Κάποιοι δεν έχουν καταλάβει τι ακριβώς είναι η γλουτένη, ενώ άλλοι την αποφεύγουν χωρίς ακριβώς να ξέρουν το γιατί. Η γλουτένη, όμως, για κάποιους δεν είναι επικίνδυνη, ενώ για άλλους αποδεικνύεται βασανιστική. Τι ακριβώς συμβαίνει;

Πολλοί νομίζουν πως πρόκειται για άλλη μια διατροφική μόδα κι όχι άδικα, αφού κάθε λίγο υπάρχει μια μαζική τάση προς μια διατροφική κατεύθυνση ή απαγορεύσεις που προκύπτουν αναλόγως. Όσον αφορά τη γλουτένη, όμως, υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να γνωρίσετε, τα οποία ενδεχομένως να σας δώσουν λύσεις σε κάποια προβλήματα που έχετε και δεν έχετε εντοπίσει ακόμη την αιτία.

Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που υπάρχει σε μερικά δημητριακά, όπως το σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη, η οποία είναι κάνει το ζυμάρι του ψωμιού να «φουσκώσει». Η αλήθεια είναι ότι η κατανάλωσή της μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στο μικροβίωμα του εντέρου και να επηρεάσει τον οργανισμό με τρόπους που δεν φανταζόσασταν.

Τι ακριβώς συμβαίνει;
Το πεπτικό μας φιλοξενεί εκατομμύρια βακτήρια, τα οποία όσο κι αν ακούγονται τρομαχτικά, βοηθούν στην ισορροπία του. Όσο πιο υγιές είναι το μικροβίωμα, τόσο πιο υγιείς είμαστε κι εμείς. Οι τροφές που καταναλώνουμε, όμως, μπορούν να το επηρεάσουν είτε προς το καλύτερο, είτε προς το χειρότερο. Η γλουτένη, συγκεκριμένα, μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμες αλλαγές στα εντερικά βακτήρια, μειώνοντας τα «καλά» σημαντικά βακτήρια που βοηθούν στην ισορροπία, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό, το οποίο σχετίζεται με το έντερο. Αν κάποιος έχει κοιλιοκάκη, που είναι μια σοβαρή δυσανεξία στη γλουτένη, ή έχει ευαισθησία σε αυτή, όταν διασπάται η γλουτένη ο οργανισμός δημιουργεί αντισώματα για να την καταπολεμήσει. Κι εκεί ξεκινούν τα προβλήματα με φούσκωμα, ανακατωσούρα, διάρροια κ.ο.κ. Αν, μάλιστα, κάποιος πάσχει από κοιλιοκάκη, τα πράγματα είναι πιο σοβαρά, καθώς τα αντισώματα που επιτίθενται στις ουσίες στις οποίες διασπάται η γλουτένη, επιτίθενται και στο ένζυμο που τις διασπά (το tTG). Το πρόβλημα είναι ότι το tTG δεν διασπά μόνο τη γλουτένη, αλλά κρατά και τις εντερικές λάχνες υγιείς, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών από τις τροφές και αν δέχονται επίθεση, δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε. Το αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει σωστή απορρόφηση και συμπτώματα ελλείψεων (αναιμία), παρά την κατανάλωση τροφών που περιέχουν θρεπτικές ουσίες, όπως επίσης και δυσκοιλιότητα ή διάρροια, ανεξήγητη απώλεια βάρους, νευρολογικά προβλήματα, δερματίτιδες, σπασμοί, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, οστικοί πόνοι, αρθρίτιδα, κούραση, στειρότητα.

Το πρόβλημα δεν σταματά στο έντερο
Όλο αυτό σταδιακά επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό, καθώς η γλουτένη οδηγεί τα κύτταρα του εντέρου στην παραγωγή μιας πρωτεΐνης, τη ζονουλίνη, η οποία σπάει τη σύνδεση ανάμεσα στα κύτταρα που απαρτίζουν τα τοιχώματα του εντέρου, που σημαίνει πως ό,τι περάσει στο έντερο, από μικρόβια, σωματίδια τροφής, τοξίνες και αντισώματα, περνάει και στο αίμα κι από κει σε όλο το σώμα. Γι’ αυτό και όσοι έχουν πρόβλημα με τη γλουτένη, αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας που μοιάζουν άσχετα, όπως με τον θυρεοειδή, το δέρμα, ακόμη και τον εγκέφαλο.

