Μια πρωτόγνωρη, συγκλονιστική εμπειρία περιμένει όσους πάρουν την απόφαση να κατηφορίσουν προς το κτίριο της Πειραιώς.

Η «Μέθοδος Abramović»  είναι μια σειρά από ασκήσεις που η Marina Abramović σχεδιάζει και εξελίσσει τα τελευταία 40 χρόνια. Σκοπός είναι η διερεύνηση των ορίων του σώματος και του μυαλού.

Αυτό ξέραμε και με αυτό κατά νου πήγαμε το μεσημέρι της Πέμπτης, 10 Μαρτίου, στην πρώτη μέρα της παρουσίασης της μεθόδου στην Αθήνα. Με περιέργεια, ενθουσιασμό αλλά και μια δόση αμηχανίας, αφού το πρώτο πράγμα που μας ζητήθηκε ήταν να αφήσουμε τις τσάντες με όλο τους το περιεχόμενο στα lockers της εισόδου. Μετά την απαλλαγή από τις κυριολεκτικές αποσκευές, σειρά είχαν οι άλλες, οι αόρατες, οι βαθύτερες και πιο ογκώδεις. Η διαδικασία είναι μελετημένη. Η Marina δεν θα άφηνε μια ομάδα δημοσιογράφων, να περάσουν στο δια ταύτα της μεθόδου της με όλη την ένταση της δουλειάς, το άγχος του γραφείου και την κεκτημένη της πόλης στις πλάτες τους.

Menelaos Myrillas / SOOC / Menelaos Myrillas

Πρώτα έπρεπε να περάσουμε από τρία διαδοχικά δωμάτια όπου ισάριθμες, μαυροντυμένες γυναίκες αναλάμβαναν την αποφόρτιση και την προετοιμασία των αισθήσεων για αυτό που θα ακολουθούσε. Ασκήσεις αναπνοής, διατάσεις, αυτοσυγκέντρωση, ξανά αναπνοές που στην αρχή ίσως σε κάνουν να μειδιάς και να κοιτάς λοξά τον διπλανό σου αναζητώντας το νόημα όλου αυτού, όμως στο τέλος το νιώθεις στο περπάτημά σου που είναι πιο ελαφρύ, στο μυαλό σου που είναι πιο καθαρό και στις αισθήσεις σου που μοιάζει να είναι πιο οξυμένες.

Η μεγαλύτερη στιγμή αμηχανίας φτάνει όταν καλείσαι να φορέσεις ηχομονωτικά ακουστικά. Όταν έχεις συνηθίσει στους ήχους της πόλης και στη φασαρία των αθηναϊκών δρόμων, η απόλυτη αποκοπή από αυτήν, σου δημιουργεί μια αίσθηση ορφάνιας, ένα κενό που δεν ξέρεις πώς να διαχειριστείς. Από τα πρώτα βήματα όμως σε αυτή τη νέα κατάσταση παρατηρείς πως ταυτόχρονα με την αμηχανία, νιώθεις ανακουφισμένος. Και προχωράμε.

Menelaos Myrillas / SOOC / Menelaos Myrillas

Η αίθουσα μύησης στην μέθοδο Abramović» είναι μεγάλη, φωτεινή, γεμάτη κόσμο που συνεχίζει να έρχεται και να τη γεμίζει. Αναρωτιέσαι πώς θα μπορέσεις σε ένα τέτοιο περιβάλλον «να διερευνήσεις τα όρια του σώματος και του μυαλού σου». Οι συνεργάτες της Marina σε παίρνουν από το χέρι και σε οδηγούν στις επιμέρους δραστηριότητες με τις οποίες μπορείς να καταπιαστείς. Ντυμένοι στα μαύρα, ήρεμοι, περπατούν αργά και, καθώς περνά η ώρα, βλέπεις πως και εσύ και οι γύρω σου κάνετε το ίδιο. Μετανιώνεις που φοράς τακούνια που κάνουν θόρυβο και θα ήθελες να τα βγάλεις, να είναι ο βηματισμός σου άηχος, ανύπαρκτος όπως σιγά σιγά νιώθεις και τον εαυτό σου.

Τι μπορείς να κάνεις στην αίθουσα.

Felipe Neves

Μπορείς να διαχωρίσεις και καταμετρήσεις φακές και κόκκους ρυζιού. Στην αρχή νιώθεις άβολα, ίσως και λίγο αστείος που σαν παιδί κάθεσαι και ασχολείσαι με κάτι τόσο ανούσιο. Λίγα λεπτά φτάνουν για να καταλάβεις πως δεν είναι καθόλου τυχαία η επιλογή αυτή να είναι η πρόταση που σε υποδέχεται μόλις μπεις στην αίθουσα. Στην προσπάθεια να ξεχωρίσεις τα τοσοδούλικα αυτά σπόρια μεταξύ τους, συγκεντρώνεσαι τόσο σε αυτό που κάνεις, που ξεχνάς ότι γύρω σου υπάρχει κόσμος και όλες οι σκέψεις απωθούνται.

Felipe Neves

Μπορείς να περπατήσεις σε slow motion. Οι μαυροντυμένοι facilitators σε παίρνουν από το χέρι και σε εντάσσουν σε μια ομαδική διαδρομή που σκοπό δεν έχει τον τερματισμό αλλά το «ταξίδι». Προσπαθώντας να συμμορφωθείς με τις ταχύτητες των άλλων και ταυτόχρονα να διατηρήσεις την ισορροπία σου, μπαίνεις σε μια πρωτόγνωρη διαδικασία αυτοσυγκέντρωσης και προσήλωσης στο στόχο. Κι ενώ στην αρχή η αλά αργό moonwalk άσκηση μοιάζει γελοία και βαρετή, κάπου στην πορεία σε παρασύρει και σε βάζει σε συνειδητή τροχιά προς το τέρμα.

