Με την Άνοιξη να βρίσκεται σχεδόν στο μέσο της και το καλοκαίρι να πλησιάζει… απειλητικά, ο φάκελος «κυτταρίτιδα», ανοίγει και πάλι. Ο Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Γιώργος Μίλεσης, εξηγεί πώς δημιουργείται και αν η διατροφή μπορεί να βοηθήσει.

«Όσο και να προσέξω τον εαυτό μου, τα πόδια μου δεν είναι έτσι όπως θέλω. Και τι δεν έχω κάνει: κρέμες, φόρμες, κάλτσες, συμπληρώματα διατροφής, διάφορες θεραπείες με μηχανήματα. Κι αυτή εκεί (σ.σ. κυτταρίτιδα), να μου καταστρέφει την ψυχολογία»…

Για πολλές γυναίκες, η κυτταρίτιδα είναι πραγματικά μεγάλος καημός, ψυχολογικά και… οικονομικά. Τι ισχύει αλήθεια, πως δημιουργείται και το κυριότερο, υπάρχει θεραπεία; Ο Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Γιώργος Μίλεσης, εξηγεί και μας βοηθά να την καταλάβουμε, πριν την αντιμετωπίσουμε.

Τι είναι πραγματικά η κυτταρίτιδα;
Η κυτταρίτιδα, ή γυναικεία λιποδυστροφία (gynoid lipodystrophy), είναι μια συνθήκη όπου το δέρμα εμφανίζει λακκάκια, ανώμαλη υφή και όψη φλοιού πορτοκαλιού. Προκαλείται από αλλαγές στη δομή των λιποκυττάρων και του συνδετικού ιστού, που εδράζονται κάτω από την επιφάνεια του δέρματος (1,2). Οι αλλαγές αυτές μπορούν να προκαλέσουν μεγέθυνση των λιποκυττάρων και εξώθησή τους προς τον υπερκείμενο συνδετικό ιστό. Επιπρόσθετα, αλλαγές στην αιμάτωση των περιοχών αυτών οδηγούν σε ιστική συλλογή υγρών, οπότε προκύπτει η ανώμαλη υφή του δέρματος. Για κάποιο λόγο, η κυτταρίτιδα εκδηλώνεται σχεδόν αποκλειστικά σε γυναίκες και απαντάται συνήθως σε μηρούς, κοιλιά και γλουτούς.

Πώς δημιουργείται;
Δυστυχώς δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως το πώς σχηματίζεται η κυτταρίτιδα, πιθανότατα επειδή πυροδοτείται από συνδυασμό παραγόντων. Οι πιο κοινές θεωρίες περιλαμβάνουν ορμόνες, τρόπο ζωής και φλεγμονώδη εξεργασία. Ωστόσο, η ηλικία, η γενετική ροπή και το σχήμα του σώματος φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο.

Ορμόνες
Έχει προταθεί ότι η ινσουλίνη και οι κατεχολαμίνες, που εμπλέκονται στην αποθήκευση και χρήση λίπους, θα μπορούσαν να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο (3). Για παράδειγμα, υποστηρίζεται ότι κάθε ορμονική διαταραχή που ευνοεί την αποθήκευση λίπους έναντι της λιπόλυσης, όπως η υπερινσουλιναιμία, αυξάνει τις πιθανότητας εκδήλωσης κυτταρίτιδας (4). Ομοίως, καθώς η κυτταρίτιδα εκδηλώνεται στην εφηβεία, ενοχοποιούνται και τα οιστρογόνα. Μάλιστα, φαίνεται πως η εικόνα του δέρματος να χειροτερεύει κάθε που η γυναίκα βιώνει ορμονικές αλλαγές, π.χ. σε εγκυμοσύνη ή εμμηνόπαυση.

