«Βοήθεια! Βοήθεια! Ζόμπι!». Σε αυτή τη φράση θα μπορούσε να συνοψιστεί όλη η ατμόσφαιρα και το θέμα της ταινίας τρόμου «Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ».

«Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ» («World War Z»)

Ένα θρίλερ μετα-αποκαλυπτικών διαστάσεων από το Μαρκ Φόρστερ («Finding Neverland», «Quantum of Solace»), ο οποίος στα δώδεκα λάτρεψε την κινηματογραφική τέχνη βλέποντας το φιλμ «Αποκάλυψη Τώρα» του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Κοινή συντεταγμένη των δύο αυτών παραγωγών είναι ο πόλεμος.

Ο «Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ» αποτελεί μια ελεύθερη κινηματογραφική απόδοση (και όχι διασκευή) του ομώνυμου μυθιστορήματος φρίκης του Μαξ Μπρουκς. Πηγή έμπνευσης του Μπρουκς είναι τα σύγχρονα ζόμπι του Τζορτζ Ρομέρο («Η Νύχτα των Ζωντανών-Νεκρών»). Ο συγγραφέας μέσα από μια συμβολική ιστορία «αλληλοφαγώματος» και πολέμου προσεγγίζει μια πλούσια γκάμα θεμάτων που απασχολούν την ανθρωπότητα.

Στηλιτεύει την ανικανότητα των σύγχρονων κυβερνήσεων να δώσουν λύσεις που επείγουν σε καίρια προβλήματα και μέσα από ένα περιβάλλον φανταστικό ή και αλληγορικό αναπαριστά τον αγώνα για επιβίωση, το διάχυτο αίσθημα της αβεβαιότητας για τα πάντα, τον πανικό, τη μαζοποίηση και τη διαμάχη μεταξύ των ανθρώπων.

Ένας ιός εξαπλώνεται ραγδαία στην ανθρωπότητα μετατρέποντας τους ανθρώπους σε ζωντανούς-νεκρούς. Ορδές από ζόμπι πλημμυρίζουν τους δρόμους και ρίχνονται σε ένα αβυσσαλέο κυνηγητό των ανθρώπων προκειμένου να ικανοποιήσουν τη λυσσαλέα δίψα τους για αίμα. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η οικογένεια του Τζέρι Λάιν (Μπραντ Πιτ) προσπαθεί και αυτή να επιβιώσει, όπως πολλοί άλλοι.

Ο θεατής γίνεται μάρτυρας αυτής της θεομηνίας μέσα από τα μάτια των μελών της οικογένειας. Ο Τζέρι Λάιν είναι πρώην υπάλληλος του Ο.Η.Ε. και αναλαμβάνει το δύσκολο εγχείρημα να βρει την αιτία του κακού και να το εξολοθρεύσει από τη ρίζα του. Μια σειρά περιπετειών ακολουθεί σε διάφορα σημεία της γης όπου το κοινό ταξιδεύει με ιλιγγιώδη ταχύτητα συνοδεύοντας τους θαρραλέους μαχητές.

Η κατάσταση εκτάκτου συναγερμού, ολοκληρωτικής καταστροφής και ακραίου πανικού αναπαρίσταται, ήδη από την αρχή της ταινίας, μέσα από τις κραυγές του αλαφιασμένου πλήθους που τρέχει δεξιά και αριστερά ενώ δημιουργούνται διάφορα προβλήματα στην κυκλοφορία. Το κάδρο της γενικής αναστάτωσης συμπληρώνεται με την «κάθοδο» των ζόμπι που τρέχουν μανιασμένα, σπέρνοντας τον τρόμο στους δρόμους της Φιλαδέλφειας. Η μανία που έχει καταλάβει αυτές τις περίεργες υπάρξεις εικονίζεται εύστοχα στην ταχύτητα που αναπτύσσουν καθώς και στη μαζικότητα της κίνησής τους.

