Η τροφική δηλητηρίαση, που ονομάζεται επίσης τροφιμογενής ασθένεια, είναι η ασθένεια που προκαλείται από την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, όταν αυτά προσβληθούν από μολυσματικούς οργανισμού (βακτήρια, ιοί, παράσιτα, τοξίνες).

Σύμφωνα με το webmd.com, τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης περιλαμβάνουν συχνά ναυτία, εμετό ή διάρροια, η οποία μπορεί να αρχίσει λίγες ώρες μετά την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων. Τις περισσότερες φορές, η τροφική δηλητηρίαση είναι ήπια και υποχωρεί χωρίς θεραπεία, ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις απαιτείται ακόμα και νοσηλεία.

Στις ομάδες υψηλού κινδύνου για διάφορες μορφές τροφικής δηλητηρίασης περιλαμβάνονται οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, που θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση μισοψημένων κρεάτων και αυγών, μη παστεριωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων, άψητων λουκάνικων και αλλαντικών καθώς επίσης και ωμών θαλασσινών. Ποιοι είναι οι γνωστοί αλλά και άγνωστοι τύποι τροφικής δηλητηρίασης;

Λιστέρια

Η λιστέρια είναι ένα γένος βακτηρίων, που περιέχει επτά είδη. Μπορεί να προκληθεί από ωμά φρούτα, λαχανικά και μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Τα συμπτώματα της λοίμωξης περιλαμβάνουν πυρετό, μυϊκούς πόνους, στομαχικές διαταραχές ή διάρροια, που μπορούν να διαρκέσουν από δύο ημέρες έως δύο μήνες μετά την έκθεση. Για την καλύτερη ασφάλειά σας τρίψτε τα ακατέργαστα προϊόντα (φρούτα και λαχανικά) πολύ καλά πριν τα κόψετε και φυλάξτε τα στο ψυγείο στους 4 °C. Μάλιστα οι ειδικοί επιμένουν, ότι πρέπει να δείχνετε ιδιαίτερη φροντίδα όταν κάποιο προϊόν έρθει σε επαφή με τη φλούδα του πεπονιού.

Ακόμη, τα γαλακτοκομικά προϊόντα που παρασκευάζονται από νωπό γάλα, όπως το γιαούρτι και τα μαλακά τυριά, μπορεί να αναπτύξουν λιστέρια, καθώς τα βακτήριά της μπορούν να ζήσουν σε ψυχρότερες θερμοκρασίες. Ελέγξτε την ετικέτα των προϊόντων που αγοράζετε και βεβαιωθείτε, ότι υπάρχει σαφής ένδειξη παστερίωσης.

Σαλμονέλα

Πουλερικά και αυγά, επεξεργασμένα τρόφιμα και ωμό κρέας είναι οι «συνήθεις ύποπτοι» για σαλμονέλα. Πρόκειται ίσως για το πιο γνωστό είδος τροφικής δηλητηρίασης, καθώς τα βακτήρια της σαλμονέλα μπορούν να μολύνουν οποιοδήποτε τρόφιμο, αν και υπάρχει ένας μεγαλύτερος κίνδυνος από τα ζωικά προϊόντα, λόγω της επαφής με τα περιττώματα των ζώων.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κράμπες στο στομάχι, πυρετό και διάρροια για 12 έως 72 ώρες μετά την έκθεση, ενώ η ασθένεια συνήθως διαρκεί τέσσερις έως επτά ημέρες. Για την καλύτερη ασφάλειά σας ποτέ μην καταναλώνετε ωμά ή ελαφρώς μαγειρεμένα αυγά.

Προσοχή στα πουλερικά. Πρέπει να είναι πολύ καλά μαγειρεμένα, ενώ πρέπει να αποθηκεύονται χωριστά από τα άλλα τρόφιμα. Πλύνετε πολύ καλά τα χέρια σας, τις σανίδες κοπής και τα σκεύη μετά το μαγείρεμα των πουλερικών.

Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένα φρέσκα προϊόντα όπως τομάτες, καυτερές πιπεριές, χόρτα για σαλάτα, παπάγια και μικροί βλαστοί μπορεί να εμφανίσουν σαλμονέλα. Αυτό συμβαίνει ενδεχομένως επειδή καλλιεργούνται σε θερμές, υγρές συνθήκες και συχνά τρώγονται ωμά ή ελαφρώς μαγειρεμένα. Οι λοιμώξεις μπορεί να είναι σοβαρές ή ακόμη και θανατηφόρες σε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως τα μωρά και οι ηλικιωμένοι με εύθραυστη υγεία.