Φύλο
Είναι δεδομένο ότι οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να εκδηλώσουν κυτταρίτιδα, σε σχέση με τους άνδρες (5), κυρίως λόγω της δομής του συνδετικού ιστού και των λιποκυττάρων κάτω από το δέρμα των πρώτων (3). Συγκεκριμένα, οι γυναίκες έχουν πλήθος λιποκυττάρων που εδράζονται κάθετα υπό του δέρματος, με την κορυφή τους να ακουμπά υπό κατάλληλη γωνία το συνδετικό ιστό. Κατά συνέπεια, είναι πολύ πιο πιθανό τα λιποκύτταρα αυτά να προεκβάλλουν του συνδετικού ιστού, προς την επιδερμίδα, ώστε να γίνονται ορατά. Αντίθετα, οι άνδρες έχουν λιγότερα λιποκύτταρα που διατάσσονται οριζόντια, οπότε κείτονται επίπεδα μεταξύ τους.

Τρόπος ζωής
Ξέρουμε πως η κυτταρίτιδα επιδεινώνεται με τη συλλογή υγρού στους περιφερικούς ιστούς. Έχει προταθεί ότι οι αλλαγές στην αιμάτωση των περιοχών με κυτταρίτιδα ευθύνονται για αυτή την εικόνα (1), με πιθανό υπαίτιο την καθιστική ζωή.

Φλεγμονή
Υπάρχει βέβαια και η θεωρία ότι η κυτταρίτιδα προκαλείται από χρόνια, μικρού βαθμού, φλεγμονή. Μάλιστα, έρευνα υπέδειξε την ύπαρξη ανοσοκυττάρων, όπως τα μακροφάγα και τα λεμφοκύτταρα, σε ιστούς με κυτταρίτιδα (6).

Μπορεί η διατροφή μου να αποτρέψει ή να περιορίσει το σχηματισμό κυτταρίτιδας;
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν επαρκή ερευνητικά δεδομένα για τη σχέση διατροφής και κυτταρίτιδας. Μια ομάδα ερευνητών πρότεινε ότι η διατροφή που περιέχει υπερβολικούς υδατάνθρακες μπορεί να επιδεινώσει την κυτταρίτιδα, με το σκεπτικό ότι μπορεί να προκαλέσει υπερινσουλιναιμία και να ευνοήσει την αποθήκευση λίπους στο σώμα (4,5). Επιπλέον, διατροφή πλούσια σε αλάτι φαίνεται να προκαλεί κατακράτηση υγρών, που πιθανόν να επιδεινώνει την κατάσταση. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για να υποστηρίξουν αυτές τις θεωρίες.

Παρ' όλ’ αυτά, μπορούμε να συστήσουμε τον περιορισμό των επεξεργασμένων υδατανθράκων και της ζάχαρης. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό να διατηρείς ένα υγιές βάρος και να πίνεις πολύ νερό (σ.σ. ναι, με το ζόρι…), ώστε να είσαι καλά ενυδατωμένη. Αποδεικνύεται ότι η αύξηση βάρους και η πάροδος των χρόνων αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης κυτταρίτιδας (7).

Η απώλεια βάρους μπορεί να βελτιώσει (ή να επιδεινώσει) την όψη του δέρματος
Ενώ η αύξηση βάρους είναι δεδομένο ότι επιδεινώνει την κυτταρίτιδα, η απώλεια κιλών δεν είναι απαραίτητο ότι τη βελτιώνει (8,9). Μια μικρή μελέτη βρήκε ότι η απώλεια βάρους συνετέλεσε στη μείωση της σοβαρότητας της κυτταρίτιδας, ειδικά σε όσους ήταν υπέρβαροι (10). Ωστόσο, σε περίπου 35% όσων έχασαν βάρος, η κατάσταση επιδεινώθηκε. Πιθανόν λόγω διαφορών στη δομή και την ελαστικότητα του συνδετικού ιστού, όπως και στην πιθανή κατακράτηση υγρών στους παρακείμενους ιστούς (11).