Χαρακτηριστικό είναι το πλάνο όπου σκαρφαλώνουν ομαδικά τα τείχη της Ιερουσαλήμ. Με φρενήρη ρυθμό, τα ανθρωποειδή οικειοποιούνται μια κίνηση που θυμίζει βρωμερά έντομα ή έρποντα. Χωρίς να μπορεί να τα σταματήσει κανείς, σαν πεινασμένα μυρμήγκια που έχουν ξετρυπώσει απρόσμενα από μια μυρμηγκοφωλιά, τρέχουν προς ανεύρεση τροφής ανεβαίνοντας το ένα πάνω στο άλλο.

Το θρίλερ «Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ» εξελίσσεται σε ταινία δράσης φέροντας εμφανώς τα χαρακτηριστικά ενός μπλοκμπάστερ: ένας σταρ, ο Μπραντ Πιτ, ως κεντρικό πρόσωπο, ποικίλα εφέ που προϋποθέτουν γερό budget, θεαματικές σκηνές βίας, δράσης και αντίδρασης, με το χρόνο να κυλά απειλητικά. Ο πρωταγωνιστής είναι γενναίος, έξυπνος και δυνατός, ως συνήθως. Το τέλος είναι προβλέψιμο.

Ωστόσο, πέρα από τα τετριμμένα στοιχεία, ο σκηνοθέτης καταφέρνει να αποτυπώσει μια ατμόσφαιρα γενικευμένης νοσηρότητας και διάχυτης αποσάθρωσης η οποία παραπέμπει σε βιβλικές αναφορές και προφητικές ρήσεις. Δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε αυτόματα την «Αποκάλυψη του Ιωάννη», ο οποίος αναφέρεται, μεταξύ άλλων σε κάποιες «ακρίδες» που «εξήλθον εις την γην και εδόθη αυταίς εξουσία ως έχουσιν εξουσίαν οι σκορπιοί της γης» (Αποκ. Ιωάννη θ 1-2-3). Έννοιες και εκφράσεις, όπως «πολύς όχλος» (Αποκ. 7ο Κεφάλαιο), «καιρός της κρίσεως», «συντέλεια», «κόλαση», «πόλεμος», «σωτηρία» έρχονται άμεσα στο νου με την πόλη της Ιερουσαλήμ να δεσπόζει ως τόπος σωτηρίας..

Η κάμερα κινείται πολλές φορές νευρικά, πάνω-κάτω, δεξιά και αριστερά αποδίδοντας το ρυθμό της αφήγησης. Το σενάριο του τελευταίου μέρους της ταινίας ανατέθηκε στον Ντέιμον Λίντελοφ («Lost», «Star Trek», «Prometheus»). Το τέμπο της διήγησης αυτόματα αλλάζει. Ο τόπος δράσης είναι εντελώς διαφορετικός και τα ζόμπι δίνουν μια εικόνα που ταλαντεύεται μεταξύ αγριότητας και γελοιότητας.

Χαρακτηριστικά είναι τα μεσαία πλάνα των αποκλεισμένων ζόμπι που δείχνουν τη λύσσα τους, ανοίγοντας ξεδιάντροπα το στόμα, όμοια με αρπακτικά πουλιά. Ταυτόχρονα, μια χιουμοριστική διάθεση αναδύεται από τα αναπαριστώμενα που έρχονται να την ενισχύσουν οι μεταμφιεσμένοι σε «ζόμπι» ηθοποιοί που γύριζαν γύρω από τους θεατές κατά την ώρα της προβολής. Μια ευρηματική ιδέα, κατά την οποία υπερπηδείται –ως ένα βαθμό- η αδυναμία του κινηματογράφου σε σχέση με το θέατρο: η φυσική παρουσία του ηθοποιού. Από την άλλη, ιδιότητα που έχει η κάμερα να είναι «πανταχού παρούσα» μας παρασύρει σε ένα θέαμα διασκεδαστικό και δελεαστικό.

Παίζουν: Μπραντ Πιτ, Μιρέιγ Ίνος, Ντέιβιντ Μορς, Τζέιμς Μπατζ Ντέιλ, Μάθιου Φοξ, Έρικ Γουέστ, Φάνα Μοκοένα, Ντανιέλα Κερτέσζ. Η ταινία προβάλλεται από την UIP.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