Ναυτία ορίζεται η ανησυχία στο στομάχι, που συχνά προηγείται του εμετού, ο οποίος στη συνέχεια μπορεί να προκληθεί εκούσια ή και ακούσια. Η εμφάνιση της ναυτίας και του εμετού δεν είναι κάτι σπάνιο, αφού οι αιτίες που τα προκαλούν είναι πολλές και ποικίλουν.

Τι προκαλεί τη ναυτία και τον έμετο;

Η ναυτία και ο εμετός, δεν είναι ασθένειες, αλλά συμπτώματα ασθενειών και συγκεκριμένων καταστάσεων, ενίοτε σοβαρών ενίοτε λιγότερο σημαντικών, όπως είναι η εγκυμοσύνη, ο έντονος και οξύς πόνος, η έντονη συναισθηματική φόρτιση, κάποιο πρόβλημα στη χολή, η τροφική δηλητηρίαση, διάφορες ιώσεις, η υπερφαγία, η διάσειση ή το εγκεφαλικό τραύμα, το καρδιακό επεισόδιο, το έλκος, ο όγκος στον εγκέφαλο, κάποια είδη καρκίνου, η βουλιμία ή άλλες ψυχογενείς ασθένειες, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και οι υψηλές θερμοκρασίες.

Οι αιτίες που προκαλούν τον εμετό διαφέρουν από ηλικία σε ηλικία. Τα παιδιά, για παράδειγμα, συνήθως κάνουν εμετό για να ξεπεράσουν μια ιογενή λοίμωξη, μια τροφική δηλητηρίαση ή αλλεργία στο γάλα, τη ναυτία που τους προκαλεί το καράβι ή το ταξίδι με το αυτοκίνητο, την υπερφαγία ή γενικότερα όποια ασθένεια τους έχει προκαλέσει υψηλό πυρετό.

Συνήθως, ο χρόνος που εμφανίζεται η ναυτία και ο εμετός, καθορίζει και την αιτία. Όταν παρουσιάζεται μετά από ένα γεύμα, τότε η πιθανότερη αιτία είναι είτε η δηλητηρίαση, είτε η γαστρίτιδα ή ένα έλκος, ή ακόμα και η βουλιμία.

Ο εμετός 1-8 ώρες μετά το γεύμα, μπορεί επίσης να σημαίνει τροφική δηλητηρίαση, αν και ορισμένα βακτήρια όπως η σαλμονέλα, αργούν ακόμα περισσότερο (από τις 8 ώρες) να εκδηλώσουν συμπτώματα.

Κάνει κακό ο εμετός;

Ο εμετός σαν εμετός, δεν είναι κακός για την υγεία, αλλά είναι κακό σημάδι για την κατάσταση της υγείας, αφού μάλλον να είναι προειδοποίηση για σοβαρότερες καταστάσεις όπως είναι μια διάσειση, η μηνιγγίτιδα, η σκωληκοειδίτιδα, ο όγκος στον εγκέφαλο και όλες οι αιτίες, που προαναφέρθηκαν.

Ένα πρόβλημα όμως, που προκύπτει από τον ίδιο τον εμετό, είναι η αφυδάτωση. Οι ενήλικες έχουν την ικανότητα να προβλέψουν την αφυδάτωση από τα συμπτώματα (όπως είναι η διαρκής δίψα και τα στεγνά χείλη) και να την αντιμετωπίσουν.

Δε συμβαίνει όμως το ίδιο με τα παιδιά, που δεν έχουν τη γνώση να αντιληφθούν τα συμπτώματα της αφυδάτωσης από μόνα τους, οπότε είναι σημαντικό, οι ενήλικες να αναζητήσουν αυτές τις ενδείξεις στα παιδιά που κάνουν εμετούς και παρουσιάζουν και διάρροια.

Ακόμα, οι επαναλαμβανόμενοι εμετοί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρότερες καταστάσεις όπως είναι η υπερέμεση κύηση, που θέτει σε κίνδυνο και τη μητέρα και το έμβρυο.

Σπανίως, οι επαναλαμβανόμενοι και συχνοί εμετοί μπορούν να προκαλέσουν βλάβη ή και σκίσιμο στον οισοφάγο (σύνδρομο Mallory-Weiss), που να απαιτεί στη συνέχεια άμεση χειρουργική επέμβαση.