Τι πρέπει να κάνετε για ένα υγιές έντερο;
Τα πάντα εξαρτώνται από το αν υπάρχει κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, γι’ αυτό το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να απευθυνθείτε σε γιατρό. Με βάση τα συμπτώματά σας και πιθανές ελλείψεις που θα φανούν στις εξετάσεις αίματος, ο γιατρός ενδεχομένως να σας συστήσει να κάνετε περαιτέρω εξετάσεις αίματος για τα αντισώματα τρανσγλουταμινάσης (tTGA), τα αντισώματα αντι-ενδομυΐου (EMA), όπως και τα IgA και IgG αντισώματα (DGP test), αν και από μόνα τους τα αυτά δεν είναι επαρκή για τη διάγνωση. Χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις, όπως γαστροσκόπηση και βιοψία του εντέρου. Αν επιβεβαιωθεί κοιλιοκάκη, τότε θα πρέπει να βγάλετε τη γλουτένη εφ’ όρου ζωής από τη διατροφή σας.

Σε περίπτωση απλών εντερικών διαταραχών, μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Έχετε, λοιπόν, τα παρακάτω υπόψη σας:

Η άσκηση κάνει καλό. Όσο πιο τακτικά γυμνάζεστε, τόσο το καλύτερο, καθώς, σύμφωνα με έρευνες, η άσκηση μπορεί να αυξήσει την ποσότητα των καλών βακτηρίων στον οργανισμό κατά 40%. Προτιμήστε να γυμνάζεστε στη φύση, για καλύτερα αποτελέσματα.

Προσέξτε τη διατροφή. Αποφύγετε τις τοξίνες από επεξεργασμένες τροφές, που επηρεάζουν τη χλωρίδα του εντέρου. Προτιμήστε βιολογικές τροφές ολικής άλεσης και ειδικά πρεβιοτικές τροφές (που αποτελούν τροφή για τα καλά βακτήρια) όπως σπαράγγια, αγκινάρες, φασόλια, σκόρδο, μπανάνα και κρεμμύδι και μην παίρνετε αντιβιοτικά ή άλλα φάρμακα χωρίς λόγο, καθώς αυτά καταστρέφουν τα καλά βακτήρια.

Πειραματιστείτε. Δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε μια αυστηρή περιοριστική δίαιτα, ειδικά εφόσον μιλάμε για μια μακροπρόθεσμη κατάσταση που θα πρέπει να τηρήσετε. Δοκιμάστε να βγάλετε τη γλουτένη από τη διατροφή σας για 2 εβδομάδες και έπειτα καταναλώστε τη ξανά για να δείτε πώς θα αισθανθείτε. Ακόμη κι αν πιστεύετε ότι δεν έχετε πρόβλημα με τη γλουτένη, δοκιμάστε το, καθώς πολλές φορές όταν εκτιθέμεθα καθημερινά σε κάτι, παύουμε να αντιλαμβανόμαστε τι μας προκαλεί. Πολλοί ολιστικοί γιατροί πιστεύουν ότι ούτως ή άλλως η γλουτένη δεν κάνει καλό στο έντερο.

Πάρτε προβιοτικά. Αν έχετε ανεξήγητα γαστρεντερικά προβλήματα, ευαισθησία στη γλουτένη ή γενικότερα δεν είχατε ασχοληθεί ξανά με το έντερο, δοκιμάστε να του χαρίσετε έξτρα ώθηση με προβιοτικά, δηλαδή τα καλά βακτήρια που χρειάζεται. Αυτά θα τα βρείτε είτε σε τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως γιαούρτι, κεφίρ, αριάνι, ξινολάχανο, τουρσί κ.ο.κ., είτε μέσω συμπληρωμάτων, για τα οποία θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας ώστε να σας συστήσει ένα αποτελεσματικό, με αρκετά διαφορετικά στελέχη μικροοργανισμών στην κατάλληλη ποσότητα.

Κάντε κλικ εδώ για να δείτε σε ποιες τροφές υπάρχει γλουτένη και ποιες δεν την περιέχουν.