Υπάρχει θεραπεία για την κυτταρίτιδα;
Παρά την πληθώρα των διαθέσιμων μεθόδων, δεν υπάρχει μέχρι στιγμής θεραπεία με επιστημονικά αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα. Τα δεδομένα που έχουμε είναι πολύ περιορισμένα και απαιτείται περαιτέρω έρευνα. Ίσως οι πιο υποσχόμενες μέθοδοι είναι η επεμβατική θεραπεία με laser (12-14) και το μασάζ (2). Αντίθετα, οι κρέμες, η θεραπεία ακουστικών κυμάτων, η φωτοθεραπεία, η ραδιοθεραπεία, τα διάφορα συμπληρώματα (Ginkgo biloba, Centella asiatica και Melilotus officinalis), η μεσοθεραπεία, οι ενέσεις κολλαγόνου, οι κάλτσες σύσφιξης και η χορήγηση διοξειδίου του άνθρακα υποδόρια δεν δίνουν ξεκάθαρα αποτελέσματα (2).

Συνολικά, μπορεί να μην είναι εφικτό να αποφύγεις εντελώς την εκδήλωση κυτταρίτιδας, όμως μια υγιεινή διατροφή, η άσκηση και η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους μπορεί να συγκρατήσουν την ένταση σχηματισμού της.

Γιώργος Μίλεσης, MSc Κλινικός Διαιτολόγος
[email protected]
www.milessis.gr 
FB page: milessisgeorge

References

Rossi AB, and AL Vergnanini. Cellulite: a review. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2000; 14(4):251-62.

Luebberding S, Krueger N, and NS Sadick. Cellulite: an evidence-based review. Am J Clin Dermatol. 2015; 16(4):243-56

de la Casa Almeida M, Suarez Serrano C, Rebollo Roldán J, and JJ  Jiménez Rejano. Cellulite’s aetiology: a review. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013; 27(3):273-8

Leszko M. Cellulite in menopause. Prz Menopauzalny. 2014; 13(5):298-304.

Proebstle TM1. [Cellulite].Hautarzt. 2010; 61(10):864-72

Avram MM. Cellulite: a review of its physiology and treatment. J Cosmet Laser Ther. 2004; 6(4):181-5.

Smalls LK, Lee CY, Whitestone J, Kitzmiller WJ, Wickett RR, and MO Visscher. Quantitative model of cellulite: three-dimensional skin surface topography, biophysical characterization, and relationship to human perception. J Cosmet Sci. 2005; 56(2):105-20.

Khan MH, Victor F, Rao B, and NS Sadick. Treatment of cellulite: Part I. Pathophysiology. J Am Acad Dermatol. 2010;62(3):361-70

Mirrashed F, Sharp JC, Krause V, Morgan J, Tomanek B. Pilot study of dermal and subcutaneous fat structures by MRI in individuals who differ in gender, BMI, and cellulite grading. Skin Res Technol. 2004; 10(3):161-8.

Smalls LK, Hicks M, Passeretti D, Gersin K, Kitzmiller WJ, Bakhsh A, Wickett RR, Whitestone J, Visscher MO. Effect of weight loss on cellulite: gynoid lypodystrophy. Plast Reconstr Surg. 2006;118(2):510-6.

de Godoy JM, de Godoy Mde F. Treatment of cellulite based on the hypothesis of a novel physiopathology. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2011;4:55-9

Goldman A, Gotkin RH, Sarnoff DS, Prati C, Rossato F. Cellulite: a new treatment approach combining subdermal Nd: YAG laser lipolysis and autologous fat transplantation. Aesthet Surg J. 2008; 28(6):656-62.

Katz B. Quantitative & qualitative evaluation of the efficacy of a 1440 nm Nd: YAG laser with novel bi-directional optical fiber in the treatment of cellulite as measured by 3-dimensional surface imaging. J Drugs Dermatol. 2013; 12(11):1224-30.

DiBernardo B, Sasaki G, Katz BE, Hunstad JP, Petti C, Burns AJ. A multicenter study for a single, three-step laser treatment for cellulite using a 1440-nm Nd:YAG laser, a novel side-firing fiber, and a temperature-sensing cannula. Aesthet Surg J. 2013;33(4):576-84