική ένδειξη για το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει από Έλληνες καλλιτέχνες γύρω από την τέχνη του performance.

Ερωτηθείσα για το αν η ελληνική οικονομική κρίση αποτέλεσε τροχοπέδη για την απόφασή της να συνεργαστεί με την Ελλάδα, η Abramovic είχε και πάλι την απάντηση έτοιμη: «Ξέρετε, κατά την οικονομική κρίση, το performance ανεβαίνει πολύ σε μια χώρα, επειδή δεν είναι εμπορεύσιμο αγαθό όπως άλλες μορφές τέχνης». Αναμενόμενα, η κουβέντα στράφηκε στο ρόλο της τέχνης στην κοινωνία, για τον οποίο η Abramovic είπε: «H τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Φυσικά, δε μπορεί να παρέμβει στις πράξεις των πολιτικών και των κυβερνήσεων, δεν είναι αυτή η δουλειά του καλλιτέχνη. Ο καλλιτέχνης είναι ο υπηρέτης της κοινωνίας και η τέχνη το οξυγόνο της. Όλη η ουσία έγκειται στην αλλαγή συνειδήσεων μέσα από την τέχνη. Η μέθοδός μου εκεί αποσκοπεί, στο να φέρει δηλαδή αλλαγή στις συνειδήσεις».

Όσο για το προσφυγικό και για το αν έχει επισκεφθεί τα νησιά και τα σημεία της Αθήνας που πλήττονται περισσότερο, η Abramovic ήταν και πάλι αποστομωτική: «Είμαστε άνθρωποι όπως κι εσείς. Όπως εσείς δε μπορείτε να κάνετε κάτι για να λύσετε το πρόβλημα, το ίδιο ισχύει και για εμάς και γι αυτό, λοιπόν, το θεωρώ λάθος να κρινόμαστε για θέματα πολιτικής». Συνεχίζοντας, είπε πως είναι παράλλογο να έχουμε απαιτήσεις επιπέδου πολιτικής από καλλιτέχνες.

Κλείνοντας, η Abramović παρέφρασε τα λόγια ενός καλλιτέχνη των 70s λέγοντας: «Ο ρόλος της τέχνης είναι η παραγωγή ενέργειας. Εδώ, στο μουσείο Μπενάκη, προσπαθούμε να παράξουμε όλοι μαζί ενέργεια».

* Το πρόγραμμα Αs One αποτελεί ένα συμμετοχικό κοινωνικό project βασισμένο στη «Μέθοδο Abramović», σε συνδυασμό με παράλληλο πρόγραμμα performance και άυλης τέχνης, με τον τίτλο NEON-MAI Lab. Η «Μέθοδος Abramović» είναι μια σειρά ασκήσεων σχεδιασμένες από τη Marina Abramović τα τελευταία 40 χρόνια, με σκοπό τη διερεύνηση των ορίων του σώματος και του μυαλού. Στο συγκεκριμένο project το κοινό θα έχει βιωματική επαφή με την τέχνη της performance. Παράλληλα, το Lab θα παρουσιάζει μακράς διάρκειας performance, συνομιλίες, εργαστήρια και διαλέξεις, με ανερχόμενους Έλληνες καλλιτέχνες που επιλέχθηκαν από τη Marina Abramović και την επιμελητική ομάδα.  

Πρόγραμμα ΝΕΟΝ-ΜΑΙ As One 

Διάρκεια: 10 Μαρτίου – 24 Απριλίου 2016
Open Day: 10 Μαρτίου 2016, 12.00-20.00
Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, Αθήνα
Περισσότερες πληροφορίες στο neon.org.gr

Το πρόγραμμα As One θα παρουσιαστεί σε όλους τους χώρους του Κτιρίου Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη. Για το σκοπό αυτό, το Μουσείο διευρύνει το ωράριο λειτουργίας του ως εξής:

Ώρες λειτουργίας:

Τρίτη – Τετάρτη – Πέμπτη – Σάββατο: 12.00 – 20.00
Παρασκευή: 12.00 – 22.00
Κυριακή: 10.00 – 18.00
Δευτέρα Κλειστά
Είσοδος δωρεάν

Η Μέθοδος Abramović απευθύνεται σε ηλικίες 15 ετών και πάνω. Η είσοδος στη Μέθοδο επιτρέπεται έως και 45 λεπτά πριν την ώρα λήξης του ωραρίου λειτουργίας του Μουσείου.

Σοφία Κανελλοπούλου
[email protected]