Felipe Neves

Μπορείς να κοιμηθείς. Οι συνεργάτες της Abramović θα σε βοηθήσουν να ξαπλώσεις στα παραταγμένα στη σειρά ράντσα, θα σε σκεπάσουν και εσύ θα νιώσεις πως αυτό είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο: να ξαπλώνεις σε ένα κρεβάτι του Μουσείου Μπενάκη μέσα σε μια αίθουσα γεμάτη κόσμο στις 12.00 το μεσημέρι με τα φώτα ορθάνοιχτα τον κόσμο να περνάει γύρω σου να σε βλέπει και να σε παρατηρεί. Αυτό όμως είναι το παράξενο. Πως κανείς δεν σε παρατηρεί, κανείς δεν νοιάζεται τι κάνεις και πώς το κάνεις. Οι συμμετέχοντες μοιάζει να μοιράζονται μια οικειότητα που ποτέ δεν θα μπορούσαν να αποκτήσουν στο περιβάλλον της πόλης. Νιώθεις πως είσαι μέρος ενός αρμονικού όλου αλλά ταυτόχρονα μόνος, συγκεντρωμένος στο δικό σου όλο.

Felipe Neves

Μπορείς να κλείσεις τα μάτια και να σταθείς όρθιος όσο αντέξεις. Στην αρχή βλέπεις τους άλλους να το κάνουν και παίρνεις όρκο πως δεν θα αντέξεις παραπάνω από λίγα λεπτά. Κ όμως. Τα λεπτά περνάνε, κι όμως εσύ νιώθεις πως ο χρόνος σταμάτησε με το που ανέβηκες στην ξύλινη πλατφόρμα. Και δεν θες να ανοίξεις τα μάτια, δεν θες να βγεις έξω από αυτό που το αισθάνεσαι σαν μια μεγάλη κατάκτηση. Το σώμα σου το νιώθεις συγκροτημένο, αλλά και άυλο, απολύτως παρόν αλλά και χωρίς τη βασική του ιδιότητα, το βάρος, και για πρώτη φορά ίσως ενωμένο με το μυαλό σου. Και δεν σκέφτεσαι τίποτα.

Μπορείς να καθίσεις σε μια καρέκλα και να κοιτάξεις κάποιο από τα χρωματιστά χαρτιά που έχουν τοποθετήσει στις κολόνες. Η αίσθηση της συγκέντρωσης και πάλι είναι το ζητούμενο αλλά και αυτό που κατακτάς αρκεί να δώσεις χρόνο στον εαυτό σου.

Felipe Neves

Μπορείς να καθίσεις αντικριστά σε κάποιον άγνωστο και να κοιταχτείτε στα μάτια για όσο χρόνο θέλετε. Το συναίσθημα είναι περίεργο γιατί ενώ στην αρχή η αμηχανία κυριαρχεί, λίγο μετά ξεχνάς τί είναι αυτό που κάνεις, πού βρίσκεσαι και τί σου συμβαίνει και απλώς χάνεσαι στα μάτια του άλλου που μετατρέπονται σε μια δίοδο μη σκέψης για το μυαλό σου. Σκοπός της άσκησης είναι η σύνδεση αγνώστων ανθρώπων μέσα από το παράθυρο της ψυχής τους, τα μάτια. Αυτή την πανανθρώπινη «γλώσσα» που ξεπερνά κάθε εμπόδιο επικοινωνίας. Η άσκηση μπορεί να δημιουργήσει τόση φόρτιση ώστε τα δάκρυα να μην κρατηθούν. Το είδαμε άλλωστε σε μερικές περιπτώσεις να συμβαίνει μπροστά μας.

Η πιο έντονη στιγμή ίσως είναι εκείνη όπου τα μέλη της ομάδας σού κλείνουν τα μάτια με μαύρο πανί, σε κρατούν για λίγο από το χέρι και μετά σε αφήνουν να περπατήσεις μόνος σου στο χώρο. Δύσκολο το εγχείρημα, ίσως το πιο απαιτητικό αφού ο συνδυασμός μη ακοής και μη όρασης σε αφήνει εκτεθειμένο και κατά κάποιον τρόπο αβοήθητο.

Menelaos Myrillas / SOOC / Menelaos Myrillas

Η μέθοδος Abramović κλείνει ξεκάθαρα το μάτι στο διαλογισμό: μέσα στο διάστημα που παραμένεις στο δωμάτιο, το μυαλό καθαρίζει τόσο που σχεδόν μεταφέρεσαι σε μια παράλληλη και άυλη μη-πραγματικότητα. Είναι λες και σου ανοίγεται κλεφτά το παράθυρο προς μια αλλόκοσμη, μυστικιστική εμπειρία όπου ο χρόνος μετριέται σε άλλη κλίμακα και η βαρύτητα σχεδόν παύει να υπάρχει. Με τη μέθοδό της, η Marina Abramović έχει καταφέρει κάτι το φοβερό: έχει δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες για μια βαθιά ατομική εμπειρία που όμως δε μπορεί να βιωθεί χωρίς την ενέργεια των άλλων. Όλοι μαζί και ο καθένας μόνος του την ίδια στιγμή. As one.

Χριστίνα Χρυσανθοπούλου
[email protected]
Σοφία Κανελλοπούλου
[email protected]