Ακόμη, τσιπς, κράκερ, έτοιμες σούπες και κατεψυγμένα γεύματα μπορεί να αποτελέσουν ένα μικρό κίνδυνο για λοίμωξη από σαλμονέλα. Ωστόσο, το ωμό κρέας και ιδιαίτερα ο κιμάς, είναι μέσα στα προϊόντα που μπορούν να αναπτύξουν σαλμονέλα.

Αποφύγετε την επαφή με τα χέρια όταν μαγειρεύετε ωμό κρέας και καθαρίστε διεξοδικά με ζεστό νερό και σαπούνι τα χέρια σας, μαγειρικά σκεύη και επιφάνειες, μετά την επαφή (με το ωμό κρέας).

E. coli

Το βακτήριο E. coli ζει στο έντερο των ζώων και μπορεί να μολύνει το βόειο κρέας κατά τη διαδικασία σφαγής. Τα συμπτώματα της λοίμωξης από Ε. coli περιλαμβάνουν σοβαρές κοιλιακές κράμπες, διάρροια και έμετο.

Η ασθένεια αναπτύσσεται συνήθως αρκετές ημέρες μετά την έκθεση και μπορεί να είναι σοβαρή ειδικά σε ευάλωτα άτομα. Διαρκεί περίπου μία εβδομάδα.

Για την ασφάλειά σας μαγειρέψτε κρέας αρκετά καλά (αποφύγετε να είναι ροζ στο κέντρο) και μην τοποθετείτε ένα μαγειρεμένο κομμάτι κρέας σε ένα πιάτο, που προηγουμένως έχετε ακουμπήσει το ωμό κρέας. Πλύνετε τα σκεύη, με ζεστό νερό και σαπούνι.

Οι φρέσκοι χυμοί και το γάλα μπορούν επίσης να αναπτύξουν E.coli. Η παστερίωση χρησιμοποιεί τη θερμότητα για να σκοτώσει τα βακτήρια, γι' αυτόν το λόγο καλό θα ήταν να μην εμπιστεύεστε προϊόντα που δεν έχουν παστεριωθεί. Αν δεν είστε σίγουροι, βράστε το προϊόν πριν το πιείτε.

Αλλά και για τα φρούτα και τα λαχανικά υπάρχει ο κίνδυνος να μολυνθούν από E. coli, εάν το λίπασμα ή το νερό που χρησιμοποιείται για να αναπτυχθούν φέρει τα βακτήρια. Τα φυλλώδη πράσινα προϊόντα μάλιστα, έχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Αλλαντίαση

Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια, πιθανώς θανατηφόρα ασθένεια που συνδέεται με ακατάλληλα κονσερβοποιημένα προϊόντα. Μάλιστα, τα σπιτικά προϊόντα (όπως το μέλι, τα αλλαντικά, προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως τα καπνιστά ή τα παστά ψάρια), που έχουν κονσερβοποιηθεί διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.

Στην περίπτωση της αλλαντίασης, τα μωρά έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν, ενώ τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κράμπες, εμετό, αναπνευστικά προβλήματα, δυσκολία στην κατάποση, διπλή όραση και αδυναμία ή παράλυση. Αν υποψιάζεστε δηλητηρίαση από αλλαντίαση, καλέστε αμέσως τον γιατρό σας.

Για την καλύτερη ασφάλειά σας ποτέ μη δίνετε μέλι σε παιδιά κάτω των 12 μηνών και πετάξτε κουτιά, που έχουν διογκωθεί, βάζα με διαρροή και κονσέρβες, που έχουν σκουριάσει.

Σταφυλόκοκκος

Αν και οι περισσότεροι δε το γνωρίζουν, είναι πολύ πιθανό κάποιος να νοσήσει από σταφυλόκοκκο, λόγω της κατανάλωσης μίας σαλάτας, ενός σάντουιτς ή κάποιου αρτοσκευάσματος. Απλά, η διαφορά είναι, ότι τα τρόφιμα αυτά είναι «φορείς» της λοίμωξης. Με απλά, λόγια για να μεταφερθεί το βακτήριο πρέπει αυτός που ετοιμάζει το προϊόν να νοσεί ο ίδιος από σταφυλόκοκκο.

Ο κατάλογος των τροφίμων, που διατρέχουν το υψηλότερο κίνδυνο περιλαμβάνει σάντουιτς, σαλάτες (όπως αυγό, τόνο, κοτόπουλο, πατάτες, μακαρόνια), γλυκίσματα με γέμιση κρέμας και πουτίγκες. Τα συμπτώματα εμφανίζονται γρήγορα, μέσα σε μόλις 30 λεπτά και περιλαμβάνουν έμετο, κράμπες και διάρροια. Η ασθένεια διαρκεί συνήθως μία έως τρεις ημέρες.

