Τουλάχιστον το ήμισυ του συνόλου των περιπτώσεων απώλειας της ακοής μπορούν να αποφευχθούν μέσω της πρωτογενούς πρόληψης, συμπεριλαμβανομένων των σωστών πρακτικών φροντίδας του αυτιού.

Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι υπάρχουν 360 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο που αντιμετωπίζουν προβλήματα ακοής ή είναι κωφοί (5,3% του παγκόσμιου πληθυσμού). Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι το 16% των ευρωπαίων ενηλίκων πάσχει από βαρηκοΐα σε τέτοιο βαθμό που επηρεάζει την καθημερινότητά του. Αυτό το ποσοστό είναι πολύ μεγαλύτερο από το 10% που είχε παρουσιαστεί σε προηγούμενη μέτρηση. Στην Ευρώπη, περίπου 71 εκατομμύρια ενήλικες, από 18 έως και 80 ετών, έχουν απώλεια ακοής μεγαλύτερη από 25db. Μόνο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο αριθμός των ανθρώπων με απώλεια ακοής είναι πάνω από 55 εκατομμύρια.

Οι σημαντικότερες αιτίες απώλειας της ακοής είναι:
1. Η συνεχής έκθεση σε θόρυβο στην εργασία
Η μακροχρόνια έκθεση σε συνεχή και δυνατό θόρυβο μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απώλεια ακοής. Αντικείμενα όπως οι μοτοσικλέτες και τα ηλεκτρικά εργαλεία μπορούν, επίσης, να βλάψουν την ακοή με την πάροδο του χρόνου. Αν μπορείτε, αποφύγετε τις θορυβώδεις δραστηριότητες ή κάντε ένα διάλειμμα.

2. Τραυματισμοί ή μεταβολές στην πίεση
Κάποιο σοβαρό τραύμα στο κεφάλι μπορεί να εξαρθρώσει κάποιο τμήμα του αυτιού ή να προκαλέσει βλάβες στα νεύρα, προκαλώντας μόνιμη απώλεια της ακοής.  Οι ξαφνικές αλλαγές στην πίεση – όπως η εκτέλεση πτήσεων ή καταδύσεων- μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο τύμπανο και στο εσωτερικό του αυτιού, καθώς και απώλεια ακοής. Σε σοβαρές περιπτώσεις τραυματισμών μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση

3. Φαρμακευτική αγωγή
Ορισμένα φάρμακα είναι γνωστό ότι προκαλούν ως παρενέργεια απώλεια ακοής. Στα φάρμακα αυτά συγκαταλέγονται ορισμένα αντιβιοτικά και φάρμακα κατά του καρκίνου. Η τακτική χρήση ασπιρίνης μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο απώλειας της ακοής, όμως συνήθως οι παρενέργειες υποχωρούν με την διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής.

4. Χρόνιες ασθένειες
Ορισμένες χρόνιες ασθένειες που δεν σχετίζονται άμεσα με την ακοή μπορεί να προκαλέσουν την απώλειά της. Για παράδειγμα, μπορεί να πρόκειται για κάποια βλάβη που οφείλεται στην διακοπή της ροής του αίματος στο εσωτερικό του αυτιού ή στον εγκέφαλο. Οι καρδιακές νόσοι, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η υψηλή πίεση αίματος, και ο διαβήτης είναι μερικές από τις αιτίες απώλειας της ακοής, καθώς επίσης και αυτοάνοσες νόσοι, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

5. Παιδικές ασθένειες
Πολλές παιδικές ασθένειες μπορεί να προκαλέσουν απώλεια ακοής. Οι μολύνσεις, για παράδειγμα, γεμίζουν τα αυτιά με υγρό και να προκαλούν απώλεια ακοής που συνήθως φεύγει όταν η λοίμωξη ιαθεί. Υπάρχουν, επίσης, ασθένειες που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την ακοή στα παιδιά, στις οποίες συγκαταλέγονται η ανεμοβλογιά, εγκεφαλίτιδα, η γρίπη, η ιλαρά, η μηνιγγίτιδα και η παρωτίτιδα.

6. Χρόνιες μολύνσεις του αυτιού.

7. Γεροντική ηλικία.

8. Ελλιποβαρές νεογνό (κάτω από 2,5 κιλά), νεογνικός ίκτερος και έλλειψη οξυγόνου του νεογνού.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα προβλήματα ακοής μπορούν να αντιμετωπισθούν επαρκώς με μέτρα δημόσιας υγείας, όπως η ανοσοποίηση, η βελτίωση της μητρικής και παιδικής υγείας και οι ασφαλείς συνθήκες στους χώρους εργασίας.

Τι πρέπει να ξέρετε για τα αυτιά σας
Η παραγωγή «κεριού» στο αυτί μας εξυπηρετεί την άμυνά του απέναντι στις μολύνσεις και άλλους βλαπτικούς παράγοντες (π.χ. είσοδος εντόμων). Φυσιολογικά, με τις μασητικές κινήσεις, το «κερί» σπρώχνεται και βγαίνει στον έξω ακουστικό πόρο. Τα αυτιά μας διαθέτουν τη λειτουργία του «αυτοκαθορισμού» από την κυψελίδα («κερί») που παράγεται στο δέρμα του έξω ακουστικού πόρου.

Οι μπατονέτες ή οτιδήποτε ανάλογο χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό του αυτιού, ιατρικά δεν επιτρέπεται. Η εισαγωγή τους στον έξω ακουστικό πόρο μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση «κεριού» αλλά και σε διάφορα ατυχήματα (τραυματισμό του δέρματος και πρόκληση ωτίτιδας, παραμονή βαμβακιού στον πόρο, διάτρηση τυμπάνου, κλπ).

• Ποτέ μην βάζετε τίποτα στο αυτί (όπως δάχτυλο ή μπατονέτα)
• Χρησιμοποιείστε πιστολάκι μαλλιών στη χαμηλότερη κλίμακα, για να στεγνώσετε εντελώς τα αυτιά σας
• Μην προσπαθήσετε να αφαιρέσετε κυψελίδα μόνοι σας. Η παρέμβαση του ειδικού Ωτορινολαρυγγολόγου είναι επιβεβλημένη στις περιπτώσεις που υπάρχει αρκετή συσσώρευση κυψελίδας

Αν υποφέρετε από υπερβολική παραγωγή «κεριού» από το αυτί τότε θα χρειάζεστε καθαρισμούς σε τακτά χρονικά διαστήματα για την αποφυγή συσσώρευσης μεγάλης ποσότητας κεριού στο βάθος του έξω ακουστικού πόρου. Κατόπιν συμβουλής του γιατρού σας, μπορείτε αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο για μερικές μέρες το μήνα, το οποίο μπορεί να μαλακώσει το κερί και να βοηθήσει στη έξοδο του από τον ακουστικό πόρο, αλλά και να συμβάλει στον ευκολότερο καθαρισμό του αυτιού από τον γιατρό.

Κωνσταντίνος Λούβρος, M.D.
medlabnews.gr