Πώς αντιμετωπίζεται ο έμετος;

Ο εμετός, ασχέτως της ηλικίας του ατόμου που ταλαιπωρεί, αντιμετωπίζεται με μεγάλες ποσότητες νερού, αποφεύγοντας την κατανάλωση στερεών τροφών, μέχρι να περάσουν τα συμπτώματα και τη διακοπή φαρμακευτικής αγωγής, που πιθανά αναστατώνει επιπλέον το στομάχι (αλλά σε αυτή την περίπτωση καλό είναι να έχετε συμβουλευτεί πρώτα το γιατρό σας).

Οι έγκυες, που εμφανίζουν πρωινή ναυτία, καλό είναι να τρώνε μερικά κράκερς πριν σηκωθούν από το κρεβάτι ή ένα πρωτεϊνούχο σνακ, όπως είναι λίγο καθαρό κρέας ή λίγο τυρί, πριν πέσουν για ύπνο το βράδυ.

Ο εμετός που συνοδεύει τις ισχυρές φαρμακευτικές αγωγές για την αντιμετώπιση του καρκίνου, δυστυχώς απαιτεί επιπλέον φάρμακα για τη λύση του.

Πώς αποφεύγεται η εμφάνιση της ναυτίας;

Η ναυτία μπορεί να αποφευχθεί με πολλούς τρόπους. Μερικοί από αυτούς είναι να καταναλώνετε συχνά και μικρά γεύματα μέσα στη μέρα (όχι τρία μεγάλα γεύματα), να τρώτε αργά, να αποφεύγετε τις τροφές που χωνεύονται δύσκολα, να ξεκουράζεστε μετά το γεύμα με το κεφάλι υπερυψωμένο περίπου 30 εκατοστά από το ύψος των ποδιών, να πίνετε υγρά περισσότερο ανάμεσα στα γεύματα παρά κατά τη διάρκεια των γευμάτων, ενώ καλό είναι να καταναλώνετε ημερησίως τουλάχιστον 6-8 ποτήρια νερό.

Πώς θα αποφύγετε τον εμετό;

Όταν αρχίζετε να νιώθετε ναυτία και ανησυχία στο στομάχι, αλλά θέλετε να αποφύγετε το ενδεχόμενο εμετού, δοκιμάστε να πιείτε υγρά με γλυκιά γεύση, όπως είναι τα αναψυκτικά και οι χυμοί (αποφύγετε το χυμό πορτοκάλι και γκρέηπφρουτ, εξαιτίας της οξύτητάς τους) και καλό είναι να ξαπλώσετε ή έστω να αποφύγετε οποιαδήποτε σωματική άσκηση, που μπορεί να προκαλέσει τον εμετό.

Όσον αφορά στη ναυτία, που αντιμετωπίζουν πολλά παιδιά στο αυτοκίνητο, φροντίστε το παιδί να κοιτάει τη διαδρομή από το παρμπρίζ του αυτοκινήτου και όχι από τα πλαϊνά παράθυρα, που η κίνηση του τοπίου θα χειροτερεύσει την κατάσταση.

Τέλος, καλό είναι τα παιδιά να μην παίζουν και τρώνε ταυτόχρονα, όχι μόνο στο αυτοκίνητο αλλά οπουδήποτε, καθώς αυτό μπορεί εύκολα να καταλήξει σε περιστατικά ναυτίας.

Πότε πρέπει να καλέσετε γιατρό

Καλέστε για ιατρική βοήθεια στις περιπτώσεις, που ο εμετός (και η διάρροια) στους ενηλίκους επιμένει για διάστημα περισσότερο της μιας μέρας και τα συμπτώματα αφυδάτωσης δεν υποχωρούν.

Στην περίπτωση ανήλικων, καλό είναι να απευθυνθείτε σε γιατρό, όταν τα συμπτώματα διαρκούν για κάποιες ώρες και το παιδί έχει πυρετό, ή δεν έχει ουρήσει για τις τελευταίες 6 ώρες.

Η επικοινωνία με γιατρό είναι επίσης απαραίτητη, όταν στον εμετό παρατηρούνται ίχνη αίματος, έχετε ισχυρό πονοκέφαλο που δεν υποχωρεί ή ο αυχένας σας έχει γίνει δύσκαμπτος.

Επίσης, όταν ο πυρετός ξεπερνά τους 38°C, παρατηρείτε σημάδια λήθαργου ή σύγχυσης του ασθενή, περιστατικά διάρροιας και ταχυπαλμία, τότε πάλι, η επιστημονική βοήθεια κρίνεται απαραίτητη.