Για να προστατευτείτε πλύνετε καλά τα χέρια πριν το φαγητό και μη χειρίζεστε τρόφιμα, εάν είστε άρρωστοι, έχετε μόλυνση στη μύτη ή τα μάτια, μια ανοικτή πληγή ή μόλυνση στα χέρια ή τους καρπούς σας.

Καμπυλοβακτήριο

Μόλις μία σταγόνα από το ζουμί ενός ωμού πουλερικού μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη του καμπυλοβακτηρίου, μιας όχι ιδιαίτερα γνωστής ασθένειας, που βρίσκεται όμως μεταξύ των κύριων αιτιών τροφικής δηλητηρίασης.

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, κράμπες, διάρροια και έμετο, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν σε λιγότερο από μια εβδομάδα. Ωστόσο σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο Guillain-Barre, μια σπάνια, σοβαρή ασθένεια, η οποία αναπτύσσεται λίγες εβδομάδες μετά από διαρροϊκές ασθένειες και μπορεί να προκαλέσει προσωρινή παράλυση.

Νοροιός γαστρεντερίτιδας

Ο νοροιός είναι μία αρκετά συνηθισμένη μορφή τροφικής δηλητηρίασης. Πρόκειται για έναν τύπο γαστρεντερίτιδας, αυτό που απλά ονομάζουμε «γρίπη στο στομάχι». Μπορεί να προκαλέσει έμετο και διάρροια, που διαρκούν συνήθως 24 με 48 ώρες.

Οι συγκεκριμένοι ιοί (norwalk virus) μολύνουν τα τρόφιμα, όταν ένας εργαζόμενος τροφίμων δεν πλύνει καλά τα χέρια του μετά τη χρήση της τουαλέτας. Τα τρόφιμα όπως σαλάτες ή ωμά οστρακοειδή τίθενται σε κίνδυνο ακριβώς επειδή δε μαγειρεύονται πριν από το φαγητό.

Vibrio vulnificus

Το «vibrio vulnificus» είναι ένα βακτήριο που ζει σε ζεστό θαλασσινό νερό και μπορεί να μολύνει τα οστρακοειδή, κυρίως τα στρείδια. Η V. vulnificus μόλυνση προκαλεί τα ίδια συμπτώματα με την γαστρεντερίτιδα, αλλά σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να εξελιχθεί σε απειλητική για τη ζωή λοίμωξη του αίματος.

Παραλυτική δηλητηρίαση από οστρακοειδή

Η παραλυτική τοξίνη των μαλακίων (PSP) παράγεται από ορισμένα είδη φυκιών. Όταν αυτά τα φύκια «ανθίζουν» - διαδικασία γνωστή ως «κόκκινη παλίρροια» - παράγουν υψηλά επίπεδα της τοξίνης αυτής και τα οστρακοειδή μπορεί να μολυνθούν.

Τα συμπτώματα του PSP περιλαμβάνουν μούδιασμα στα χείλη και τη γλώσσα, δυσκολία στην αναπνοή και ενδεχόμενη παράλυση. Ωστόσο, σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να επέλθει ο θάνατος σε λιγότερο από 30 λεπτά μετά από έκθεση. Ευτυχώς, βέβαια η περίπτωση αυτή είναι εξαιρετικά σπάνια καθώς τα οστρακοειδή ελέγχονται τακτικά για τις τοξίνες, πριν πωληθούν στο κοινό.

Σκομβροτοξίνη

Η δηλητηρίαση σκομβοτοξίνη (scombrotoxin) είναι μια αλλεργικού τύπου αντίδραση στην κατανάλωση ψαριών, τα οποία έχουν αρχίσει να χαλάνε. Τα πιο «ύποπτα» είναι ο τόνος, το σκουμπρί και τα μαγιάτικα.

Στα πρώτα στάδια της αλλοίωσης, τα βακτήρια παράγουν ισταμίνες στα ψάρια και αυτό προκαλεί μια αίσθηση καψίματος στο στόμα, κνησμώδες εξάνθημα, ζάλη, πονοκέφαλο και διάρροια. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μέσα σε τέσσερις έως έξι ώρες και τα αντιισταμινικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν.

Πότε να καλέσετε γιατρό

Οι περισσότεροι τροφιμογενείς νόσοι συνήθως θεραπεύονται μόνες τους, αλλά σε περιπτώσεις όπου έχετε:

• υψηλό πυρετό

• κόπρανα με αίμα

• παρατεταμένο έμετο

• διάρροια (που διαρκεί περισσότερο από τρεις ημέρες)

• σημάδια αφυδάτωσης (στεγνό στόμα, ζάλη, μειωμένη ούρηση)

επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας.